Mặc dù bị phê phán gay gắt là đào tạo theo hình chóp ngược, cho đến nay, tỷ lệ người tốt nghiệp đại học ở nước ta hiện nay cũng chỉ mới ở mức 118/một vạn dân. Con số này trên thực tế còn cách xa so với các nước trong khu vực. Vì vậy, chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo từ 2001 - 2010 đề ra mục tiêu: Đến năm 2005 nâng tỷ lệ lên 140 người tốt nghiệp đại học/một vạn dân và năm 2010 lên 200 người/một vạn dân.
Đây là một mục tiêu rất nặng nề, đòi hỏi không chỉ sự nỗ lực đồng bộ của toàn xã hội mà còn đòi hỏi phải có nguồn vốn đầu tư rất lớn. Theo các chuyên gia giáo dục, số tiền cần phải đầu tư lên đến khoảng 85.000 tỷ đồng.
Thế nhưng, cũng theo tính toán của các chuyên gia, nếu tăng trưởng kinh tế trong suốt giai đoạn này bình quân đạt GDP 7,5% năm và hàng năm ngân sách đều tăng chi cao hơn năm trước khoảng trên dưới 14% thì số chi cũng chỉ đạt 50.000 tỷ đồng.
Nhưng nếu GDP đạt thấp hơn ngân sách vào 2010 chỉ có thể đạt được trên dưới 32.000 tỷ đồng. Và nếu tình hình đúng như dự kiến thì vốn đầu tư phát triển cho giáo dục để nhắm tới mục tiêu trên còn thiếu tới... 53.000 tỷ đồng. Một con số, mà theo những người có chức trách, không có gì khác hơn là phải huy động từ nhiều nguồn lực, nghĩa là phải làm tốt hơn nữa chính sách xã hội hóa giáo dục.
Việc huy động các tổ chức cá nhân tham gia cùng nhà nước thực hiện chiến lược giáo dục trong những năm qua trên thực tế đã đạt được nhưng thành tựu bước đầu. 6.721 cơ sở giáo dục - đào tạo ngoài công lập đã đem cho nền giáo dục những khí sắc mới. Nhưng do chậm trễ trong việc xây dựng cơ chế chính sách và các điều kiện ưu đãi ổn định, thông thoáng nên chưa thực sự thu hút được các thành phần kinh tế bỏ vốn đầu tư.
Để có thể huy động 53.000 tỷ đồng, theo nhiều chuyên gia, cần có bước đột phá trong việc tháo gỡ các chính sách khuyến khích hợp lý lâu dài. Tập trung ngân sách nhà nước đầu tư tăng cường cơ sở vật chất, đào tạo nguồn nhân lực làm cơ sở hấp dẫn thu hút thêm các nguồn đầu tư.
Nên chăng, có cơ chế huy động các doanh nghiệp bỏ vốn đặt hàng đào tạo dài hạn để góp phần giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước? Và cuối cùng, tạo cơ chế thông thoáng cho thu nhập hợp lý, đúng pháp luật cho lĩnh vực đầu tư giáo dục để thu hút nhiều hơn nữa nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân.
LỘC HƯNG
