Trên bán đảo Phương Mai, TP Quy Nhơn (Bình Định) có một vùng cư trú của loài chim yến có thể cho sản phẩm yến sào. Đảo yến Quy Nhơn nằm ở dãy Triều Châu thông ra biển, trải dài ước chừng 15km, tạo thành những ngọn núi nhấp nhô, trùng điệp với tên gọi thật ngộ nghĩnh như: Hòn Mai, hòn Chóp Vung, núi Cột Cờ, Núi Đen Hòn Yến…
Cứ vào thời điểm mùa xuân về, tiết trời ấm áp, đàn chim yến ở khu vực biển Đông rủ nhau từng đàn bay về bán đảo Phương Mai làm tổ, đẻ trứng. Chính vì lẽ đó, mũi đất tận cùng của bán đảo nằm phía Đông Nam thành phố biển Quy Nhơn được người dân ở đây đặt tên là Mũi Yến. Bán đảo Phương Mai giống hình một con khủng long khổng lồ nằm che chắn sóng to gió lớn cho TP Quy Nhơn. Thiên nhiên đã tạo nên một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp, lại ưu ái ban tặng cho người dân Bình Định một kho báu “vàng trắng” mà không phải nơi nào ở vùng duyên hải miền Trung cũng có. Đó là yến sào (tổ chim yến), sản vật thiên nhiên cao cấp.
Đảo yến còn là một hệ thống thắng cảnh tự nhiên rất kỳ thú, hấp dẫn bởi những hang động thiên nhiên có độ tuổi hàng ngàn năm với những hòn đá khổng lồ, cao tới cả trăm mét. Trong lòng các hang động này rất hiểm trở, có các ghềnh đá cao thẳng đứng, cheo leo, là nơi loài chim yến bay về chọn làm tổ. Trên đảo yến Phương Mai hiện còn tất cả 30 hang lớn nhỏ, tập trung chủ yếu ở hai xã đảo Nhơn Hải và Nhơn Lý.
Bên ngoài hang Yến
Các hang yến ở đây từ lâu đời đã có tên gọi khá lạ lùng và kỳ thú như: hang Rừng Cao, hang Dơi, hang Ba Nghé, hang Cạn, hang Hẹp, hang Hầm Xe, hang Phanh… Theo báo cáo của Công ty Khai thác yến sào Bình Định, hàng năm mỗi hang nhỏ này có thể thu hoạch được từ 100 - 300 tổ yến. Còn những hang lớn như hang Cả, hang Đôi Trong, hang Đôi Ngoài, hang Hích, hang Sức Khỏe, hang Nghìm, hang Luông, hang Khô, hang Cân, hang Cỏ… thì sản lượng yến sào cao gấp hàng chục lần, đặc biệt những hang yến có cửa quay về hướng Đông hoặc hướng Đông Nam, không khí trong lành, thoáng mát, trần hang lại có nguồn nước ngọt chảy qua khe đá quanh năm, bên dưới là sóng biển rì rào, có thể thu hoạch mỗi mùa khoảng 14.000 - 15.000 tổ.
Đến với đảo yến Phương Mai - Quy Nhơn, chúng ta không những được chiêm ngưỡng cảnh quan ngoạn mục bên ngoài hang động, nếu có dịp vào sâu trong hang, ta còn được đắm mình trong khung cảnh hoành tráng, kỳ vĩ do thiên nhiên tạo nên. Trên các vách đá, xen lẫn những giọt nước rơi tí tách là những chấm trắng li ti tựa như một bầu trời đầy sao của những đêm hè, các tổ yến đan khít vào nhau thành một chuỗi dài, các cặp bố mẹ chim yến đang xòe cánh, phà hơi ấm cho con, thỉnh thoảng lại nghe tiếng chim con đâu đó kêu chíp chíp đòi mẹ mớm mồi. Tiếng sóng biển, tiếng nước rơi, tiếng vỗ cánh, tiếng chim kêu… hòa quyện vào nhau tạo nên một âm hưởng kỳ lạ, khiến cho ta cảm giác như đang lạc bước vào chốn thiên cung, bồng lai tiên cảnh.
Đảo yến Phương - Mai Quy Nhơn không chỉ có yến sào và phong cảnh đẹp mà nơi đây còn có những di tích lịch sử văn hóa từ thời vương quốc Chămpa, từ triều đại Tây Sơn - Nguyễn Huệ đến thời nhà Nguyễn sau này. Đến đảo yến ta có dịp được ghé thăm chùa Phật Lồi, nơi có pho tượng tu sĩ Hời huyền bí, được chiêm ngưỡng dãy núi Tam Tòa với những di tích liên quan đến Uy Minh vương Lý Nhật Quang thời nhà Lý và các chiến binh nông dân Tây Sơn ở thế kỷ 18, thấy tận mắt pháo đài Hổ Ky với những lỗ đặt súng thần công, dấu tích còn sót lại của những công trình phòng thủ bờ biển và hải đảo được các bậc tiền nhân nước ta dựng lên…
Như một bức tranh nghệ thuật hoàn mỹ với những dáng vẻ thiên nhiên như hư như thực, đảo yến Phương Mai là nơi ta không thể bỏ qua nếu có dịp đến thăm thành phố biển Quy Nhơn hiền hòa và hiếu khách của miền đất võ Bình Định.
TẤN TUẤN
