Thầy thuốc chữa bệnh tim đều rõ việc mạch máu một khi bị xơ vữa sẽ là đòn bẩy của tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim…
Nhờ phát hiện về công năng của một hoạt chất có tên oxid nitơ (ON) mà Louis Ignarro đã lãnh giải Nobel y học năm 1998, sau khi chứng minh ON có tác dụng chống co thắt mạch máu và ngăn phản ứng đông máu trong mạch máu. Tác dụng này rất quan trọng ở bệnh nhân tiểu đường để ngăn ngừa biến chứng. Người có đủ ON nhờ đó có huyết áp ổn định và ít gặp nguy cơ như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, thoái hóa võng mạc…
Không chỉ hữu ích cho hệ tuần hoàn, nhờ tác động của ON trên hệ thần kinh trung ương nên các thành phần cơ bản của hệ thống phòng vệ như bạch cầu, thực bào được hưng phấn hoạt tính. ON vì thế là một trong các hoạt chất sinh học có công năng phòng ngừa ung thư. Bằng chứng, theo kết quả nghiên cứu ở Đan Mạch, công nhân làm việc trong hầm mỏ có tỷ lệ ung thư phổi cao vì đa số có hàm lượng ON trong máu rất thấp.
Đáng nói là không quá phức tạp, cũng không tốn kém bao nhiêu để cơ thể tự tổng hợp ON. Muốn có đủ chất này, cơ thể cần một chất đạm cơ bản là arginin có nhiều trong cá biển, trong mễ cốc như đậu phộng, đậu nành, hạt bí rợ, hạt hoa hướng dương... Tuy vậy, muốn tiến trình tổng hợp ON từ arginin thuận buồm xuôi gió thì cần có một số điều kiện. Đó là cơ thể phải có đủ dưỡng khí qua vận động thể dục thể thao và cặp sinh tố C và E.
Chính vì thế, Ignarro đã khuyên người muốn ngừa bệnh tim vài điều rất đơn giản: Vận động dưới mọi hình thức, nhiều lần, dù chỉ không hơn 10 phút, trong sinh hoạt thường ngày; tăng lượng chất “xanh” tối thiểu 60% của khẩu phần hàng ngày để cơ thể bao giờ cũng đủ sinh tố C và E.
Tuy nhiên, cho dù có thừa arginin, cơ thể vẫn sẽ thiếu ON nếu lượng mỡ trong máu vượt quá định mức bình thường. Ignarro vì thế cổ động cho biện pháp: Giảm lượng chất béo động vật trong khẩu phần và thay vào đó là chất đạm từ thực vật như đậu nành, rong biển; áp dụng hoạt chất trong cây thuốc để hỗ trợ chức năng giải độc của lá gan; tiết chế tối đa các yếu tố gây rối loạn biến dưỡng chất béo, trong số đó đứng đầu là thuốc lá và rượu bia.
Một điều quan trọng không kém chính là giấc ngủ sao cho bình yên, đủ cả chất lẫn lượng, vì cũng theo dẫn chứng của Ignarro, ON được tổng hợp trong giấc ngủ. Nói cách khác, có bơm bao nhiêu thuốc bổ theo quảng cáo cũng bằng không nếu gia chủ đêm nào cũng chờ sáng.
Mặc dù kỹ thuật chẩn đoán và phương tiện điều trị đang được cải tiến từng ngày, nhồi máu cơ tim vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong bệnh tim mạch. Đáng lo hơn nữa là số nạn nhân tuổi còn rất trẻ, nam cũng như nữ, càng lúc càng tăng. Như vậy, nhiều khi chỉ cần thay đổi một chút trong thói quen sinh hoạt đã đủ để trái tim đừng bị xử ép và trở nên khỏe mạnh.
Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG
Phòng khám Eurovie
