Phát biểu trong một phiên họp của Quốc hội Mỹ ngày 28-4 (giờ địa phương), Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cho biết Washington đang theo dõi sát sao khả năng từ nay tới cuối năm, Trung Quốc có thể triển khai cải tạo trái phép tại bãi cạn Scarborough, nằm ở phía Bắc quần đảo Trường Sa mà Philippines khẳng định là nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này và cách căn cứ trên vịnh Subic của Philippines khoảng 200km.
Ông Carter nhận định động thái của Trung Quốc tại khu vực đang có tranh chấp với Philippines có nguy cơ sẽ dẫn đến một cuộc xung đột quân sự. Washington coi đây là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng và kêu gọi Trung Quốc tôn trọng phán quyết của tòa án quốc tế trong vấn đề biển Đông.
Trong khi đó, báo Straits Times ngày 29-4 cho biết, viện lý do thiếu một thỏa thuận mang tính ràng buộc về việc Trung Quốc và ASEAN quản lý tranh chấp lãnh thổ trên biển Đông nên Bắc Kinh đã đề xuất các bên ra một tuyên bố chung về cam kết tuân thủ những nguyên tắc của một thỏa thuận trước đó, bao gồm việc hạn chế leo thang căng thẳng trong khu vực. Tuy nhiên, Đại sứ lưu động Bộ Ngoại giao Singapore, ông Ong Keng Yong đã đặt câu hỏi về sự cần thiết của một tuyên bố như đề xuất của Trung Quốc khi đã sẵn có Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) năm 2002, một thỏa thuận đã được Trung Quốc và các nước ASEAN ký kết, khẳng định tất cả các bên cần giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và tránh gây phức tạp hoặc leo thang căng thẳng.
Theo ông Ong Keng Yong, các nước ASEAN cần phải đánh giá lại ngôn từ, giọng điệu và động lực của tuyên bố chung này để xác định liệu nó có giống với DOC hay không.
HẠNH XUÂN
