Trong một trường hợp, bệnh viện (BV) tiếp nhận cấp cứu một thanh niên khoảng 18 tuổi trong tình trạng sốt cao, đau nhức dữ dội, chỉ cần chạm nhẹ vào đầu ngón tay anh ta đã đau “nhói”. Nguyên nhân, khi đi đánh bắt cá ngoài khơi lần đầu, anh bị một con đá đâm vào đầu ngón tay. Do ở ngoài khơi, thiếu phương tiện chăm sóc, tay anh ta đã sưng phù, tụ mủ và gây sốt. Theo thói quen, hay do mách bảo, anh ta lấy tăm xỉa răng chọc chỗ sưng để lấy mủ. Nhưng không ngờ vết thương ngày càng lan rộng. 10 ngày sau, khi vào đất liền, anh đến ngay BV cấp cứu. Kết quả BV qua 2 lần mổ cũng chỉ cứu được đốt gần bàn tay và đốt giữa, còn đốt xa phải cắt đi vì đã hoại tử.
Trong cuộc sống, con người ai cũng trải qua một lần bị trầy tay, chân hay bị những vết thương do tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và tai nạn lao động gây tổn thương bề mặt da. Nhưng chính vì cảm giác “nhẹ” - “trầy da chút xíu” nên khiến người ta chủ quan. Trong khi những vết thương nhỏ này nếu chăm sóc không đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
Những vết thương nhỏ nếu không được chăm sóc đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Ảnh: T.L.
Xử trí vết thương trầy da, chảy máu nhẹ (như đứt tay, té trầy…)
– Rửa sạch vết thương bằng nước sạch (nước đun sôi để nguội càng tốt), nếu có thể rửa dưới vòi nước áp lực thì rất tốt. Việc rửa này giúp đẩy các chất bẩn ra ngoài, pha loãng vi khuẩn. Nếu có nhiều bùn đất, cát, dùng oxy già để rửa vết thương, đẩy bùn cát ra ngoài.
– Lau sạch, rửa lại bằng nước xà phòng.
– Lau khô, băng vết thương bằng gạc sạch.
Sơ cứu vết thương tét thịt sâu, dài, chảy nhiều máu
– Cầm máu bằng cách đè ép lên vết thương 3 phút bằng một miếng gạc hay vải sạch. Cơ chế tự cầm máu của cơ thể sẽ hoạt động. Tuyệt đối không được đắp bất cứ vật gì lạ lên vết thương (mạng nhện, thuốc lá, các loại lá cây…) vì sẽ làm bẩn thêm vết thương, đưa thêm vi trùng vào cơ thể.
– Sau 3 phút, rửa thật sạch vết thương dưới vòi nước sạch hoặc đun sôi để nguội.
– Lau sạch, băng lại.
– Đến cơ sở y tế để được xử trí tiếp theo và dùng kháng sinh.
Những điều cần lưu ý
– Nếu sau rửa còn thấy mảnh kính hoặc dị vật dính vào vết thương, đừng cố lấy ra bởi những dị vật này có tác dụng cầm máu, nếu lấy ra sẽ gây chảy máu nhiều hơn.
– Nếu còn chảy nhiều máu thì tìm cách nâng vị trí vết thương cao hơn ngực, ấn chặt vào vết thương.
– Không được bôi cồn 90o, iod (Betadine, Povidine) trực tiếp vào vết thương hở vì sẽ làm tổn thương mô.
– Oxy già có tác dụng phá hủy tế bào, sủi bọt đẩy các hạt bụi, cát bẩn ở trong sâu sủi lên và ra ngoài, ngoài ra có tác dụng cầm máu.
Dinh dưỡng khi có vết thương
– Không cần thiết phải kiêng ăn tôm, cua, gà, rau muống, nước cam… vì sẹo lồi thường do cơ địa và do chăm sóc vết thương không đúng. Chỉ kiêng những thức ăn bị dị ứng. Nếu quá kiêng ăn, dẫn đến thiếu dinh dưỡng làm chậm lành vết thương. Cam có vitamine C giúp làm lành nhanh vết thương, vậy có thể dùng cam, không nên lo sợ cam làm chảy nước vàng.
BS PHẠM THẾ HIỂN
(BV Nguyễn Tri Phương)
