• Đề nghị UBND tỉnh, thành ra quy định về 7 nội dung thuộc thẩm quyền
(SGGPO).- Trả lời những câu hỏi do người dân gửi đến trong khuôn khổ chương trình “Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời” ngày 4-7 (chương trình sẽ phát sóng trên VTV ngày 6-7) Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang cho biết, để chuẩn bị triển khai thi hành Luật Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tập trung xây dựng, ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn thi hành.
“Đến nay, Chính phủ đã ban hành 5 Nghị định, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ liên quan đang tập trung xây dựng các thông tư hướng dẫn thi hành các nghị định. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành 10 thông tư. Tuy nhiên, để việc thực hiện Luật được thông suốt, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần rà soát, tập trung chỉ đạo việc thống nhất áp dụng pháp luật để xử lý đối với một số vấn đề trong quá trình chuyển tiếp giữa Luật cũ và Luật mới; đồng thời ra văn bản quy định 7 nội dung thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh, thành phố”, ông nói.
Khắc phục tình trạng thu hồi đất tràn lan
Liên quan đến những thay đổi trong chính sách pháp luật về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho biết, Luật quy định về những trường hợp Nhà nước phải thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, theo hướng kiểm soát chặt chẽ và thu hẹp hơn; khắc phục tình trạng thu hồi đất tràn lan trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, quy định cụ thể điều kiện được bồi thường về đất, bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại, bồi thường tài sản gắn liền với đất; hỗ trợ đối với từng đối tượng và từng loại đất cụ thể; tách bạch các khoản bồi thường và các khoản hỗ trợ để đảm bảo công bằng cho các đối tượng bị thu hồi đất và quan tâm hơn đến sinh kế cho người có đất bị thu hồi.
Một điểm đáng lưu ý khác là việc quy định vai trò của tư vấn trong xác định giá đất để đảm bảo tính khách quan.
Về tái định cư, việc lập các khu tái định cư phải bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền trước khi thực hiện việc thu hồi đất. Quy định quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải trong cùng một ngày. Quá trình thu hồi, lập, thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải có sự tham gia của người có đất bị thu hồi để đảm bảo tính công khai, minh bạch và dân chủ.
Đặc biệt, trả lời nhiều hộ dân về tính khách quan khi UBND quận vừa ra quyết định thu hồi đất vừa xác định giá đất, Bộ trưởng Quang cho biết: “Việc UBND quận vừa ra quyết định thu hồi đất, vừa xác định giá đất là không đúng quy trình theo quy định của pháp luật”.
Theo người đứng đầu ngành Tài nguyên và Môi trường, khung giá đất, bảng giá đất được xây dựng định kỳ 5 năm một lần và được điều chỉnh khi thị trường có biến động (tăng 20% trở lên so với giá tối đa hoặc giảm 20% trở lên so với giá tối thiểu). Quy định cụ thể trường hợp áp dụng bảng giá đất và trường hợp áp dụng giá đất cụ thể; trong đó giá đất tính bồi thường thuộc trường hợp phải xác định giá đất cụ thể.
Giá đất cụ thể vẫn do UBND cấp tỉnh quyết định trên cơ sở bảng giá kết hợp với việc điều tra, thu thập thông tin về thửa đất, giá đất thị trường và thông tin về giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai. Việc ra quyết định thu hồi đất chỉ thực hiện sau khi đã xác định giá đất để khắc phục tình trạng nêu trên.
Nhà đầu tư nên tham gia đấu giá đất
Vẫn theo ông Nguyễn Minh Quang, tới đây, các cơ hội tiếp cận với đất đai của doanh nghiệp không hề bị thu hẹp như có ý kiến lo ngại, bởi Luật Đất đai lần này quy định cơ chế Nhà nước tạo quỹ đất sạch để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất. Tham gia đấu giá đất, nhà đầu tư có thể rút ngắn được thời gian thực hiện các thủ tục đất đai.
Luật cũng quy định nhà đầu tư được thực hiện thỏa thuận nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất, thuê quyền sử dụng đất của người sử dụng đất và xin chuyển mục đích sử dụng đất để có mặt bằng thực hiện dự án đầu tư.
Bộ trưởng khuyến nghị: “Hiện nay, cả nước có gần 102.000ha đất các khu, cụm công nghiệp mới lấp đầy khoảng 60% và theo quy hoạch đến năm 2020 cả nước sẽ có 200 nghìn ha cần thu hút các nhà đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Do vậy, Luật Đất đai khuyến khích thực hiện đầu tư vào các khu vực mặt bằng sẵn có trong các khu công nghiệp chưa lấp đầy dự án”.
Để khắc phục tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích, chậm đưa đất vào sử dụng hoặc để hoang hóa gây lãng phí, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, trong khi quỹ đất cho xây dựng bệnh viện, trường học còn thiếu, Bộ trưởng cho biết, các tỉnh, thành phố trong cả nước đã tích cực kiểm tra, rà soát và xử lý đối với các dự án chậm đưa đất vào sử dụng; trong đó đã xử lý thu hồi gần 20.000ha.
Tuy nhiên, kết quả này còn khiêm tốn so với thực tế, do một số địa phương còn thiếu kiên quyết trong việc thu hồi đất vì lo ngại ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư của địa phương và do khó khăn, vướng mắc trong việc xác định, xử lý giá trị đã đầu tư trên đất.
Để giải quyết tình trạng trên, Luật Đất đai năm 2013 đã có chế tài mạnh buộc nhà đầu tư phải tính toán kỹ khi xin giao đất, cho thuê đất.
Cụ thể, Luật cho phép nhà đầu tư chậm tiến độ hơn so với quy định hiện hành 24 tháng và chủ đầu tư phải nộp một khoản tiền tương ứng với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trong thời hạn đó;
Nếu hết 24 tháng cho phép chậm tiến độ này mà vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất.
Ngoài ra, Luật cũng đưa ra các quy định để ngăn ngừa phát sinh mới các trường hợp dự án chậm triển khai, để lãng phí đất đai như: việc giao thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất phải căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm để đảm bảo phù hợp với khả năng đầu tư và huy động nguồn lực của địa phương; quy định rõ các điều kiện để được giao đất, cho thuê đất.
Theo đó, chủ đầu tư phải có năng lực tài chính để đảm bảo việc sử dụng đất theo tiến độ ghi trong dự án đầu tư; phải ký quỹ theo quy định của pháp luật về đầu tư; không vi phạm các quy định của pháp luật đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác.
“Trong thời gian tới Bộ sẽ tiếp tục thanh tra, kiểm tra đồng thời chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tích cực và quyết liệt hơn trong việc xử lý đối với các trường hợp vi phạm", Bộ trưởng khẳng định.
ANH PHƯƠNG
