Hội nghị Cấp cao ASEAN và các đối tác: Thúc đẩy hợp tác và phát triển cùng có lợi

Tôn trọng lẫn nhau

Các nước ASEAN đánh giá cao vai trò và đóng góp quan trọng của Hoa Kỳ cho hòa bình, ổn định và hợp tác thịnh vượng ở khu vực; chia sẻ với Phó Tổng thống Mike Pence về hậu quả cháy rừng tại California gây tổn thất lớn cho người dân. Ông Mike Pence khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đẩy mạnh quan hệ với ASEAN, coi ASEAN là đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở khu vực; nhấn mạnh Hoa Kỳ ủng hộ vai trò trung tâm và tiếp tục tham gia tích cực vào các cơ chế do ASEAN chủ trì, đóng góp cho hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Phó Tổng thống Mike Pence chia sẻ về Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở của Hoa Kỳ; khẳng định tôn trọng các nguyên tắc của ASEAN, mong muốn thúc đẩy hợp tác với ASEAN trên những lĩnh vực chung điểm đồng. Hoa Kỳ công bố hỗ trợ 60 tỷ USD phát triển hạ tầng khu vực; để ngỏ khả năng xây dựng FTA song phương với các nước ASEAN; tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ 113 triệu USD về kinh tế và 300 triệu USD về hợp tác an ninh khu vực.

Về tình hình biển Đông, ông Mike Pence khẳng định tiếp tục duy trì sự hiện diện và đóng góp đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định tự do và an toàn hàng hải, không quân sự hóa trên biển Đông, tránh đối đầu; khuyến khích các bên liên quan thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), hướng tới sớm hoàn tất đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu quả và ràng buộc. Hoa Kỳ cũng trông đợi ASEAN tích cực ủng hộ nỗ lực phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không đảo ngược trên bán đảo Triều Tiên.

Duy trì đối thoại,  tích cực hỗ trợ

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các lãnh đạo ASEAN và các nước Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand, Nga, Mỹ cùng tham dự Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 13. 

Các nước nhất trí tiếp tục củng cố EAS là cơ chế hàng đầu đối thoại về các vấn đề chiến lược ở khu vực, trong một cấu trúc rộng mở, bao trùm và dựa trên luật lệ, với ASEAN ở vị trí trung tâm; bày tỏ ủng hộ tăng cường EAS để đáp ứng tốt hơn các yêu cầu mới và nhất trí thông qua 5 Tuyên bố Cấp cao Đông Á (EAS): về chống rác thải nhựa trên biển; về các thành phố thông minh asean; về tăng cường hợp tác bảo đảm an ninh về công nghệ thông tin liên lạc và kinh tế số; về chống lại mối đe dọa của các đối tượng khủng bố nước ngoài và trở về (FTFs) và về an ninh hạt nhân. 

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh EAS có tiềm năng hợp tác rộng lớn và mang trong mình sứ mệnh bao trùm là thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở Đông Á, theo đó EAS cần tiếp tục duy trì đối thoại, xây dựng lòng tin, tích cực hỗ trợ các nỗ lực tập thể trong đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử, kiềm chế các hành động đơn phương và ủng hộ giải quyết hòa bình các khác biệt. Để ủng hộ hệ thống thương mại quốc tế công bằng và cùng có lợi, các nước thành viên EAS cần tăng cường kết nối, cả về hệ thống pháp chế, hạ tầng vật chất, lẫn kết nối số.
 
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ môi trường ổn định, hòa bình bền vững có ý nghĩa tiên quyết với hợp tác phát triển. Phấn đấu vì mục tiêu này là trách nhiệm chung của các nước, trong đó có các nước tham gia EAS. Tại biển Đông, Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN luôn đề cao kiềm chế, tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin, không quân sự hóa, tuân thủ luật pháp quốc tế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết mọi tranh chấp, khác biệt bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982). Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các nước, bằng các hành động cụ thể, ủng hộ các nguyên tắc này của ASEAN. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 33 đã bế mạc tại Singapore và chuyển giao chức Chủ tịch ASEAN 2011 cho Thái Lan. 

Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam lên đường về nước, kết thúc thành công chuyến tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị cấp cao liên quan.