Khó nói sinh lý tuổi… “xế chiều”

Theo các chuyên gia y tế, với chu trình lão hóa của cơ thể, sau tuổi 40, cả nam và nữ đều xuất hiện những triệu chứng rối loạn chức năng nội tiết khiến cơ thể luôn mệt mỏi, tăng cân, đau nhức xương khớp, xuất hiện các bệnh lý tim mạch… Trong đó, suy giảm sinh lý cũng là một bệnh nhưng ít người quan tâm, dẫn đến trầm cảm, suy giảm chất lượng sống.

        Gia tăng vô sinh ở nam giới

Ghi nhận từ phòng khám Nam khoa của Bệnh viện (BV) Bình Dân TPHCM cho thấy, hiện mỗi ngày trung bình có tới 150 - 200 bệnh nhân nam đến khám liên quan các bệnh về sinh lý. Trong đó, không ít bệnh nhân bị suy giảm tình dục. BS Mai Bá Tiến Dũng, Trưởng khoa Nam học BV Bình Dân, cho rằng bình quân có tới 30% nam giới suy giảm tình dục khi bước vào độ tuổi 40 - 45. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia y tế ghi nhận cho thấy độ tuổi mãn dục này đang trẻ hóa. Điều này cũng được khẳng định bởi Viện Y Dược học dân tộc TPHCM, khi qua nghiên cứu mới đây cho thấy nhiều trường hợp rất trẻ, như nhiều sinh viên khi đến khám tại viện đã có dấu hiệu suy giảm tình dục. Trưởng khoa Khám Viện Y Dược học dân tộc lo ngại: “Nhiều trường hợp giấu giếm khả năng tình dục của mình nên ngại chia sẻ với mọi người, thậm chí cả với bác sĩ. Do vậy không được điều trị kịp thời và nguy cơ rối loạn cương dương, vô sinh rất cao”...

Qua ghi nhận tại các BV phụ sản như Từ Dũ, Hùng Vương, tỷ lệ bệnh nhân nam đến khám do hiếm muộn cũng đang ngày càng tăng và trẻ hóa. Tại BV Từ Dũ TPHCM, trung bình mỗi ngày gần 200 trường hợp nam giới đến khám về hiếm muộn, và chủ yếu dao động ở độ tuổi 30 - 35. Một nghiên cứu mới đây của Trung tâm Đào tạo nghiên cứu công nghệ phôi (Học viện Quân y) cảnh báo, hiện nhiều nam giới có số lượng tinh trùng ngày càng giảm sút, do đó tỷ lệ nam giới bị vô sinh có xu hướng tăng cao. Trong những cặp vợ chồng hiếm muộn, có trên 40% trường hợp vô sinh do người chồng, khoảng 40% do người vợ và 20% do cả hai người. Thời gian được đánh giá hiếm muộn hoặc vô sinh là sau khi kết hôn được một năm không sử dụng các biện pháp tránh thai nhưng vẫn không có con.

Theo BS Trần Văn Năm, Viện Y Dược học dân tộc TPHCM, nguyên nhân mãn dục nam là do nồng độ testosterone (hormon sinh dục nam) suy giảm. “Hơn 40% nam giới béo phì có biểu hiện suy giảm ham muốn tình dục do nồng độ testosterone thấp và tình trạng này ngày càng trẻ hóa…”, BS Năm cho biết. Qua nghiên cứu, BS Năm cho rằng nồng độ testosterone khỏe mạnh ở tuổi 20 nhưng bắt đầu giảm dần ở tuổi 35, sau đó là giảm đáng kể ở tuổi 40 - 45. Tuy nhiên, theo BS Năm, nhiều trường hợp đã không ý thức được điều này và luôn trong tư thế chủ quan, không muốn chia sẻ. Theo GS Trần Quán Anh, Chủ tịch Hội Y học giới tính Việt Nam (VSSM), càng lớn tuổi thì nội tiết tố sinh lý nam càng suy giảm mạnh. “Đây là quy luật tự nhiên nhưng nếu mới ngoài 30 tuổi đã suy giảm sinh lý thì không loại trừ các bệnh tật”, GS Quán Anh nói. Theo các chuyên gia giới tính, đến tuổi 40-50, khi lượng nội tiết tố sụt giảm nhiều (khoảng 30%) sẽ xuất hiện hàng loạt triệu chứng của bệnh tật như nhức đầu, mất ngủ, cáu gắt mệt mỏi, da khô, tóc rụng, khối lượng cơ giảm, khối lượng mỡ tăng lên, bị loãng xương nặng, đồng thời xuất hiện những bệnh lý về tim mạch, bệnh về rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, cao mỡ máu…

        Muốn nhưng... khó nói

Không riêng gì nam giới, phụ nữ cũng có nhiều điều khó nói khi tuổi xế chiều. TS-BS Huỳnh Thị Thu Thủy, Phó Giám đốc BV Từ Dũ TPHCM, cho rằng đối với một người phụ nữ, tiền mãn kinh - mãn kinh là giai đoạn cuộc đời phải trải qua. Theo thống kê y học, có hơn 50% phụ nữ phải chịu những triệu chứng của tiền mãn kinh - mãn kinh “hành hạ”. Theo TS Thủy, từ sau 40 tuổi, buồng trứng bắt đầu giảm chức năng, hiện tượng phóng noãn không đều, vì vậy bắt đầu mất quân bình về nội tiết tố. Estrogen bắt đầu giảm và thiếu hụt, không có progesterone. Từ đó các vấn đề rối loạn nội tiết tố kéo theo nhiều rối loạn khác xảy ra và biểu hiện bằng các triệu chứng lâm sàng mà chị em phụ nữ sẽ cảm nhận được như cơ ngực, lớp mô liên kết lỏng lẻo, tuyến vú mất dần làm ngực teo nhỏ và chảy xệ, mệt mỏi, khó chịu… Cùng với đó là rối loạn chuyển hóa: các chuyển hóa đường, đạm, muối, chuyển hóa mỡ và chất khoáng, đặc biệt là calcium. Từ đó chị em dễ tăng cân, bụng hông to ra do phân bố mỡ không đều… và loãng xương. Mặt khác rối loạn ở hệ vận động cơ xương khớp: nhức khớp, đau chân là các dấu hiệu thường gặp nhất. Thoái hóa gây gai cột sống làm đau lưng, đau cổ cũng dễ xảy ra; rối loạn tiền đình: chóng mặt, đầu óc quay cuồng không thể đi lại được.

Theo GS-BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TPHCM, hầu hết phụ nữ sau 35 tuổi đã giảm số lượng nang noãn buồng trứng, và hơn 50% bị rối loạn chuyển hóa nội tiết. Tình trạng rối loạn nội tiết do quá trình suy giảm sinh lý khiến phụ nữ thường mất ngủ, trầm cảm, giảm trí nhớ, loãng xương… Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thực tế cho thấy rất ít phụ nữ thổ lộ tình trạng suy giảm sinh lý cho bác sĩ do tâm lý e ngại khiến quá trình suy giảm càng nhanh hơn và kèm theo là các bệnh tật cũng nặng thêm.

QUỲNH CHI