Hiện đang mùa thay đổi thời tiết, bệnh hô hấp gia tăng ở trẻ. Bên cạnh điều trị bằng thuốc uống, xông khí dung cũng là biện pháp hữu hiệu. Nhiều phụ huynh cũng tự sắm máy xông ở nhà nhưng khi sử dụng cần lưu ý hướng dẫn của bác sĩ.
Phụ huynh cần lưu ý hướng dẫn của bác sĩ khi tự xông khí dung cho trẻ. Ảnh: T.L.
Xông mũi họng ở trẻ qua mặt nạ còn gọi là khí dung. Khí dung được dùng hỗ trợ chữa trị một số bệnh lý ở đường hô hấp cấp như viêm thanh quản, viêm khí quản, viêm phế quản, viêm xoang hoặc mãn tính như hen suyễn. Không ai phủ nhận từ lúc áp dụng xông khí dung, nhiều bệnh lý đường hô hấp ở trẻ nhỏ được cải thiện rõ. Và nhờ xông khí dung, nhiều trẻ đã không cần dùng thuốc uống, hạn chế được rất nhiều tác dụng phụ do thuốc gây ra nếu uống. Khi xông, hơi thuốc sẽ được máy đẩy ra tạo thành dạng hơi sương, tác dụng trực tiếp lên chỗ co thắt hay chỗ viêm nhiễm ở đường hô hấp. Xông sẽ có tác dụng nhanh hơn, làm giãn các phế quản, làm loãng đàm, bệnh nhi có cảm giác dễ thở hơn. Thời gian tác dụng của xông khí dung ngắn, do đó trẻ sẽ được xông nhiều lần tùy theo chẩn đoán và độ nặng nhẹ của bệnh. Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc để xông khác nhau.
Ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi dễ bị viêm tiểu phế quản do tắc đàm nhớt thì xông khí dung bằng nước muối rất tốt để làm loãng đàm, trẻ dễ ho và tống được đàm nhớt ra ngoài. Khi sử dụng máy phun khí dung phải tuân thủ cách pha thuốc vì nếu pha không đúng liều lượng hoặc quá loãng hay quá đặc, các hạt phun sương không đúng kích thước sẽ không tác dụng vào bên trong phế quản, hoặc lơ lửng hoặc bám vào thành họng, chưa kịp xuống đến các phế quản tận. Nên lưu ý khi xông bằng máy phải đảm bảo vệ sinh, sử dụng dây và mặt nạ riêng và sau mỗi lần xông phải được rửa bằng dung dịch sát trùng nếu muốn sử dụng lại. Sau một thời gian sử dụng, máy phải được vệ sinh kỹ lưỡng, thay phần lọc không khí để tránh nhiễm vi trùng và nấm mốc. Tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc xông, nhất là các thuốc corticoid hay kháng sinh. Nếu dùng không đúng, không những không hết bệnh, mà còn làm bệnh trầm trọng hơn.
Ngoài ra việc lạm dụng coricoid hay kháng sinh sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngay cả các thuốc gây dãn phế quản, tuy giúp trẻ đang bị suyễn dễ thở hơn nhưng nếu dùng nhiều lần hoặc liều lượng cao sẽ làm trẻ kích thích, tim đập nhanh, run tay chân… Nên lưu ý các loại tinh dầu tuy làm thông mũi nhưng không được dùng cho trẻ sơ sinh hay trẻ quá nhỏ có thể gây ức chế hô hấp, cũng không được lạm dụng bừa bãi, vì sẽ gây nghiện và giảm khứu giác.
Cách tốt nhất mà phụ huynh có con em bị suyễn, có thể thực hiện tại nhà, và y học đã chứng minh hiệu quả tương đương với máy xông khí dung, là sử dụng bình xịt định liều qua ống hít (babyhaler) có bán tại các nhà thuốc tây. Và trẻ nên được khám và sử dụng thuốc xông theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
BS.CK2 Nguyễn Thị Thanh
(Bệnh viện Nhi đồng 2-TPHCM)
