Sáng 1-11, Quốc hội nghe Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Tổng Thanh tra Chính phủ báo cáo về tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.
Bên lề Quốc hội, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phạm Thế Duyệt (đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương) đã có cuộc trao đổi xung quanh nội dung này.
- Phóng viên: Với tư cách là đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN, ông có nhận xét gì về các báo cáo của Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Tòa án Nhân dân tối cao, Thanh tra Chính phủ về tình hình giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân?
- Chủ tịch Phạm Thế Duyệt: Các báo cáo này tương đối thẳng thắn, rõ ràng, đánh giá đúng tình hình thực tế của xã hội, trong đó, nhiều vấn đề được đề cập cụ thể, có địa chỉ, nêu được những nguyên nhân, giải pháp cần khắc phục.
Tuy nhiên, có thể nói rằng, dù đã có cố gắng, nhưng các báo cáo vẫn chưa phản ánh đầy đủ tình hình khiếu nại, tố cáo đang có chiều hướng phức tạp, cần phân tích và làm rõ hơn.
Mặc dù các báo cáo đã phân tích nguyên nhân khách quan và chủ quan của tình hình khiếu kiện, nhưng theo tôi, các cơ quan phải thấy nguyên nhân chủ quan là chính.
Trách nhiệm của người đứng đầu và cán bộ chuyên môn khi giải quyết các công việc liên quan đến người dân phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Nếu làm tốt việc này, chắc chắn khiếu kiện sẽ giảm. Bên cạnh đó, nếu có bước đi, giải pháp đúng, bàn bạc thật rõ ràng, dân chủ với người dân thì chắc chắn sẽ giải quyết thỏa đáng.
- Phải chăng, tình trạng khiếu kiện kéo dài, vượt cấp là do thực hiện không nghiêm theo luật?
- Luật pháp đã ban hành là cơ sở pháp lý để thực hiện chế độ pháp quyền. Trong thực tế, không phải việc gì dân cũng có điều kiện để hiểu tất cả.
Tuy nhiên, đừng nghĩ chỉ có người dân, mà một bộ phận cán bộ lãnh đạo ở địa phương cũng bất chấp luật pháp, không thực hiện tốt quyền dân chủ của dân và trách nhiệm của mình trước dân, nên đã dẫn đến những vấn đề gây bức xúc không đáng có.
Tình hình khiếu kiện tuy phức tạp, nhưng suy cho cùng, lỗi của chúng ta là chính, phải nói rõ ràng như thế thì mới có quyết tâm để khắc phục.
- Cần quan tâm đến vấn đề gì khi giải quyết bức xúc của người dân về tình trạng quy hoạch treo, tái định cư trong quá trình đô thị hóa ở nhiều địa phương?
- Trong thực tế, ở nhiều địa phương có hiện tượng lấy đất bừa bãi, nhưng chỉ sử dụng từ 15% đến 20% diện tích, nơi nhiều thì 40%-45%, những nơi sử dụng 80%-90% diện tích rất ít.
Do đó, người dân không thể đồng tình, mặc dù họ đã nhận đủ tiền đền bù. Đứng về quyền lợi chung của đất nước cũng không thể chấp nhận được.
Hơn nữa, sau khi thu hồi đất, ở nhiều nơi, việc giải quyết vấn đề tái định cư lại thiếu trách nhiệm, không theo pháp luật, không đảm bảo quyền lợi của dân.
Tôi cho rằng, vấn đề cơ bản là những người làm công tác quy hoạch, đầu tư phải thấy được trách nhiệm của mình, đề xuất giải pháp đồng bộ để chuyển một bộ phận dân cư làm nông nghiệp từng bước sang công nghiệp và dịch vụ một cách vững chắc.
- Xin ông cho biết vai trò của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong giải quyết khiếu nại tố cáo ở địa phương?
- MTTQ có trách nhiệm lớn trong giám sát hoạt động của chính quyền các cấp, thực hiện quyền tự do dân chủ của dân theo Quy chế dân chủ đã ban hành. Làm tốt việc này sẽ làm cho cán bộ công chức thấy được trách nhiệm của mình, không dám làm bừa bãi.
Nếu thực hiện công khai các chế độ, chính sách liên quan đến quyền lợi của dân và giải quyết đến nơi, đến chốn thì không nảy sinh những vấn đề bức xúc của người dân và một bộ phận cán bộ, đảng viên.
Chúng ta nói Nhà nước của dân, do dân, vì dân nhưng nhiều cán bộ đã vi phạm quyền dân chủ của dân nên dẫn đến khiếu kiện. Tôi cũng không loại trừ có một số trường hợp lợi dụng dân chủ, cực đoan và bị kích động. Mặt trận phải đi vào những việc này, chịu trách nhiệm giám sát, phát hiện, chỉ ra được những cán bộ yếu kém, thiếu trách nhiệm.
Cùng với công tác giám sát, tới đây, MTTQ thực hiện chức năng phản biện xã hội. Trước mắt, MTTQ tập trung thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, thanh tra nhân dân; lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh Chủ tịch UBND, HĐND, trưởng thôn, giúp cán bộ công chức nhận thức đúng trách nhiệm đối với dân, loại bỏ những cán bộ hư hỏng.
Hiện nay, MTTQ đang làm điểm việc giám sát cán bộ, đảng viên ở khu dân cư tại 5 tỉnh, thành phố: Ninh Bình, Quảng Bình, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang. Đây cũng là cơ sở rất quan trọng để hạn chế tình trạng khiếu nại, tố cáo của công dân.
HƯƠNG THỦY (thực hiện)
