Từ giữa hiệp 2, khi đội hình Nga rõ ràng đang nắm ưu thế, ống kính truyền hình cho thấy Johan Cruyff áo quần chỉnh tề đang ngồi yên trên khán đài. Trong khoảng 10 phút chót của hiệp phụ, ống kính truyền hình cũng cho thấy Van Basten đi vào ngồi yên trên băng ghế chứ không đứng ra ngoài như trước nữa.
Điểm chung giữa 2 con người này: sự bình thản. Họ bình thản, vì đã biết đằng nào Hà Lan cũng thua. Đó là sự bình thản của những người đàn ông, những người đã hoặc đang rất chuyên nghiệp trong nghề cầm quân.
Van Basten trở vào ghế ngồi, chấp nhận thất bại.
Và quả vậy, như Van Basten đã nói sau trận đấu: “Đội Nga xứng đáng chiến thắng. Họ chơi hay hơn hẳn chúng tôi. Họ tạo ra nhiều cơ hội. Tôi chấp nhận. Lúc vào cuộc, chúng tôi có một số pha phối hợp rất tốt, nhưng sau đó, chúng tôi không thể làm những gì cần làm. Chúng tôi không thể kiểm soát cục diện. Đội hình Nga gây ra quá nhiều khó khăn, còn chúng tôi thì gặp nhiều vấn đề về thể lực. Đến cuối trận, nhiều cầu thủ Hà Lan không còn hơi sức đâu mà đá nữa”.
Lúc đội hình Hà Lan tỏ rõ dấu hiệu hết hơi cũng là lúc Van Basten đang đưa chai nước lên miệng, đôi mắt sâu trên gương mặt góc cạnh của anh đang hướng tới một nơi xa xăm nào đó.
Van Basten lúc ấy đang lặng lẽ nghĩ gì, có lẽ chỉ mình anh biết. Nhưng chắc chắn đây là lần cầm quân cuối cùng của anh ở Euro, một đấu trường mà cách đây 20 năm anh đã đi vào lịch sử bằng cú vô lê để đời vào lưới Dassaev và năm nay, anh lại một lần nữa thắp sáng nó lên bằng những trận thắng vẻ vang trong vòng đấu bảng.
Anh sẽ giã từ Euro 2008, giã từ đất nước Thụy Sĩ thanh bình bằng món quà là một mảnh cỏ của sân Stade de Suisse ở Berne, nơi đội tuyển Hà Lan đã mang lại niềm hứng khởi cho cả thành phố. Anh cũng sẽ giã từ đội tuyển Hà Lan, để dẫn dắt Ajax Amsterdam vốn cũng là niềm tự hào của bóng đá Hà Lan một thời. Khán giả ở Berne, ở Basel sẽ lưu luyến tiễn chân Van Basten và các học trò.
Trên báo chí Hà Lan, có những cây bút từng tán tụng Van Basten lên tới... trời cao nhờ 2 trận thắng đậm Italia - Pháp nay bảo rằng “đội bóng áo da cam bị đội tuyển Nga hạ nhục”. Quan niệm như thế thật là ác độc. Chẳng có gì nhục nhã ở trận thua Nga 1-3 này. Đội hình Hà Lan đã cố gắng chơi tốt, nỗ lực tấn công hết sức, sút rất nhiều (nhất là Sneijder), nhưng họ không thể chơi tốt như trước vì Hiddink đã làm cho đội hình Nga chơi tốt hơn.
Đường vào tứ kết của tập thể cầu thủ và HLV Hà Lan đã bị chặn lại bởi một bộ óc Hà Lan còn lớn hơn. Đơn giản là như thế. Thất bại này sẽ dễ chấp nhận hơn nếu hiểu như thế, mặc dù những người Hà Lan chắc chắn chưa hết thất vọng và tiếc rẻ: Giá như Robben đừng bị chấn thương, giá như Van Basten tập trung bóng bổng vào giữa nhiều hơn để có thêm những quả đánh đầu như Van Nistelrooy...
Nhưng tất cả cũng qua rồi. Năm 1994, trong trận chung kết Champions League, người ta thấy Cruyff quay sang bên cạnh, tươi cười khi AC Milan đang dẫn Barca của ông 3-0. Đêm Basel 21-6, Van Basten không có được nụ cười như Cruyff, mặt còn phảng phất buồn. Nhưng cũng như Cruyff, Van Basten chấp nhận và sự chấp nhận ấy khẳng định một tính cách lớn.
TIẾN MINH
