Năm học 2006 - 2007, học sinh (HS) hệ phổ thông cả nước bắt đầu chương trình thay sách THPT phân ban lớp 10 thì HS hệ bổ túc văn hóa cũng cùng nối gót: học cùng sách, cùng chương trình và đến năm 2009 cùng thi chung đề tốt nghiệp với HS phổ thông. Có thể nói bổ túc đang trong giai đoạn bắt buộc hội nhập với phổ thông, nhưng trong tình thế không cân xứng như hiện nay, nhiều cán bộ quản lý, giáo viên (GV) lo lắng: “Phải hội nhập thế nào?”
Còn nhiều khoảng cách
Nỗi lo đầu tiên chính là trình độ quá yếu của đa số HS bổ túc. Bởi lẽ, hầu hết HS đúng tuổi chỉ vào bổ túc khi không đậu được công lập, bán công, cũng không khá giả tài chính (thậm chí không đủ điểm) để học trường dân lập tư thục. Phó giám đốc Trung tâm giáo dục thường xuyên (TTGDTX) một quận vùng ven kể: “Năm ngoái, quận có hơn 150 HS thi lớp 10 không đậu trường nào.
Vì nhiệm vụ phổ cập, quận mời hết ra lớp bổ túc nhưng những HS này chê không vào. Quận bèn xin mở thêm 3 lớp bán công ở một trường THPT trong quận để rước số HS này. Sau một năm, chỉ có… 24 HS lên lớp thẳng. Thêm vài tháng ôn tập thi lại, thêm được 27 HS lên lớp. Số còn lại không “chịu nổi” chương trình mới đành qua bổ túc học chương trình cũ (những lớp vào học trước tháng 9-2006 vẫn học chương trình cũ - PV) nhưng học cũng không nổi”.
“Năm trước là vậy, năm nay đầu vào còn yếu hơn” - cô X.T, GV ở đây ngán ngẩm. “Rất nhiều em vào trường với điểm thi ba môn chỉ có 10 điểm mà đó là điểm đã nhân hệ số hai môn văn, toán rồi. Thậm chí có những em ba môn chỉ có 2 điểm”.
Một tiết học ở Trung tâm GDTX quận 11. Ảnh: Đức Minh
Học chương trình phân ban mới, trường phổ thông còn kêu khó, kêu nặng, phải tăng tiết mới tải hết nội dung bài thì với trình độ HS bổ túc như vậy, độ khó càng tăng gấp nhiều lần.
Vì vậy khi đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp “tăng cường hoạt động của HS, lấy HS làm trung tâm…” hầu hết GV đều lo ngại. Nhiều GV của TTGDTX quận 11 bộc bạch: “Muốn đổi mới, HS phải chủ động xem trước bài, nắm nội dung vào lớp, GV chỉ là người hướng dẫn gợi ý… nhưng HS lớp ban ngày (độ tuổi phổ thông) thì quá yếu, HS ban đêm (lớn tuổi) trình độ khá hơn thì ngày phải đi làm, đêm đến lớp mới kịp mở sách ra xem thì làm sao có thể chủ động học tập được? Bên cạnh đó, đội ngũ GV cũng là vấn đề của hệ bổ túc.
Đa số các TTGDTX, phần đông GV là thỉnh giảng, nên không có thời gian tham gia các cuộc họp chuyên môn trao đổi kinh nghiệm. Nhiều nơi, số lớp mỗi khối không nhiều, GV phải kiêm một lúc nhiều khối lớp. Tình trạng mỗi GV phải dạy suốt từ khối 6-12 không phải hiếm ở các TTGDTX. “Tiết 1 dạy khối 10, tiết 2 lại nhảy qua khối 11, tiết ba lên khối 12…thì làm sao có thể rút kinh nghiệm, có thể đầu tư sâu bài vở được!”, một số GV ở TTGDTX quận 11 bức xúc.
Đó là chưa kể “đổi mới” còn cần cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng, nhưng dạo một vòng các “tổng hành dinh” của hệ bổ túc mới thấy buồn. “Cơ ngơi bề thế” nhất là TTGDTX Chu Văn An, Tân Bình thì cũng không bằng một trường THPT. Còn lại hầu hết là cơ sở manh mún nhỏ lẻ chật chội, không có sân, thiếu phòng ốc.
Nhiều nơi như Tân Phú, Bình Chánh còn chưa có TTGDTX, phải mượn trường THPT học ké. Trong khi trường phổ thông than thở “không đủ cơ sở vật chất làm phòng bộ môn” để đổi mới phương pháp thì nhiều TTGDTX còn chưa có lấy phòng thí nghiệm, thiết bị. Thiết bị phát về phải chất đống vì không có chỗ trưng bày.
“Hội nhập” như thế nào?
Trên lý thuyết, bằng tốt nghiệp bổ túc được xem là tương đương bằng tốt nghiệp phổ thông nhưng trong thực tế, một HS vào đời với tấm bằng tốt nghiệp bổ túc vẫn bị xem “thấp hơn” hơn bởi khoảng cách chương trình học, thời gian học ít hơn… Vì vậy yêu cầu bổ túc học cùng sách, cùng chương trình, thi cùng đề… là vấn đề hết sức hợp lý, xóa đi khoảng cách thực tế giữa bổ túc và phổ thông.
Nhưng phải xóa bằng cách nào? Ông Phan Minh Khoa, Giám đốc TTGDTX Tân Bình cho rằng: So với HS phổ thông phân ban học 29,5 tiết/tuần với 18 môn và hoạt động thì số tiết học ở bổ túc còn ít hơn nhiều (20 tiết/tuần) với 7 môn bắt buộc và 3 môn khuyến khích. Với thời gian rộng rãi như vậy nên cần thiết phải tăng từ 1 - 2 tiết đối với những môn chính.
Đây cũng là ý kiến chung của các TTGDTX để “tự cứu mình”. Nhưng với hệ bổ túc, không phải muốn tăng là được. Ông Nguyễn Minh Tuệ, Phó Giám đốc TTGDTX quận 11, cho biết: “Dù rất muốn chúng tôi vẫn không dám tăng tiết vì có tăng cũng không biết lấy tiền đâu trả cho GV, bởi không thể thu tiền tăng tiết”.
Với ngành GD, cũng đã có những bước chuẩn bị để giải quyết bài toán hội nhập. Theo ông Nguyễn Văn Cương, Trưởng phòng GDTX Sở GD-ĐT TPHCM, TP sẽ khởi công xây mới các TTGDTX quận 3, Cần Giờ, Nhà Bè, quận 7 với quy mô như một trường THPT và nâng cấp TTGDTX quận 6, Gò Vấp, Tân Bình. Không chỉ có nâng cấp cơ sở vật chất mà điều kiện tiên quyết để “bổ túc” hội nhập được với “phổ thông” là phải rút ngắn khoảng cách đầu vào.
Theo nhiều GV, các trường THCS cần chặt chẽ hơn trong khâu xét tốt nghiệp. Đừng nghĩ cho HS một cái bằng như một tấm giấy thông hành để nếu không học lên thì cũng có thể ra đời… mà mạnh dạn giữ lại những em không đủ trình độ để học lại lớp 9 cho vững kiến thức. Ngoài ra, với trình độ HS bổ túc, không nên khoán cụ thể một bài bao nhiêu tiết (bởi có những bài dạy hết thời gian chưa hết bài) mà hãy khoán cho GV từng chương trình để GV có thể linh động.
HỮU ĐỨC
