Cần sửa Luật Đất đai để ngăn chặn tình trạng xâm lấn thêm các thảm thực vật tự nhiên

Lễ công bố báo cáo quốc gia về khí hậu và phát triển Việt Nam (CCDR), một trong những báo cáo đầu tiên trong chuỗi báo cáo cấp quốc gia về khí hậu và phát triển do Nhóm Ngân hàng Thế giới (WB) soạn thảo diễn ra chiều 14-7, tại Hà Nội.
Báo cáo quốc gia về khí hậu và phát triển Việt Nam (CCDR) là một trong những báo cáo đầu tiên trong chuỗi báo cáo cấp quốc gia về khí hậu và phát triển do Nhóm Ngân hàng Thế giới soạn thảo

Trên cơ sở phân tích những thiệt hại có thể xảy ra nếu “hành động quá ít và quá muộn”, các tác giả báo cáo đề xuất một số “gói” chính sách ưu tiên.

Trong đó, gói ưu tiên số 1 là một chương trình cấp vùng có điều phối cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Chương trình này cần tập trung ngăn chặn sụt lún và xâm nhập mặn thêm bằng cách hạn chế khai thác cát và nước ngầm, thay đổi phương thức canh tác để thích ứng, tăng dòng chảy và bổ cấp tầng chứa nước ngọt, và phục hồi rừng ngập mặn. Tài sản vật chất hiện có cần được trang bị thêm để trở nên ít tổn thương hơn khi xảy xa ngập lụt.

Đặc biệt, Luật Đất đai, bao gồm cả quy định quy hoạch sử dụng đất, cần được sửa đổi để ngăn chặn tình trạng xâm lấn thêm các thảm thực vật tự nhiên. Hơn nữa, các dự án xây dựng mới cần tính đến rủi ro khí hậu thông qua các đánh giá môi trường có hệ thống.

Tất cả các biện pháp này đòi hỏi phải củng cố Hội đồng Điều phối vùng, khắc phục tình trạng thiếu hụt đầu tư công trong thời gian gần đây. Các biện pháp này cũng sẽ liên quan đến việc sửa đổi cơ chế, nguyên tắc hỗ trợ từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương, đồng thời khuyến khích sử dụng các công cụ cụ thể như trái phiếu xanh để huy động vốn cho các dự án mới.

Gói ưu tiên số 2 được đề xuất là một chương trình đầu tư khả năng chống chịu ven biển tích hợp cho các trung tâm đô thị chính và cơ sở hạ tầng kết nối. Trên thực tế, các khu vực ven biển miền Trung thường xuyên xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan, cho thấy rõ nhu cầu nâng cấp đường sá và cơ sở vật chất ngành điện theo tiêu chuẩn thiết kế chống chịu với khí hậu. Việc xây dựng khả năng chống chịu tại các vùng ven biển cũng sẽ phụ thuộc vào khả năng quy hoạch sử dụng đất hiệu quả và đầu tư vào trồng rừng.

Cần sửa Luật Đất đai để ngăn chặn tình trạng xâm lấn thêm các thảm thực vật tự nhiên ảnh 2 Đại diện các tổ chức quốc tế tham dự lễ công bố
Gói ưu tiên số 3 là chương trình giảm thiểu ô nhiễm không khí có mục tiêu ở Hà Nội nhằm đạt được mục tiêu giữa kỳ của WHO vào năm 2030 và nâng cao năng suất lao động. Các tác giả báo cáo bày tỏ lo lắng về kế hoạch xây dựng 10 nhà máy nhiệt điện than mới tại khu vực phía Bắc sẽ đi vào hoạt động vào năm 2030 và tình trạng ô nhiễm nông nghiệp do đốt phụ phẩm nông nghiệp và sử dụng phân bón…

Gói ưu tiên số 4 bao gồm việc tăng tốc quá trình chuyển dịch sang sản xuất và sử dụng năng lượng sạch để phù hợp với việc thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” tại COP26. Đây là nhiệm vụ phải thực hiện ngay, do từ khi bắt đầu triển khai thực hiện đến khi hoàn thành các dự án đầu tư vào ngành năng lượng cần một khoảng thời gian nhất định. Có thể đẩy nhanh tiến độ triển khai năng lượng tái tạo (đặc biệt là điện gió ngoài khơi) bằng cách cải thiện khung pháp lý, bao gồm các thủ tục mua sắm minh bạch và cạnh tranh (đấu giá), để khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân. Các hợp đồng mua bán điện có khả năng huy động vốn phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế có thể huy động đầu tư tư nhân vốn rất cần thiết vào lĩnh vực này.

Cần sửa Luật Đất đai để ngăn chặn tình trạng xâm lấn thêm các thảm thực vật tự nhiên ảnh 3 Các tính toán ban đầu cho thấy Việt Nam đã mất 10 tỷ USD vào năm 2020, tương đương 3,2% GDP do tác động của biến đổi khí hậu
Một ưu tiên khác là đẩy nhanh thực hiện các kế hoạch tiết kiệm năng lượng, bao gồm thông qua các chính sách định giá hiệu quả như một sắc thuế carbon hoặc hệ thống mua bán phát thải.

Gói ưu tiên số 5 là triển khai mạng lưới an sinh xã hội thích ứng, hiện đại, quy mô lớn có thể nâng cao hiệu quả hỗ trợ hậu thiên tai. Điều này có thể được thực hiện bằng cách cung cấp một phần doanh thu từ thuế carbon cho các chương trình xã hội.

Bên cạnh đó, cũng cần phải đầu tư vào các chương trình phát triển kỹ năng để hỗ trợ những người lao động bị buộc phải rời khỏi thị trường lao động và phát triển một chương trình kỹ năng quốc gia toàn diện để khắc phục tình trạng mất cân bằng cung cầu kỳ năng trong các ngành công nghiệp xanh bằng cách đổi mới chương trình giáo dục.

Nhìn chung, tổng nhu cầu tài chính tăng thêm của Việt Nam để xây dựng khả năng chống chịu và khử carbon có thể lên tới 368 tỷ USD trong giai đoạn 2022-2040, hay xấp xỉ 6,8% GDP mỗi năm. Riêng lộ trình xây dựng khả năng chống chịu đã chiếm khoảng 2/3 số tiền này vì cần huy động lượng vốn đáng kể để bảo vệ tài sản và cơ sở hạ tầng cũng như những người dân dễ bị tổn thương.

Tin cùng chuyên mục