Thời tiết năm nay quá nhiều diễn biến bất ngờ. Ở TPHCM mà nhiệt độ cũng xuống tới dưới 20°C. Và trong nắng vàng của mùa đông Hà Nội chúng tôi đã đến với vùng đào, quất Nhật Tân, Quảng Bá, Tứ Liên của Hà Nội.
Nhật Tân, Quảng Bá, Phú Thượng, Tứ Liên đã là những địa danh truyền thống có từ bao đời của Hà Nội. Nơi đây cung cấp cho Hà Nội và những vùng xung quanh đào, quất mỗi khi xuân về. Năm nay làng đào Phú Thượng và một phần làng đào Nhật Tân đã bị xóa sổ hoàn toàn để đất cho những khu nhà cao tầng, những chung cư cao cấp, hiện đại mọc lên; mà điển hình là sự hiện diện của khu đô thị hiện đại bậc nhất thủ đô: Ciputra. Làng Quảng Bá xưa, những vườn đào, quất cũng chỉ còn thưa thớt theo kiểu xôi đỗ xen lẫn nhà cửa... Tứ Liên cũng vậy, những vườn quất mát mắt đã phải “rinh” ra ngoài bãi lâu rồi.
May cho Hà Nội là thành phố nằm phía trong sông Hồng, nên còn mênh mông bát ngát đất bãi ven sông. Những vùng đất ven sông Hồng thuộc làng Tứ Liên, Nhật Tân, Quảng Bá ngày xưa chỉ là những bãi trồng bắp bạt ngàn và bỏ hoang cỏ mọc; thì nay đã trở thành những vùng trồng đào, quất; nối cái mạch làng đào, quất truyền thống nức tiếng cả nước. Đất trong đê không còn, người dân đành phải sinh kế ở đất ngoài đê.
Đưa đào thế vào chậu.
Có đến tận nơi mới biết thực hư. Chúng tôi ngỡ ngàng và bất ngờ trước một vùng đào, quất của Nhật Tân, Quảng Bá, Tứ Liên mà nếu chỉ ngồi trong phố thì e rằng cũng chung nhận định như mọi người: đào, quất mất mùa. Chỉ hơn chục ngày trước nhìn những vườn đào như những vườn phơi củi khô; thì nay khác hẳn. Những bông hoa đào đang khoe sắc thắm trên từng cành, nhánh và rất nhiều nụ. Nụ mới nhú như mầm cây, nụ đẫy, nụ sắp bừng xòe cánh... Trao đổi với chị Nga, một chủ trồng đào cành, chị cho biết: năm nay nhiều người cũng nghĩ đào bị mất mùa, nhưng không phải thế. Thời tiết trong năm nói chung khá thuận, chỉ quãng tháng 10-2013 trời mưa nhiều nên đào cũng bị thối gốc mất một ít. Cứ đà trời khô và lạnh như hiện nay cho đến tết thì đào sẽ càng đẹp. Ngược lại, nếu nhiệt độ mà tăng đào sẽ nở sớm nhiều.
Theo người dân trồng đào Nhật Tân, khoảng 15 năm nay nhiều nhà chỉ chuyên trồng đào thế, có nhà vừa trồng đào thế vừa đào cành, có nhà chỉ trồng đào cành. Xưa kia người Hà Nội không mấy ai chơi đào thế mà chủ yếu là đào cành. Tết đến trong nhà có cành đào là có xuân rồi. Từ ngày đổi mới, kinh tế khá dần lên và cách chơi đào, quất cũng có khác. Nhà cửa rộng rãi, khang trang người ta thích những cây đào thế hơn. Và còn một lượng lớn là các công sở, cơ quan hầu như phải có một chậu đào thế lớn mới hẳn là có đào. Chủ vườn đào thế Mạnh - Oanh cho biết: trồng đào thế vất vả hơn nhiều, nhưng thu hoạch từ đào thế lại cũng khá hơn nhiều.
Đào năm nay bông to, sắc thắm, nhiều nụ và quan trọng là nở rộ đúng vào dịp tết. Giải đáp thắc mắc của chúng tôi vì sao thấy ít đào, quất xuất hiện trên phố vào dịp này; người trồng đào Nhật Tân cho biết, như thế mới đúng tiết trời, mọi năm trời nóng nhiều nên đào nở sớm, mà đã nở thì phải mang đi bán; và cũng có yếu tố kinh tế khó khăn nên người mua chưa háo hức như những năm trước.
Thị trường và gu chơi đào thế của Hà Nội năm nay thiên về những gốc đào to, sù sì và dáng đẹp. Những năm trước đào thế chuộng những dáng uốn cầu kỳ như tam long, tứ long, ngũ long. Nay, người chơi ưa những dáng phóng khoáng, tự nhiên hơn nhưng đặc biệt gốc càng to, càng già, càng gân guốc xù xì thì càng được chuộng. Năm nay có những dáng đào thế, như: quân tử, huynh đệ, tam hùng... Có người còn tạo được những dáng như song mã, tam mã... phù hợp với năm con ngựa. Vợ chồng anh Mạnh, chị Oanh và chị Nga đều than thở cái nghề trồng đào vất vả lắm. Suốt năm chăm bẵm, lo lắng; thế mà nếu năm nào thời tiết không thuận thì coi như lỗ. Mấy chục triệu hay mấy trăm triệu đồng thu được trong dịp tết nhờ bán đào, nếu chia ra trong 12 tháng thì nhiều khi không đủ ăn; nhưng đã là cái nghề rồi thì phải cố sống bằng nghề.
Năm nay người chơi quất thiên về những dáng tự nhiên nhưng đặc biệt phải có những cành lộc vươn dài và cao trên đỉnh cây. Trồng quất cũng công phu và vất vả không kém trồng đào. Những năm gần đây, người trồng quất ở Tứ Liên có thể điều chỉnh để quất đẹp vào dịp tết nhờ dùng thuốc kích thích hoặc thuốc hãm. Chính vì thế nên chơi quất có thể để được hàng tháng trời.
Khi dưới phố đào, quất hãy còn thưa thớt thì trên vùng trồng đào, quất Nhật Tân, Quảng Bá, Tứ Liên lại nhộn nhịp xe cộ vào ra. Nhiều người của các cơ quan hay người sành chơi và có tiền đã tấp nập đến các vườn đào, vườn quất để chọn mua những cây đào thế, những cây quất thế đẹp. Và không ít người đến với những vườn đào, quất chỉ để ngắm, thưởng ngoạn cái không khí xuân mà đào, quất đang mang đến trong lòng mỗi người.
Tết Giáp Ngọ này thị trường đào, quất Hà Nội chắc chắn có một mùa đào, quất đẹp và giá cả cũng khá dễ chịu.
CAO MINH
