Với gần 30 bức ảnh khổ lớn được chọn trong hàng trăm ảnh chụp nhạc sĩ Văn Cao - tác giả của Quốc ca Việt Nam và những ca khúc sống mãi với thời gian: Suối Mơ, Thiên Thai, Đàn chim Việt... được trưng bày bên Hồ Gươm (16 phố Lê Thái Tổ, Hà Nội), nhiếp ảnh gia Nguyễn Đình Toán đã bất ngờ gây xôn xao dư luận.
Nhạc sĩ Văn Cao. Ảnh: Nguyễn Đình Toán
Lần đầu tiên một triển lãm ảnh chỉ trưng bày duy nhất ảnh về một con người. Con người ấy là nhạc sĩ lớn đầy tài năng của Việt Nam: Văn Cao. Với những bức ảnh chưa từng được công bố, nhạc sĩ Văn Cao hiện diện thật gần gũi, giản dị, đời thường mà vẫn lấp lánh ánh sáng của một nhân cách, một tài năng lớn.
Nói đến Nguyễn Đình Toán, văn nghệ sĩ nước ta ai cũng biết và mến mộ. Từ khi cầm máy, mấy chục năm nay Nguyễn Đình Toán chỉ chụp một đề tài, ấy là chân dung văn nghệ sĩ bằng ảnh. Cho đến nay trong kho lưu trữ của nhiếp ảnh gia Nguyễn Đình Toán hầu như không thiếu vắng văn nghệ sĩ nổi tiếng nào từ Văn Cao, Nguyễn Tuân, Tô Hoài, Nguyên Hồng, Nguyễn Đình Thi, Bùi Hiển, Học Phi, Nguyễn Đình Nghi, Trịnh Công Sơn, Nguyễn Quang Sáng, Huy Du, Nguyễn Duy, Trần Đăng Khoa, Ma Văn Kháng... đến những gương mặt văn, thơ, nhạc, họa, múa... những nghệ sĩ trẻ còn tiềm ẩn tài năng ở phía trước.
Giới văn nghệ sĩ, đặc biệt ở thủ đô Hà Nội hầu như đã quá quen thuộc với hình ảnh một người đàn ông khổ người khá lớn, gương mặt hiền lành, luôn trong tay chiếc máy ảnh; và luôn có mặt ở bất cứ các cuộc hội nghị, hội thảo, trao đổi, tọa đàm, giao lưu, gặp mặt... hay biểu diễn nghệ thuật ban ngày cũng như đêm. Cứ một mình lặng lẽ, Nguyễn Đình Toán khuất lấp đâu đó dõi theo, quan sát, di chuyển và bấm máy. Mọi sự ồn ào, náo nhiệt cứ diễn ra, không mấy ai để ý đến một con người đang khiêm nhường, lặng lẽ bấm máy. Những cú bấm máy chìm trong sự huyên náo nhưng đã để lại cho đời những trầm trồ, thán phục và ngưỡng mộ. Người được chụp không biết mình bị chụp, để rồi sau đấy khi những tấm hình về mình được tác giả “lộ sáng”, mới thấy đây chính thực là mình.
Nguyễn Đình Toán say sưa tìm kiếm, phát hiện những giây phút thăng hoa hay trầm tư; thậm chí cả những biểu hiện suy tư, đau khổ, trở trăn trong sự sáng tạo nghệ thuật của đối tượng mà anh hướng ống kính đến. Vậy nên, cái thần thái, cái “tinh hoa phát tiết” của từng người đã được hiển lộ qua con mắt ảnh Nguyễn Đình Toán.
Ảnh chân dung văn nghệ sĩ của Nguyễn Đình Toán mang đầy đủ các yếu tố của chân dung nghệ thuật, thể hiện được tính cách riêng và chiều sâu tâm hồn, chứ không phải là những chân dung vô hồn, vô cảm. Đã nhiều năm, nhiều văn nghệ sĩ mến tài Nguyễn Đình Toán khuyên anh nên bày triển lãm, nhưng Nguyễn Đình Toán chỉ ậm ừ cùng nụ cười dễ mến. Để đến hôm nay, chỉ với gần 30 chục ảnh về nhạc sĩ Văn Cao, khiến mọi người giật mình trước một tài năng cứ khiêm nhường, cứ âm thầm bấy lâu.
Giới văn nghệ sĩ đã gọi đùa thân mật nhiếp ảnh gia Nguyễn Đình Toán là “Thống đốc ngân hàng ảnh văn nghệ sĩ“. Mong rằng Nguyễn Đình Toán sớm bày cái “ngân hàng ảnh” của riêng anh để mọi người được chiêm ngắm những gương mặt văn nghệ sĩ mình yêu mến, qua con mắt ảnh chân dung nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Đình Toán.
CAO MINH
