Ngày này 63 năm trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh mở tiệc chiêu đãi những người có quan hệ trong Bộ Tư lệnh Quân đội Trung Hoa Quốc dân Đảng trước khi hoàn tất việc rút quân khỏi Việt Nam.
Ngày 26-3-1953, Báo Nhân Dân đăng một bài báo nhỏ của Bác (ký tên C.B) có tên là “Cột dây thép”, phản ảnh việc có một cột dây thép bị mối ăn, ngả xuống cạnh một làng. Thanh niên, phụ lão làng ấy xung phong ra trồng lại. Qua bài báo, tác giả biểu dương và nhắc nhở ý thức bảo vệ của công là bổn phận của mọi công dân.
Ngày 26-3-1964, Báo Nhân Dân đăng bài về “Thanh niên anh hùng Lý Tự Trọng”. Tác giả ký tên là “Chiến Sĩ” nhưng đấy là bút danh của Bác Hồ. Viết bài báo vào dịp kỷ niệm ngày thành lập Đoàn, Bác nêu một tấm gương sáng của thanh niên trong cuộc đấu tranh chống thực dân giành độc lập nhưng cũng để kể lại những chi tiết với tư cách một nhân chứng lịch sử nhằm đính chính một số điều mà sách báo viết không chính xác về nhân vật lịch sử này.
Bài báo cho biết chính Nguyễn Ái Quốc (khi đó mang bí danh Lý Thụy) là người đã tham gia đào tạo Lý Tự Trọng và một thế hệ những chiến sĩ cách mạng nhỏ tuổi mà kiên cường: “Năm 1925, Hội Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí thành lập ở Quảng Châu. Mục đích của Hội là chuẩn bị điều kiện để tiến tới thành lập Đảng. Hội đã quyết định bồi dưỡng một nhóm trẻ em làm hạt nhân cho phong trào nhi đồng cách mạng sau này. Lúc đó không thể đưa trẻ em trong nước ra. Hội bèn chọn lấy 10 em gái và trai con Việt kiều ở Xiêm đưa đến Quảng Châu, trong đó có em Trọng 11 tuổi. Em tên thật là Lê Văn Trọng”.
“Để giới thiệu các em vào trường tiểu học (thuộc Trường Đại học Tôn Trung Sơn), đồng chí Lý Thụy nhận các em là họ hàng thân thích. Vì vậy em Trọng cũng như các em khác đều đổi thành họ Lý. Để nuôi các em ăn học, một phần do đồng chí Lý Thụy phụ trách, một phần do các đồng chí Trung Quốc giúp đỡ. Các em không phải đi bán báo lấy tiền nuôi mình như có người đã nói sai. Em Trọng thông minh, vui tính, siêng học, siêng làm; vóc người thấp nhỏ nhưng cứng cáp. Cho nên anh em quen gọi là “Trọng Con”.
Sau khi thuật lại việc Lý Tự Trọng đã bị thực dân bắt nhưng kiên cường trước mọi ngón đòn tra tấn của kẻ thù, bài báo nhắc lại câu chuyện mà nhà báo André Viollis thuật lại: “Khi bà đến thăm đồng chí Trọng ở xà lim những người bị án tử hình, người Pháp gác ngục ngậm ngùi nói với bà rằng y không khỏi kính trọng dân tộc Việt Nam vì đã có những người con oanh liệt như Trọng... Sau gần 10 tháng vô cùng đau khổ, ngày 21 tháng 11 năm 1931, Lý Tự Trọng, người thanh niên anh hùng 17 tuổi bị lũ thực dân Pháp đưa lên máy chém!... Đồng chí Lý Tự Trọng đã nêu gương chân chính cách mạng cho chúng ta noi theo. Ngày nay, được Đảng giáo dục, có Đoàn dìu dắt, thanh niên chúng ta phải xung phong gương mẫu trong đạo đức, trong sinh hoạt, trong học tập, trong lao động, phải thực hiện câu khẩu hiệu “đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”...”.
D.T.Q. và nhóm cộng sự
