Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam lại trở vào vòng xoáy mới với những biến động giá liên tục và dữ dội. Tất nhiên, giá cổ phiếu luôn bị chi phối bởi rất nhiều yếu tố từ tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, những quyết định của ban lãnh đạo, diễn biến chung của toàn thị trường… Nhưng chung hết, quy luật cơ bản nhất tác động đến giá cổ phiếu là cán cân cung – cầu.

• Sức cầu mang tính “đón đầu”

Khi thị trường niêm yết bắt đầu bứt phá, các chuyên gia đều nhận định nhờ những tác động chung từ WTO và APEC. Nhưng với nhà đầu tư, họ hiểu đơn giản hơn, giá tăng bởi có một lượng mua lớn tăng đột biến đổ vào thị trường. Nói cách khác, với họ “cơn sốt” bắt đầu từ những tổ chức nước ngoài và một số “đại gia” nào đó đẩy sức cầu trên các cổ phiếu có tính ảnh hưởng mạnh với thị trường như REE, GMD, SAM, VNM, STB, ITA…

Một nhà đầu tư lâu năm nhận xét rằng “giá tăng bởi đây là thời điểm nó… cần phải tăng”. Để hiểu câu nói này, chúng tôi phải quay ra thị trường tự do (OTC) và mới cảm nhận thấy sức nóng thực sự đã lan tỏa từ thị trường niêm yết đến giá các cổ phiếu OTC như thế nào. VN-Index vừa tăng nhanh, người mua lập tức “săn lùng” các cổ phiếu trên thị trường OTC, vừa để đa dạng hóa danh mục đầu tư, vừa đón đầu các cơ hội từ các cổ phiếu vốn “chưa đủ minh bạch” nhưng nhiều tiềm năng bởi chưa được nhận ra. Làn sóng trên sàn vô hình chung cũng tạo “sóng ngầm” cho thị trường OTC bên dưới.

• Giá tăng ai có lợi?

Chỉ trong 2 tuần, các cổ phiếu đang chuẩn bị được niêm yết đã tăng giá bình quân hơn 30%, như Horuco, Tifoplast, Tapack, PV Drilling… Ngay cả các cổ phiếu của những đơn vị khác chỉ cần có những thông tin mới là đã tăng giá vùn vụt. Như cổ phiếu Ngân hàng Eximbank từ 7,2 triệu đồng đã nhanh chóng vượt mức 9 triệu đồng/cp nhờ các nhà đầu tư “truyền tai” nhau rằng Eximbank chuẩn bị bán cổ phiếu cho nước ngoài và có thể phát hành trái phiếu chuyển đổi, một hình thức mới đang gây sốt trên TTCK bởi ACB đã thực hiện rất thành công. Nhưng giá OTC tăng nóng, ai có lợi?

Trước tiên, lấy minh chứng từ Quỹ đầu tư chứng khoán VF1, một quỹ được xem là minh bạch và công khai nhất trên thị trường hiện nay. Với quỹ này thì hơn 50% danh mục đầu tư vẫn nằm ở thị trường OTC, trong tuần qua VF1 công bố lãi hơn 100 tỷ đồng, nâng tổng giá trị tài sản ròng lên gần 1.200 tỷ đồng so với giá trị lập quỹ ban đầu chỉ 300 tỷ đồng. Hầu hết lợi nhuận của VF1 được khai thác từ thị trường OTC trước khi các cổ phiếu này được công chúng nhận ra và xuất hiện trên thị trường tập trung.

Tương tự, các quỹ nước ngoài, những tổ chức đầu tư lớn cũng chỉ quan tâm nhiều đến các đợt đấu giá, mua lại cổ phần chiến lược. Nhưng để giá cổ phiếu OTC tăng trưởng, cần có nhu cầu từ các nhà đầu tư cá nhân vốn có thể làm tăng giá khi lùng mua từng cổ phiếu một. Và như vậy, giá trên sàn niêm yết tăng là động lực tốt nhất cho sức cầu chung toàn thị trường.

Tuy nhiên, anh Đông – một nhà đầu tư lớn tại sàn chứng khoán ACBS nhận xét: “TTCK Việt Nam rất hay, nó mang lại lợi nhuận cho tất cả nhà đầu tư hiện nay”. Như vậy, tổ chức lời, nhà đầu tư cá nhân cũng lời, những khoản lợi quá rõ lại thu hút thêm vô vàn nhà đầu tư mới và các nhà quản lý TTCK cũng cảm thấy “lợi” vì chứng khoán đang dần lên ngôi, áp đảo các công cụ đầu tư khác.

• Cung tăng cầu có giữ?

Dù giá tăng, ai cũng phải thừa nhận phải chờ đến quý 1 năm sau mới rõ đâu thực - đâu hư. Các doanh nghiệp “hùa” nhau lên sàn sẽ tăng áp lực cung cho thị trường, nhưng nhờ biết nâng sức cầu sớm, lượng vốn đã và đang tăng lên trên thị trường có thể không khiến cho giá cổ phiếu suy thoái nhanh như lo sợ.

Như MBA Phạm Uyên Nguyên, Giám đốc điều hành Quỹ VinaCapital, nhận xét rằng thị trường hiện nay sẽ còn tăng hơn nữa đến quý 1-2007 vì lượng vốn chờ mua cổ phiếu Việt Nam vẫn là rất lớn. Cung cầu chao đảo mỗi ngày cho thấy thị trường tuy bất ổn trong ngắn hạn nhưng dài hạn sức mua tăng là chìa khóa vạn năng giúp thị trường tăng trưởng.

Có thể nói, dùng bài toán tăng cầu sớm để đón chờ lượng cung sắp nóng tuy thách thức nhưng lại đầy tiềm năng giúp TTCK qua được giai đoạn này. Hai năm sau khi nhìn lại mới có thể biết được cầu thực đến từ đâu, nhưng hiện nay các chuyên gia chỉ e ngại sức nóng chung có thể làm nhà đầu tư cá nhân chọn mua một số cổ phiếu không đúng với giá trị của nó.

TƯỜNG CHÂU