Nhiều tuyến đường bộ đang bị xuống cấp nghiêm trọng vì quá tải và thiếu vốn bảo trì. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến ùn tắc và tai nạn giao thông tăng mạnh trong thời gian vừa qua.
Vẫn chỉ là “giật gấu vá vai”
Trong những năm vừa qua, nhiều tuyến đường bộ Việt Nam có mật độ phương tiện lưu thông gia tăng nhanh. Trong đó, có thể kể đến tuyến QL1, đoạn Dầu Giây - TPHCM với 124.422 xe quy chuẩn (pcu)/ngày đêm, với tốc độ tăng trưởng tới 34%; đoạn Cầu Giẽ - Ninh Bình có 36.153 pcu/ngày đêm, tăng trưởng 16,8%; QL5 đoạn Hưng Yên - Hải Phòng 29.976 pcu/ngày đêm, tăng trưởng 11,5%... Chính tốc độ gia tăng quá nhanh này đã dẫn đến tình trạng đường sá bị xuống cấp nghiêm trọng, đòi hỏi nguồn kinh phí lớn để xử lý, khắc phục.
Riêng trong năm 2009, các đơn vị của Cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN) đã phát hiện, xử lý 86 điểm đen và điểm có nguy cơ mất ATGT với kinh phí 45 tỷ đồng. Rà soát thống kê, xác định trên hệ thống quốc lộ còn trên 700 cầu yếu, đang lập dự án cải tạo, sửa chữa 379 cầu, gia cường các cầu yếu còn lại để đảm bảo ATGT.
Đó là chưa kể hàng ngàn tỷ đồng cho việc khôi phục các tuyến QL bị hư hại do bão lũ, đặc biệt các tuyến QL qua miền Trung, Tây Nguyên: QL24, đường Hồ Chí Minh, QL1A, QL12, QL49 bị hư hại nặng do bão số 9, số 11 vừa qua…
Thế nhưng, theo thông tin từ Cục Đường bộ VN, nguồn vốn quản lý, bảo trì đường bộ năm 2009 được cấp theo kế hoạch mới chỉ đạt 1.998, 579 triệu đồng, đáp ứng khoảng 50% nhu cầu sửa chữa, bảo trì đường bộ. Trong điều kiện đó, để giữ mục tiêu: đảm bảo giao thông thông suốt, an toàn, việc phân bổ vốn được ưu tiên trước hết cho công tác sửa chữa thường xuyên, xử lý các điểm đen, cầu yếu, hệ thống ATGT, sửa chữa mặt đường.
Ông Nguyễn Văn Quyền, Cục phó Cục ĐBVN, cho rằng: “Tình trạng chỉ ứng cứu những đoạn hư hỏng mà không được sửa chữa đúng định kỳ, công tác sửa chữa định kỳ chỉ mang tính giật gấu vá vai là nguyên nhân khiến cầu, đường bộ xuống cấp nhanh hơn”.
Bao giờ có quỹ bảo trì đường bộ?
Cần có một quỹ bảo trì đường bộ, câu chuyện này đã được nói đến từ lâu nhưng phải đến Luật Giao thông đường bộ 2009, vấn đề này mới lần đầu tiên được chính thức đề cập đến. Điều 49 của luật này ghi rõ: “Quỹ Bảo trì đường bộ được hình thành từ các nguồn sau đây: a, ngân sách nhà nước; b, các nguồn thu liên quan đến sử dụng đường bộ; c, các nguồn thu khác theo quy định của pháp luật” và “Chính phủ quy định cụ thể việc lập, quản lý và sử dụng quỹ bảo trì đường bộ ở trung ương và địa phương”.
Giai đoạn đầu, ngoài nguồn vốn ngân sách nhà nước, quỹ sẽ có một số nguồn thu, gồm phí đối với phương tiện giao thông cơ giới thu qua xăng dầu và thu theo đầu xe mô tô, xe máy đăng ký mới , phí lưu hành xe ô tô, phí sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ (quảng cáo ven đường, phí bến bãi…), phí lưu hành xe quá tải trọng cho phép...
Như vậy, trong tương lại gần, các cơ quan quản lý đường bộ sẽ có các nguồn thu cơ bản bảo đảm nguồn vốn cho công tác bảo trì đường bộ.
Thông tin của Cục ĐBVN, cho đến thời điểm này, nghị định của Chính phủ và thông tư hướng dẫn của Bộ GTVT về việc lập và sử dụng quỹ vẫn đang được soạn thảo, dự kiến sẽ được hoàn thiện để trình Thủ tướng vào đầu năm 2010. Nhưng lẽ nào, đường sá xuống cấp chậm được khắc phục dẫn đến quy cơ tai nạn giao thông cao lại phụ thuộc vào một quỹ chưa được hình thành?
Minh Duy
