Chỉ trong vòng một tuần dịp Tết cổ truyền 2017, chỉ riêng tại khu vực hai đường sách là Đường sách TPHCM (trên đường Nguyễn Văn Bình) và Đường sách Tết 2017 (song song Đường hoa Nguyễn Huệ) đã bán được hơn 4 tỷ đồng tiền sách. Con số doanh thu này không phản ánh đầy đủ nhu cầu bạn đọc nhưng ít nhất nó đã cho thấy nhu cầu về sách của bạn đọc không nhỏ.
Khách tham quan Lễ hội Đường Sách Tết Đinh Dậu 2017.
Nhớ lại thời điểm trước năm 2011, dịp nghỉ lễ tết luôn được xem là dịp mà văn hóa đọc gần như rơi vào con số không. Toàn bộ các nhà sách, cửa hiệu sách, các đơn vị kinh doanh, phát hành sách đều đóng cửa, ngừng hoạt động... Thực tế đó tồn tại từ rất lâu, kéo dài hàng chục năm đến mức những người làm sách, yêu sách cũng dần cho đó là một thực tế khách quan, như là một chuyện đương nhiên không thể thay đổi.
Chính vì thế, vào dịp Tết 2011 khi Sở Thông tin và Truyền thông TP nảy ra ý định thực hiện một đường sách dịp lễ tết bên cạnh đường hoa nhằm mục đích mang lại sự đa dạng cho lễ hội xuân của TP, hầu hết những người trong ngành sách đều không coi trọng sự kiện đó. Đường sách tết vì vậy được xem là mang tính chính trị, tuyên truyền hơn là tính thực tế, phục vụ nhu cầu bạn đọc.
Và rồi, số lượng bạn đọc vượt ngoài mọi dự kiến, nhu cầu mua sách cao bất ngờ đã làm thay đổi tất cả. Từ việc tham dự cho có theo đề xuất của TP, dần dần các đơn vị làm sách đã phát hiện ra đây là dịp quảng bá thương hiệu sách. Dịp tết không còn là giai đoạn “nghỉ ngơi” của giới làm sách TP nữa, mà trở thành một mùa làm việc quan trọng của họ. Các đơn vị làm sách thì chuẩn bị từ trước để tung ra những tác phẩm chủ lực, hấp dẫn; các đơn vị phát hành thì xây dựng những chương trình giao lưu, tổ chức các sự kiện triển lãm… để thu hút bạn đọc.
Đường sách TPHCM dù mới chỉ 1 tuổi đời nhưng đã có ảnh hưởng quan trọng đến đời sống văn hóa đọc. Đường sách TP vẫn bán sách nhưng đó được xem chỉ là phần phụ, phần chính là các hoạt động văn hóa liên quan đến sách như giao lưu tác giả tác phẩm, giới thiệu tác phẩm mới, tổ chức các buổi ký tặng, tọa đàm… Chi phí thấp, môi trường đậm tính văn hóa, không gian mở, vị trí đắc địa... tất cả đã biến sách thành một điểm tuyệt vời để tổ chức sự kiện văn hóa liên quan đến sách. Năm 2016, năm đầu tiên đường sách hoạt động đã trở thành một trong những năm mà sách có nhiều sự kiện nhất từ trước đến nay.
Hai con đường sách ở TP đã cho thấy một minh chứng không thể phủ nhận, đó là xây dựng văn hóa đọc không chỉ thuần túy bằng quảng bá, tuyên truyền hay bằng các kế hoạch chung chung như kiểu nâng cao ý thức, tăng cường giáo dục. Những nhà sách chuyên nghiệp, hiện đại đã làm thay đổi thói quen mua sách của bạn đọc, thu hút bạn đọc đến tìm sách, liên kết xuất bản, kích thích thị trường làm sách có nhiều đầu sách hơn. Hội sách TPHCM từ một hội sách địa phương trở thành cú hích cho xuất bản mỗi khi được tổ chức.
Không những thế, từ thành công này mô hình con đường sách đang ngày càng nhân rộng ra. Đường sách đã trở thành một biểu tượng văn hóa đầy thu hút. Tết rồi Hà Nội cũng có đường sách đầy thành công, các TP Đà Nẵng, Cần Thơ, Nha Trang… cũng đang háo hức chuẩn bị mở đường sách. Từ những nền móng đó, văn hóa đọc đã có điều kiện để thực sự phát triển mạnh mẽ, thực sự mang lại những tiến bộ tích cực như mong muốn của tất cả những người yêu sách.
TƯỜNG VY
