Diễn đạt về Đảng, dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ X vẫn khẳng định Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích, của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc. Nhưng còn nêu thêm: Đảng “đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam”. Muốn bổ sung, vì cho rằng diễn đạt như trong Điều lệ Đảng hiện hành là:
– Chưa phản ánh đầy đủ bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam, một Đảng ra đời từ phong trào công nhân, phong trào yêu nước của dân tộc, kiên trì đấu tranh bảo vệ quyền lợi của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, của dân tộc.
– Thể hiện chưa rõ mối quan hệ giữa Đảng với giai cấp và dân tộc. Trong điều kiện của nước ta, quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc là thống nhất. Thắng lợi của cách mạng Việt Nam qua các thời kỳ là bắt nguồn từ việc giải quyết đúng đắn của Đảng về mối quan hệ mật thiết giữa giai cấp và dân tộc.
– Thể hiện chưa rõ sự thống nhất lợi ích giữa giai cấp công nhân với nhân dân lao động và dân tộc trong giai đoạn cách mạng mới, khi Đảng ta đề ra mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. (1)
Với lập luận như trên theo tôi là chưa ổn, chưa mang tính thuyết phục.
Cho rằng Đảng ta ra đời từ phong trào công nhân, phong trào yêu nước của dân tộc là không đúng. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phải có những người tiếp thu được lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tiêu biểu là Bác Hồ, đưa lý luận Mác - Lênin gắn với phong trào công nhân và phong trào yêu nước mà tổ chức ra Đảng. Bác từng nêu rõ: “Đảng kết hợp phong trào cách mạng Việt Nam với chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng giác ngộ giai cấp công nhân rành mạch, lập trường giai cấp dứt khoát, tác phong giai cấp đúng đắn”. (2)
Cho rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam chẳng những là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam mà “đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam” để phản ánh được đầy đủ bản chất của Đảng Cộng sản Việt Nam vốn kiên trì đấu tranh bảo vệ quyền lợi của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, của dân tộc, là để thể hiện rõ sự thống nhất lợi ích, giữa giai cấp công nhân với nhân dân lao động và dân tộc. Lập luận như vậy chưa đúng với tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngay từ đầu mới thành lập Đảng, Bác đã khẳng định: Đảng là đội tiên phong của đạo quân vô sản. Đảng dìu dắt giai cấp vô sản lãnh đạo cách mạng An Nam đấu tranh để đánh đổ đế quốc Pháp, phong kiến An Nam và giai cấp tư sản phản cách mạng, làm cho An Nam được độc lập, đem lại mọi quyền tự do cho nhân dân. (3)
Về tính chất dân tộc của giai cấp vô sản Mác, Ănghen đã nêu trong bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản: “Giai cấp vô sản mỗi nước trước hết phải giành lấy chính quyền, phải tự xây dựng thành một giai cấp dân tộc”. Trong điều kiện thực tế ở Việt Nam là một nước thuộc địa, Bác Hồ cho rằng, không đợi phải giành được chính quyền, giai cấp công nhân mới tự xây dựng thành một giai cấp dân tộc mà ngay trong lúc vận động quần chúng giành chính quyền, giai cấp công nhân với bộ tham mưu chính trị của nó là Đảng Cộng sản Việt Nam đã là đại biểu quyền lợi của dân tộc, đã là giai cấp dân tộc, giành độc lập dân tộc để tiến lên chủ nghĩa xã hội, mưu cầu tự do hạnh phúc cho nhân dân. Đó là sự vận dụng chủ nghĩa Mác rất sáng tạo của Bác. Bác Hồ là người đã kết hợp rất nhuần nhuyễn lợi ích của giai cấp công nhân với lợi ích của nhân dân, của dân tộc trong quá trình xây dựng Đảng lãnh đạo cách mạng.
Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần III (9-1960) có Bác chủ trì, trong điều lệ đã ghi cụ thể: “Đảng Lao động Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam, là đội tiên phong có tổ chức và là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân đồng thời đại biểu quyền lợi của nhân dân lao động và quyền lợi của dân tộc”. Đến Đại hội VII, VIII và IX thì diễn đạt rút gọn lại như điều lệ hiện hành.
Gọi Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân là từ nhận thức rằng:
Trong xã hội Việt Nam có nhiều giai cấp khác nhau trong đó có giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất đóng vai trò lãnh đạo. Khẳng định vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân, Bác đã phân tích: “Đặc tính cách mạng của giai cấp công nhân là: kiên quyết, triệt để, tập thể, có tổ chức, có kỷ luật. Lại vì là giai cấp tiên tiến nhất trong sức sản xuất gánh trách nhiệm đánh đổ đế quốc để xây dựng một xã hội mới, giai cấp công nhân có thể thấm nhuần một tư tưởng cách mạng nhất tức là chủ nghĩa Mác - Lênin. Đồng thời tinh thần đấu tranh của họ ảnh hưởng và giáo dục các tầng lớp khác. Vì vậy, về mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và hành động, giai cấp công nhân giữ vai trò lãnh đạo”. (4)
Giai cấp công nhân lãnh đạo phải có bộ tham mưu chính trị của mình là Đảng Cộng sản. Đảng Cộng sản là một bộ phận của giai cấp công nhân nhưng bao gồm những phần tử ưu tú chẳng những trong công nhân mà cả trong nhân dân lao động chân tay và trí óc được giác ngộ về lập trường cách mạng của giai cấp công nhân, có sự hiểu biết về lý luận cách mạng, về đường hướng lãnh đạo cách mạng... và đó là bộ phận kiên quyết nhất, đi đầu dắt dẫn quần chúng trong đấu tranh cách mạng. Từ đó, mà gọi Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân. Giai cấp công nhân lãnh đạo nhân dân, lãnh đạo cả dân tộc làm cách mạng thông qua đội tiên phong của mình là Đảng Cộng sản Việt Nam.
Cho rằng Đảng là đội tiên phong của dân tộc Việt Nam, có thể bị hiểu là dân tộc Việt Nam bao gồm những giai cấp khác nhau đều có quyền lãnh đạo thông qua Đảng. Như vậy cả dân tộc đều đóng vai trò lãnh đạo thì còn lãnh đạo ai? Vấn đề Đảng của ai và Đảng là đội tiên phong của ai là hai vấn đề khác nhau. Nếu hỏi, Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của ai thì chỉ phải trả lời rằng Đảng, là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam. Nhân dân ta cho rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của mình, gọi Đảng là Đảng ta, chính là vì Đảng đã thể hiện được vai trò đại biểu trung thành với lợi ích của nhân dân. Nhân dân gọi Đảng là Đảng ta, là thừa nhận sự lãnh đạo của Đảng, đội tiên phong của giai cấp công nhân. Không phải vì dân gọi Đảng là Đảng ta mà Đảng trở thành đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc.
Từ sự phân tích như trên, tôi đề nghị nên giữ sự diễn đạt về Đảng ta là “đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành với quyền lợi của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc”. Diễn đạt như vậy là đúng theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Do giữ được tính giai cấp và tính tiên phong của Đảng và Đảng đã thể hiện được vai trò đại biểu trung thành với quyền lợi của nhân dân, của dân tộc, nên Đảng đã đoàn kết được toàn dân tộc, đã lãnh đạo nhân dân giành được thắng lợi trong cuộc Cách mạng Tháng Tám, trong cuộc kháng chiến 30 năm và trong công cuộc đổi mới đất nước. Không nên bổ sung như dự thảo, gây ra sự lộn xộn về tư tưởng không cần thiết.
Nếu cần bổ sung thì nên chọn các ý kiến thường nêu trong xây dựng Đảng, ví như:
– Đảng có trách nhiệm lãnh đạo Nhà nước và xã hội.
– Đảng hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật.
– Đảng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân như Bác Hồ đã nêu trong di chúc.
(1) Các lập luận nêu trong dự thảo điều lệ Đảng trình Đại hội 10
(2) Hồ Chí Minh toàn tập, tập 7 trang 230
(3) Văn kiện Đảng tập 2, trang 6, 16, 17
(4) Hồ Chí Minh toàn tập, tập 7 trang 212
