Cách đây 88 năm, ngày 13-6-1921, tại Paris, Nguyễn Ái Quốc cùng nhà yêu nước Phan Châu Trinh đến dự buổi họp của Ủy ban Nghiên cứu thuộc địa. Đây là thời kỳ hình thành nhóm những người Việt Nam yêu nước tại Pháp gồm một số nhân vật như Phan Văn Trường, Nguyễn An Ninh và Nguyễn Thế Truyền.
Vào giữa tháng 6-1922, diễn ra cuộc đối mặt giữa Bộ trưởng Thuộc địa, nguyên Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut với Nguyễn Ái Quốc tại Bộ Thuộc địa, ở Paris. Sách “Vừa đi đường vừa kể chuyện” (tác giả ký T.Lan) thuật lại: “Hai người ngồi đối mặt nhau... Thượng thư Thuộc địa nói đại ý như sau: “Hiện nay có những kẻ ngông cuồng hoạt động ở Pháp. Họ liên lạc với bọn “Bônsêvích” ở Nga... Họ âm mưu phá rối trật tự trị an ở Đông Dương và chống lại nhà nước bảo hộ. Nước Mẹ Đại Pháp rất khoan hồng nhưng sẽ không tha thứ những kẻ gây rối loạn. Nước Mẹ Đại Pháp đủ sức bẻ gãy họ, như thế này...”. Nói đến đó y vẻ mặt hầm hầm, hai tay nắm lại và làm như bẻ gãy những vật gì rất cứng rắn, những người cách mạng Việt Nam....”. Rồi viên Bộ trưởng Thuộc địa đổi giọng: “...Khi nào ông có cần gì tôi sẵn sàng giúp đỡ...”. Bác nói: “Cái mà tôi cần nhất trên đời là: Đồng bào tôi được tự do, Tổ quốc tôi được độc lập”.
Ngày 13-6-1923, báo cáo của mật thám Pháp cho biết, Nguyễn Ái Quốc đã bí mật rời khỏi nơi cư trú ở Paris. Báo cáo này cũng cho biết “Nguyễn chỉ nói với mọi người là đi nghỉ mát tại vùng núi Savoie gần biên giới Thụy Sĩ”. Trong báo cáo của cơ quan an ninh Pháp gửi Albert Saraut, viết rằng: “Vấn đề Nguyễn Ái Quốc đã trở nên vô cùng bận trí”. Cả một bộ máy an ninh của Pháp tiến hành truy lùng dấu tích của Nguyễn Ái Quốc và đúng 4 tháng sau (13-10-1923) báo cáo mật thám mới hốt hoảng báo tin rằng nhà hoạt động cách mạng Việt Nam và là đảng viên Đảng Cộng sản Pháp xuất hiện tại Đại hội Nông dân đang họp tại Mátxcơva, thủ đô của Liên bang Xô Viết.
Tháng 6-1923, trên tờ “Le Paria” (Người cùng khổ), Nguyễn Ái Quốc đăng 3 bài báo “Không phải chuyện đùa”, “Diễn đàn Đông Dương” và “Trò Meclanh”. Dù có những chủ đề khác nhau song tựu trung cả 3 bài báo đều nhằm lên án những thối nát của chế độ thực dân ở chính quốc cũng như ở thuộc địa.
“Nhật ký hành trình thăm Pháp” ngày 13-6-1946 ghi: (tại thành phố Biarritz) “Hôm nay nhiều đại biểu kiều bào ở khắp nơi trong nước Pháp đến chào Cụ Chủ tịch... Lại rất nhiều kiều bào quyên tiền nhờ Cụ Chủ tịch đưa về cho Tổ quốc. Tuy số tiền không là bao, những tấm lòng hăng hái yêu nước thật quý báu... Rồi kiều bào ở Anh, ở Pháp, ở Mỹ, ở Nouvelle Calédonie (Tân Đảo) và các nơi khác khắp thế giới đều có gửi điện chúc mừng Cụ Chủ tịch và tỏ lòng yêu Tổ quốc”.
Ngày 13-6-1954, Bác viết trên báo Nhân Dân bài “Chớ kiêu ngạo, phải khiêm tốn” (ký bút danh C.B), chỉ rõ chính chủ nghĩa cá nhân đã đẻ ra bệnh kiêu ngạo mà hậu quả là sự thoái hóa của cán bộ. Do vậy, “chúng ta phải tuyệt đối chống bệnh kiêu ngạo, phải luôn luôn khiêm tốn... Khiêm tốn là một đạo đức mà mọi người cách mạng phải luôn luôn trau dồi”.
D.T.Q và nhóm cộng sự
