Trong quy hoạch phát triển ngành cấp nước TPHCM đến năm 2020 tầm nhìn 2025 có một chi tiết rất đáng chú ý: TPHCM sẽ nghiên cứu đến khả năng xây dựng một tuyến ống nước thô từ thành phố tới các hồ chứa nước Trị An, Dầu Tiếng… Trong trường hợp nước sông Sài Gòn hoặc sông Đồng Nai ở vùng hạ lưu bị nhiễm mặn, bị ô nhiễm môi trường đến mức không thể cấp nước thô cho các nhà máy nước thì tuyến ống nước này sẽ đưa nước thẳng từ các hồ về thay thế.
Ý tưởng tuyệt vời nhưng vô cùng… tốn kém bởi cứ làm một con tính sẽ ra ngay số tiền phải chi. Hiện nay, Tổng Công ty Cấp nước TPHCM (Sawaco) đang thực hiện dự án xây dựng tuyến ống nước thô từ Thủ Đức về khu vực nội thành, không tính các chi phí về đền bù, giải phóng mặt bằng, tiền xây dựng đã vào khoảng 5-6 triệu USD/km. Tạm lấy con số trung bình này để tính chi phí cho một tuyến ống nước thô được xây dựng từ hồ Trị An, hồ Dầu Tiếng dài hàng chục km về TPHCM, ta sẽ thấy ngay một khoản tiền… khổng lồ.
Tất nhiên, như PGS-TS Hồ Long Phi, Giám đốc Trung tâm Quản lý nước và Biến đổi khí hậu thuộc Đại học Quốc gia TPHCM; nhận xét, đến một lúc nào đó khi mà biến đổi khí hậu diễn ra gay gắt, nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền và hệ thống xử lý nước hiện hữu của thành phố “bó tay” trước nước mặn (công nghệ xử lý nước mặn hoàn toàn khác công nghệ xử lý nước ngọt. Muốn xử lý nước mặn, Sawaco phải thay đổi công nghệ xử lý nước ngọt hiện có của mình) thì việc dẫn nước thô từ các hồ về là giải pháp hay nhất. Thế nhưng, vấn đề là chưa đến lúc ấy. Vào các mùa nắng trước đây, nước mặn có đôi ba lần xâm nhập sâu vào thành phố và Sawaco phải lấy nước dự trữ ra dùng hoặc yêu cầu các hồ trữ nước trên thượng nguồn xả nước ngọt, đẩy nước mặn trở lui lại biển nhưng những khoảng thời gian ấy không nhiều. TPHCM vẫn bảo vệ an toàn nguồn nước ngọt cho mình…
Tuy nhiên, chẳng ai có thể biết trước được thiên nhiên sẽ thay đổi như thế nào. Do vậy, nói như PGS-TS Hồ Long Phi, vấn đề cốt lõi là tiết kiệm nước và bảo vệ nguồn nước quý giá. Nước mặn sẽ không có khả năng xâm nhập sâu khi mà nguồn nước ngầm được bảo vệ. Nước ngầm sẽ như một lá chắn, chặn đường xâm nhập của nước mặt. Sông Đồng Nai, sông Sài Gòn sẽ bớt ô nhiễm nếu chúng ta quản lý tốt hơn vấn đề xả thải.
Hành động ngay hay để phải trả giá cao cho sau này… phụ thuộc hoàn toàn vào chúng ta.
AN NHIÊN
