Liên minh châu Âu (EU) vừa chính thức thông qua kế hoạch triển khai chiến dịch hải quân nhằm triệt phá các đường dây buôn người đang lôi kéo hàng nghìn người di cư vượt Địa Trung Hải tới châu Âu.
Sứ mệnh chưa từng có
Chiến dịch mang tên Lực lượng hải quân EU tại Địa Trung Hải (EU Navfor Med) đã được các bộ trưởng ngoại giao 28 nước thành viên EU thông qua tại cuộc họp với các bộ trưởng quốc phòng của khối này ở Brussels ngày 19-5 (giờ Việt Nam), trong khuôn khổ cuộc họp thường kỳ Hội đồng Ngoại giao EU. Đây được coi là sứ mệnh chưa từng có, với việc triển khai các tàu chiến và máy bay giám sát của quân đội các quốc gia châu Âu trên biển Libya, nơi xuất phát chính của những con tàu chở người nhập cư trái phép vào châu Âu. Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại EU Federica Mogherini hy vọng chiến dịch này có thể được khởi động đầy đủ vào tháng 6 tới sau khi có cam kết về cung cấp thiết bị quân sự và sự chuẩn bị về lực lượng. Hiện các quan chức EU cũng đang tìm kiếm một nghị quyết của LHQ, qua đó tạo cơ sở vững chắc để các nước châu Âu có thể truy lùng những đối tượng buôn người và phá hủy các tàu thuyền của các đường dây buôn người.
Tàu của người di cư bất hợp pháp gặp nạn tại đảo Rhodes, Hy Lạp
Chiến dịch triệt phá các đường dây buôn người sẽ được triển khai theo 3 giai đoạn. giai đoạn 1 có thể bắt đầu ngay mà không cần nghị quyết của LHQ nhằm xác định và ngăn chặn những thành viên của mạng lưới buôn người. Giai đoạn 2 sẽ ngăn chặn và áp sát các tàu buôn người trên vùng biển quốc tế, theo luật pháp quốc tế. Giai đoạn 3 nhằm vô hiệu hóa tàu thuyền buôn người trên vùng biển quốc gia, điều này cần nghị quyết của LHQ hoặc ít nhất là thỏa thuận của quốc gia liên quan.
Các nước Pháp, Anh, Đức, Italia và Tây Ban Nha huy động tàu chiến trong khi Ba Lan và Slovenia cung cấp máy bay và trực thăng. Nhiệm vụ của lực lượng chống buôn người không can thiệp vào lãnh thổ Libya mà chỉ giới hạn trên biển, tấn công các tàu thuyền của các đường dây tổ chức đưa người vượt biển và truy chặn, tịch thu những chiếc tàu vận tải phế thải chở hàng ngàn thuyền nhân lênh đênh trên biển. Tổng hành dinh điều hành Chiến dịch EU Navfor Med sẽ đặt tại thủ đô Roma của Italia và do đô đốc Enrico Credendino chỉ huy.
NATO cũng vào cuộc
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ chiến dịch này trong trường hợp cần thiết. Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg bày tỏ lo ngại nguy cơ các phần tử thánh chiến và khủng bố trà trộn vào dòng người nhập cư trái phép từ châu Phi để xâm nhập châu Âu. Việc ngăn chặn mối đe dọa này đòi hỏi phải sử dụng những phương tiện khác nhau.
Quốc vụ khanh Pháp phụ trách các vấn đề châu Âu Harlem Desir, nếu các chiến dịch trên đất liền tại Libya không thực hiện được thì phải can thiệp gần vùng biển nơi xuất phát. Trước tiên cần phải cứu người trên những con tàu này và nếu được, đưa họ trở lại nơi xuất phát. Sau đó phải vô hiệu hóa các tàu bằng việc phá hủy động cơ.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh bất thường của EU về nhập cư diễn ra hôm 23-4, EU đã quyết định tăng gấp 3 ngân sách cho Triton và Poséidon, 2 sứ mệnh giám sát và cứu giúp người nhập cư trên biển Địa Trung Hải. Theo Cơ quan quốc tế về nhập cư (OIM), trong hơn 4 tháng đầu năm nay, hơn 34.500 người nhập cư đã tới Italia, khoảng 1.770 người đã bỏ mạng hoặc mất tích trên biển.
VIỆT ANH (tổng hợp)
