Sau ngày “siêu thứ ba” trong cuộc bầu cử sơ bộ tại 10 bang của Mỹ để chọn các ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa, đảng này vẫn chưa thực sự có một ứng viên tiềm năng thực sự. Ông Mitt Romney, một doanh nhân giàu có, dẫn đầu với việc giành chiến thắng tại 6 bang. Tiếp theo là ông Rick Santorum thắng tại 3 bang và ông Newt Gingrich thắng tại 1 bang. Chiến thắng của ông Romney khá ấn tượng nhưng để thu đủ 1.144 phiếu đại cử tri tối thiểu để được chính thức đề cử là ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa, xem ra con đường cũng còn lắm gian nan vì 10 bang này chỉ chiếm 411 phiếu đại cử tri.
Trong suốt thời gian qua, chưa có ứng viên nào trong số các ứng viên của đảng Cộng hòa chiếm thế thượng phong rõ rệt. Kể từ mùa hè năm 2011 tới nay, giữa các ứng cử viên Cộng hòa đã có chín lần đảo ngôi thứ. Cựu Thống đốc bang Massachusetts Romney dẫn điểm trong các cuộc thăm dò đầu tiên, sau đó Thống đốc bang Texas Rick Perry vượt lên dẫn điểm.
Vị trí số 1 về sự ủng hộ của cử tri lần lượt được chuyển từ ông Perry trở lại ông Romney, từ ông Romney sang doanh nhân gốc Phi Hernan Cain, rồi lại về tay ông Romney. Có lúc, cựu Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich đã vượt qua ông Romney, nhảy lên vị trí số 1, rồi vị trí này lại một lần nữa trở về tay ông Romney. Điều này phản ánh thực tế rằng cử tri của đảng Cộng hòa đang phân tán.
Lợi dụng tình hình đó, đảng Dân chủ tung thêm đòn để chặn đứng ứng viên tiềm tàng có khả năng gây khó khăn cho đương kim Tổng thống Barack Obama. Các nhà hoạt động của đảng Dân chủ hô hào cử tri của đảng mình tạm thời chuyển sang làm cử tri độc lập, thậm chí là cử tri của đảng Cộng hòa để đi bỏ phiếu giúp ứng cử viên - cựu Thượng nghị sĩ Rick Santorum đánh bại ông Mitt Romney.
Nguyên nhân là ông Rick Santorum dễ bị ông Barack Obama (gần như chắc chắn là ứng viên của đảng Dân chủ) đánh bại hơn trong cuộc bầu cử tháng 11-2012 so với ông Romney. Chiêu thức này đã từng được đảng Cộng hòa sử dụng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2004. Khi đó, đảng Cộng hòa dồn phiếu cho ứng viên độc lập Ralph Nader để giảm số phiếu bầu cho ứng viên của đảng Dân chủ John Kerry, giúp ông George W. Bush đắc cử nhiệm kỳ hai.
Trong khi đảng Cộng hòa chưa có một ứng viên thực sự sáng giá thì các nhà phân tích đang nói tới khả năng “thay ngựa giữa dòng”. Nhiều tờ báo Mỹ không ngần ngại nêu những cái tên mà họ cho là có thể dễ dàng đánh bại ông Obama như cựu Thống đốc bang Florida Jeb Bush (em trai cựu Tổng thống George W.Bush) mặc dù ông này chưa chính thức tuyên bố ra ứng cử. Một số khác còn đề cập tới bà Sarah Palin, cựu Thống đốc bang Alaska, người từng là ứng viên Phó Tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2008. Ngoài ra còn có Thống đốc bang New Jerrsey, ông Chris Christie.
Trong bối cảnh đảng Cộng hòa vật lộn tìm ứng viên, các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy, ông Obama vẫn đang dẫn điểm so với các đối thủ đảng Cộng hòa. Theo cuộc thăm dò mới đây của NBC và báo The Wall Street Journal, ông Obama có thể đánh bại ông Romney trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới với tỷ lệ phiếu bầu là 50%-44%. Các cuộc thăm dò khác cũng cho thấy ông Obama dẫn ông Santorum tới 10 điểm (53%-43%) và ông Newt Gingrich tới 18 điểm (57%-39%).
Theo các nhà phân tích Mỹ, nếu kinh tế Mỹ tiếp tục có dấu hiệu khởi sắc, ông Obama càng có nhiều cơ hội chiến thắng. Ngược lại, ông Obama cũng còn một canh bạc lớn: đó là quyết định tấn công quân sự Iran. Cuộc tấn công này có khả năng góp phần cho sự thành bại của ông Obama.
Thụy Vũ
