Dịch vụ giới thiệu việc làm (GTVL) là cầu nối việc làm giữa người lao động và người sử dụng lao động. Tuy nhiên, vì mục đích lợi nhuận, hiện nay dịch vụ này đang mọc lên nhan nhản, thật giả lẫn lộn. Thậm chí nhiều đơn vị, trung tâm GTVL của nhà nước không được phép thu phí người lao động nhưng vẫn tận thu…
Đăng ký tìm việc làm tại Trung tâm Hỗ trợ sinh viên TPHCM. Ảnh: H.Thu
Giới thiệu việc... lừa
Trong vai một sinh viên mới ra trường, tôi đến Trung tâm GTVL L.V. trên đường An Dương Vương, quận 6 đăng ký dịch vụ tìm việc làm. Cô nhân viên đon đả đưa ra một tập giấy photocopy nhàu nát chi chít đầu việc. Sau khi thỏa thuận công việc, cô nhân viên này viết cho tôi một tờ giấy giới thiệu đến Công ty TNHH N.T. trên đường Tây Lân, quận Bình Tân với mức lương tự thỏa thuận. Vừa ghi xong, cô xin 100.000 đồng tiền phí giới thiệu mà không có giấy biên nhận. Như vậy, chỉ với 1 cái bàn làm việc, 1 chiếc điện thoại bàn, trong vòng 30 phút quan sát, chúng tôi ghi nhận có 6 người tìm đến, trong đó có 4 người tìm được việc, “trung tâm” thu được 400.000 đồng. Khi chúng tôi hỏi liệu có chắc chắn xin được việc làm không thì cô này thòng thêm một câu: “Nếu không được, đến đây chị giới thiệu chỗ khác mức lương tương đương và không thu phí”…
Cầm tờ giấy giới thiệu, tôi tìm mãi mới thấy Công ty TNHH N.T. nằm sâu trong con hẻm cách quốc lộ 1A khoảng 2km. Một nhân viên bộ phận nhân sự cho biết vị trí trên đã được tuyển dụng cách đây mấy tháng và cũng không nhờ Trung tâm GTVL L.V. giới thiệu. Khi chúng tôi yêu cầu xác nhận vào tờ giấy giới thiệu, nhân viên này không chịu vì không có thẩm quyền cũng như nhu cầu. Chúng tôi quay về Trung tâm L.V., cô nhân viên vẫn đon đả và hứa sẽ tìm một việc khác phù hợp hơn. Tuy nhiên, khi chúng tôi yêu cầu hoàn phí, thái độ của nhân viên này bắt đầu cau có đòi hỏi trên giấy biên nhận phải có xác nhận của nơi được giới thiệu mới được hoàn 70% phí đã đóng và 3 ngày sau đến nhận lại tiền. Mãi cho đến khi chúng tôi làm dữ, đòi báo công an, nhân viên này mới chịu trả lại cho chúng tôi 70.000 đồng với thái độ rất khó chịu.
Vòng qua tỉnh lộ 10 gần đó, vào một trung tâm GTVL khác chúng tôi cũng được tư vấn rất nhiệt tình về các đầu việc. Một phụ nữ đứng tuổi vừa bán trái cây kiêm luôn dịch vụ việc làm mở cuốn tập học sinh ra và luôn miệng giới thiệu hàng loạt công việc mà không cần quan tâm người lao động có nhu cầu thế nào. Phí GTVL ở đây chỉ 80.000 đồng nhưng nếu đọc kỹ dưới tờ biên nhận sẽ nhận thấy 1 dòng chữ rất nhỏ “không được hoàn phí”…
Qua khảo sát thực tế, tại các trung tâm GTVL nằm dọc theo các tuyến đường Cách Mạng Tháng Tám, Trần Văn Đang, Phan Văn Trị, đều có chung cách làm. Các thông tin tuyển dụng mà các trung tâm có chủ yếu là sao chép từ nhiều nguồn khác nhau rồi sau đó, cung cấp thông tin cho người lao động và… thu phí. Nếu người lao động được tuyển, họ ẵm trọn tiền lệ phí; nếu người lao động nhiều lần không xin được việc, cũng chỉ được hoàn lại 50%-70% lệ phí nhưng cũng phải vất vả trần ai mới lấy lại được.
Loạn thu phí
Theo quy định, các trung tâm GTVL thuộc cơ quan, đoàn thể nhà nước không được thu 3 loại phí tư vấn, giới thiệu việc làm, cung ứng và tuyển dụng đối với lao động. Tuy nhiên, hầu như các trung tâm GTVL đều thu phí của người lao động với nhiều hình thức, tên gọi khác nhau, không nhiều thì ít… Để chứng minh cho điều này, chúng tôi cầm hồ sơ tìm đến Văn phòng tư vấn việc làm thanh niên thuộc Trung ương Hội LHTN Việt Nam (145 Pasteur, quận 3) để được tư vấn và giới thiệu việc làm. Căn phòng bề ngang khoảng 2m được bố trí 2 bộ bàn ghế cùng 2 cô nhân viên. Cô nhân viên đưa cho tôi tờ khai và nói: “Chờ khi nào có việc sẽ gọi và đóng 5.000 đồng tiền lệ phí”. May mắn hơn, cô bạn cùng đi với tôi cũng sớm chọn được một việc làm ở một công ty tư nhân tại quận Tân Bình. Sau khi đồng ý, cô nhân viên yêu cầu đóng 60.000 đồng tiền phí giới thiệu. Thấy cô bạn tôi ngơ ngác vì phải đóng phí, cô nhân viên liền đưa cho 1 tờ quy định photo đóng mộc Trung tâm dạy nghề thanh niên (không có người ký). Trong tờ giấy này ghi rõ: phí cho phiếu đăng ký việc làm 5.000 đồng/lần; phí giới thiệu việc làm 20.000 - 30.000 đồng/lần dành cho sinh viên (tương ứng với mức thu nhập dưới hoặc trên 50.000 đồng/ngày và không được hoàn phí nếu không xin được việc). Riêng lao động có mức thu nhập trên 1,5 triệu đồng/tháng phải đóng lệ phí 60.000 đồng.
Tại Trung tâm GTVL Hepza (35 Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1), nếu muốn được giới thiệu việc, người lao động phải mua bản khai (gồm 2 tờ giấy A4 có đóng dấu treo) giá 8.000 đồng. Nếu tìm được việc, phí GTVL là 20.000 đồng/lần. Chưa hết, trung tâm còn thu thêm 50.000 đồng/người gọi là phí “học luật lao động”. Còn tại Trung tâm Hỗ trợ sinh viên (33 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1), nơi mỗi ngày có hàng trăm sinh viên đến xin việc làm thêm cũng thu phí 15.000 đồng đối với sinh viên và 25.000 đồng đối với những người đã ra trường…
Hồ Thu – Thảo Minh
