Sau gần 1 tháng triển khai thực hiện thí điểm hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) cho người nước ngoài xuất cảnh tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, chỉ có 41 trường hợp được hoàn thuế (HT), với số tiền HT hơn 40 triệu đồng, chủ yếu là các mặt hàng thời trang quần áo, giày dép, ví, túi xách. Công tác triển khai chưa hiệu quả do khâu tổ chức chưa hoàn thiện, các đối tượng tham gia chưa hiểu rõ hết các vấn đề để khuyến khích, hỗ trợ du khách trong mua sắm và HT.
Một cửa hàng bán hàng hoàn thuế VAT cho khách nước ngoài tại Thương xá Tax (TPHCM). Ảnh: Hà Nhai
Chủ trương lớn
Chương trình thí điểm HT VAT cho khách nước ngoài chính thức thực hiện từ ngày 1-7-2012 đến 30-6-2014, với mục tiêu quảng bá phát triển du lịch, khuyến khích xuất khẩu hàng hóa, nâng cao hình ảnh quốc gia. Việc HT được thí điểm thực hiện tại 2 sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Sau khi kết thúc thí điểm, chương trình sẽ được các đơn vị rút kinh nghiệm, hoàn thiện hơn để có thể tiếp tục triển khai đại trà sau đó.
Theo báo cáo của Cục Hải quan TPHCM, tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, sau gần 1 tháng triển khai chương trình, các trường hợp đủ điều kiện được HT vẫn còn ít. Trong tuần đầu tiên thực hiện, không giải quyết được hóa đơn HT nào, sang đến tuần thứ 2 có 1 hóa đơn được HT.
Do quá trình tuyên truyền, giải thích chưa cặn kẽ cho du khách hiểu rõ nên tuần đầu tiên đã có đến 9 trường hợp khách xuất cảnh xuất trình hóa đơn đề nghị HT nhưng không đủ điều kiện giải quyết vì đó là hóa đơn dịch vụ, hóa đơn mua hàng không thuộc danh sách doanh nghiệp, cửa hàng bán hàng thí điểm; mẫu hóa đơn khách xuất trình không phải hóa đơn kiêm tờ khai HT theo quy định tại Thông tư 58/2012/TT-BTC.
Tính đến thời điểm này, tại TPHCM có 18 công ty với 77 điểm được chấp thuận bán hàng thí điểm, tại Hà Nội có 11 công ty với 31 điểm. Và số điểm được chấp thuận bán hàng này tiếp tục được cập nhật, bổ sung trên các website của cơ quan thuế, hải quan. Điều đặc biệt, tất cả hóa đơn được HT ở sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đều mua ở các điểm bán hàng của cùng một doanh nghiệp (DN) là Công ty TNHH Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh.
Những con số nêu trên làm các cơ quan chức năng trăn trở khi quá trình thực hiện, quảng bá chương trình chưa đạt được kết quả như mong đợi, chưa xứng tầm với trung tâm kinh tế, du lịch lớn như TPHCM. Xuất phát từ thực tế này, Sở VH-TT-DL TPHCM phối hợp với Cục Hải quan TP, Cục Thuế TP, các ngân hàng chi trả HT đã có buổi tập huấn, trao đổi với các DN lữ hành, mua sắm, hướng dẫn viên du lịch về vấn đề này. Nhân viên bán hàng, hướng dẫn viên du lịch là những người trực tiếp giải thích, hỗ trợ du khách trong quá trình mua hàng và HT.
Tuyên truyền sâu rộng hơn
Tại buổi trao đổi trên, rất nhiều lần đại diện của cơ quan hải quan, thuế phải thốt lên “Đây là câu hỏi rất hay, các bạn đã nêu ra những vấn đề mà chúng tôi chưa nghĩ tới” trước nhiều câu hỏi chi tiết, thực tế từ DN, hướng dẫn viên. Qua các câu hỏi mới thấy rằng, nhiều vấn đề chưa đến được các đối tượng chính tham gia.
Ông Lê Chiến Thắng, Phó Trưởng phòng thuế xuất nhập khẩu, Cục Hải quan TPHCM chia sẻ, lần đầu tiên chúng ta thực hiện việc này, dựa trên tập quán kinh doanh trong nước nên công tác triển khai chưa thể hoàn thiện để có được chuẩn, cách làm giống các nước. Những đóng góp của DN sẽ giúp các cơ quan làm tốt hơn. Nếu chúng ta làm không chặt trong kiểm soát HT thì không khéo ngân sách nhà nước sẽ bị lợi dụng.
Ông Thắng cũng lưu ý, một trong những vấn đề quan trọng các cơ quan muốn các đơn vị nói rõ để du khách hiểu, tránh hiểu lầm đó là khi làm thủ tục HT, khách chỉ nhận được 85% giá trị (trong 5%, 10% thuế VAT được hoàn trả), 15% còn lại dành cho các ngân hàng tham gia chi trả HT vì các ngân hàng phải ứng tiền trước để trả du khách, lo phí dịch vụ, lãi suất, thuê gian hàng tại sân bay.
Chính phủ Việt Nam không giữ lại 15% này để nộp vào ngân sách nhà nước. Qua khảo sát, thời gian cơ quan hải quan thực hiện kiểm tra hàng hóa, hóa đơn, đóng dấu xác nhận được HT để ngân hàng chi trả chỉ mất 5 phút.
Tính hiệu quả trong việc mời gọi, kích thích du khách mua sắm chưa cao là do các cửa hàng bán hàng thí điểm chưa chú trọng đến việc trưng bày các logo, bảng hiệu dấu hiệu nhận biết của chương trình để du khách nhìn thấy. Nhiều ý kiến cho rằng chúng ta nên chuẩn hóa bảng chỉ dẫn cửa hàng bán hàng HT để du khách dễ nhận biết.
Việc này, đại diện Cục Thuế TPHCM cho biết, khi DN đăng ký tham gia bán hàng thí điểm, cơ quan thuế cấp giấy chứng nhận, cấp logo màu xanh, cho phép DN tự làm kích cỡ khác nhau để trưng bày. Thực tế nhiều cửa hàng vẫn chưa chú trọng đến vấn đề này, các cơ quan sẽ phối hợp, đẩy mạnh trong thời gian tới để tạo hiệu ứng tốt hơn.
Điều kiện được HT khi khách đáp ứng yêu cầu 30 ngày từ ngày mua đến ngày xuất cảnh; phải mua tại cửa hàng có trong danh sách thí điểm, với giá trị hóa đơn từ 2 triệu đồng trở lên. Nơi bán hàng phải xuất hóa đơn kiêm tờ khai cho khách, khách phải kiểm tra rõ họ tên, số hộ chiếu ghi trên hóa đơn, nếu thông tin của khách không chính xác sẽ bị từ chối HT.
Hàng hóa được HT phải chưa qua sử dụng; du khách mua hàng gởi bằng đường tàu biển, nếu gởi đường hàng không thời điểm trước và sau khi du khách xuất cảnh cũng không được HT…
Mỹ Hạnh
