Kết thúc Olympic Vật lý quốc tế 2008: Ấn tượng về một kỳ thi đặc sắc

“Cùng với đất nước và con người Việt Nam thân thiện và mến khách, các đề thi của IPhO 2008 sẽ khắc ghi dấu ấn trong lòng bè bạn quốc tế về một kỳ thi đặc sắc đã diễn ra tại Việt Nam” – Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long, Trưởng ban Tổ chức cuộc thi Olympic Vật lý quốc tế lần thứ 39 năm 2008 (IPhO 2008) đã nhấn mạnh như vậy trước giờ bế mạc. Đoàn Việt Nam đã gặt hái được thành công xuất sắc với 4 huy chương (HC) vàng và 1 HC đồng. Đây là năm có kết quả toàn đoàn cao nhất kể từ năm 1982 đến nay.

Thành công lớn nhất là đề thi

Đề thi lý thuyết IPhO 2008 do Việt Nam biên soạn đã được Hội đồng quốc tế đánh giá cao vì tính mới mẻ, đặc sắc, gần gũi với đời sống, văn hóa Việt Nam khi đề cập tới cối giã gạo bằng sức nước, ô nhiễm môi trường do khí CO2 thải ra từ xe máy, làm nhiệt độ trong không khí nóng hơn... Thầy giáo hướng dẫn của đoàn Bulgaria Viktor Ivanov cho biết: không chỉ thú vị ở nội dung và cách thức ra đề mà đề thi năm nay còn thú vị ở hệ thống các câu hỏi có tính dẫn dắt thí sinh, kích thích sự sáng tạo và rất hoàn thiện.

Trưởng đoàn IPhO Tây Ban Nha Juan Leon, đã dẫn đoàn học sinh Tây Ban Nha tham dự tới 3 kỳ IPhO, cho rằng: Đề thi do Việt Nam ra tuy khó, dài nhưng thực sự xứng tầm cuộc thi quốc tế. Đặc biệt là câu hỏi về cối giã gạo bằng sức nước của Việt Nam. Từ thực tế đề thi đã ra những câu hỏi liên quan tới cuộc sống hàng ngày, về sự ô nhiễm môi trường, giao thông... khiến sự “khô khan” của kiến thức khoa học được diễn đạt mềm mại và uyển chuyển.

Trao đổi với báo chí sáng 28-7, ngay trước giờ bế mạc, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long không giấu được niềm tự hào: Đề thi lần này được các chuyên gia Vật lý hàng đầu thế giới đánh giá là khó và hay, đạt trình độ quốc tế, đòi hỏi tốc độ tư duy rất nhanh và sự sáng tạo. Nhưng thú vị nhất là các bài toán Vật lý được “bao bọc” bởi vẻ đẹp độc đáo của văn hóa Việt Nam. “Đây là sự tìm tòi khoa học, chắt lọc để mọi người cùng suy ngẫm về sự sáng tạo và tính ứng dụng thiết thực của khoa học Vật lý vào đời sống con người” – Thứ trưởng Bành Tiến Long nhấn mạnh.

Những gương mặt “vàng” của Vật lý Việt Nam

Nguyễn Tất Nghĩa (Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An), thành viên “nhỏ bé” nhất đội tuyển đã thỏa mơ ước lập “hattrick vàng” tặng bố mẹ khi tiếp tục giành HCV tại IPhO lần này (thành tích của Nghĩa được xem là đáng nể nhất trong đội tuyển: HCV tại IPhO 38 khi đang học lớp 11 và HCV Olympic Vật lý châu Á 2008). “Cảm giác của em là nhẹ nhõm vì hoàn thành nhiệm vụ” – Nghĩa tươi cười. Tuy nhiên, nhìn lại, Nghĩa vẫn tỏ ra tiếc nuối: trong bài thi thực hành, lúc bắt tay vào làm bài, em hơi run nên có nhầm lẫn, phải xin đổi dụng cụ khác nên mất chút thời gian. Đã từng tham gia vào nhiều kỳ thi Olympic quốc tế, mỗi lần thi là một cơ hội để em học hỏi, đặc biệt là những kinh nghiệm giao tiếp và kỹ năng tiếng Anh – Nghĩa nói.

Cũng dạn dày trên “đấu trường IPhO”, trong kỳ thi Olympic này, Đỗ Hoàng Anh (chuyên Lý, Trường ĐH KHTN, ĐH Quốc gia Hà Nội) đã kịp “đổi màu vàng” cho tấm HC. Nói về thành tích của mình, Hoàng Anh nhỏ nhẹ: “Em đã chuẩn bị đầy đủ. Từ những lần đi thi, em rút ra kinh nghiệm phải bình tĩnh, đọc kỹ đề bài, tìm hiểu kỹ các dụng cụ thực hành trước khi bắt tay vào làm bài”. Về những dự định sau IPhO, Hoàng Anh đã quyết tâm chọn ĐH Bách khoa để tiếp tục theo đuổi ngành Vật lý ứng dụng trong tương lai.

Bộ “sưu tập” HC của Huỳnh Minh Toàn (Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, Đà Nẵng) đầy đặn thêm bởi tấm HCV IPhO 2008. Dự định của Toàn cũng là trở thành sinh viên của ĐH Bách khoa Đà Nẵng (khoa cơ điện tử) và sau đó là một chuyến du học nước ngoài. Ước mơ “đổi màu” HC của Nguyễn Đức Minh (Trường THPT Hà Nội - Amsterdam) cũng đã toại nguyện. Là thành viên lần đầu tiên dự thi ở một kỳ thi quốc tế, Trần Anh Vũ (Trường THPT Dân lập Đào Duy Từ, Hà Nội – HCĐ) khá “khớp” nên kinh nghiệm của Vũ là “luôn giữ mình tỉnh táo, phân bố thời gian làm bài hợp lý hơn”. Ước mơ của Vũ là du học ngành vật lý ứng dụng trong một tương lai không xa.

Việt Lan