Khi làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, Tố Hữu mới 27 tuổi, chưa qua một lần yêu. Thế là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh giới thiệu cho nhà thơ một đồng chí của mình “Vũ Thị Thanh học ở Đồng Khánh về, rất ngoan mà cũng xinh nữa, hoạt động hăng lắm đấy, chịu không?”. Từ lời giới thiệu ấy, Tố Hữu đến với cô gái xứ Thanh, cũng là một Huyện ủy viên trẻ tuổi, và sau đó, họ nên vợ nên chồng, đi với nhau suốt chặng đường cách mạng và đường đời…
Bà Vũ Thị Thanh (giữa) cùng đồng chí Tô Huy Rứa (phải), Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương cắt băng khánh thành nhà lưu niệm Tố Hữu.
Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng, nhưng ông ít làm thơ tình. Dù vậy, ông cũng có nhiều vần thơ rất xúc cảm tặng người vợ yêu quý của mình. Qua những vần thơ ấy, chúng ta thấy người yêu - người vợ - người đồng chí của ông hiện lên thật đẹp, thật nghĩa tình:
Mưa rơi dầm lá cọ
Mái tóc em ướt rồi
Đôi má em bừng đỏ
Muốn hôn quá… mà thôi…
Rồi:
Mà nói vậy: Trái tim anh đó
Rất chân thật chia ba phần tươi đỏ:
Anh dành riêng cho Đảng phần nhiều
Phần cho thơ, và phần để em yêu
Em mỉm cười: “Thế cũng nhiều anh nhỉ!”
Rồi hai đứa hôn nhau hai người đồng chí
Dắt nhau đi cho đến sáng mai nay
Anh đón em về, xuân cũng đến trong tay!…
Và:
Có khổ đau nào đau khổ hơn
Trái tim tự xát muối cô đơn
Em ơi, nghe đó trong đêm lạnh
Đằm thắm bên em, một tiếng đờn…
Trong mỗi bước đi lên của nhà chính trị Tố Hữu luôn có sự động viên, chăm sóc của bà Vũ Thị Thanh. Trong mỗi vần thơ của nhà thơ Tô Hữu, có một nhịp tim cùng đập của người vợ, người đồng chí. Trong những tháng năm thăng trầm của Tố Hữu luôn luôn có bà ở bên chia sẻ, động viên, là bờ vai nương tựa chắc chắn và đầy tin cậy của ông…
Tôi viết những dòng này khi mới đây vào Bệnh viện Thống Nhất thăm bà. Đã ở tuổi 85, bà không được khỏe.
Điều đáng khâm phục là trong những năm qua, kể từ khi nhà thơ Tố Hữu đi xa, bà đã dành hết phần đời còn lại của mình, làm được nhiều việc rất có ý nghĩa với người chồng yêu quý (mà với quan điểm của một nguyên Phó ban Tuyên huấn Trung ương, bà cho đó cũng là những phần việc làm cho Đảng, cho đất nước, vì Tố Hữu và thơ Tố Hữu bao giờ và trước hết cũng thuộc về đảng, về đất nước): đó là sưu tầm và in trọn bộ tuyển tập thơ ca cùng những vấn đề lý luận về công tác VHVN trong suốt những năm nhà thơ Tố Hữu là Bí thư Trung ương Đảng phụ trách công tác VHVN của Đảng, đó là những quan điểm kinh tế, đường lối chỉ đạo của Tố Hữu suốt nhiều năm trên cương vị Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Bộ trưởng, đó là việc xây dựng nhà lưu niệm Tố Hữu trong khuôn viên làng quốc tế Thăng Long khang trang, súc tích, tổ chức hội thảo khoa học, tổ chức những đêm thơ Tố Hữu làm sống lại tiếng thơ hoành tráng, tại Nhà hát lớn Hà Nội, tại TP Huế quê hương nhà thơ, tại TPHCM và tại Thái Nguyên, thủ đô kháng chiến lộng gió ngàn… Chỉ một tình yêu mãnh liệt, một niềm yêu thương vô bờ bến, một nghị lực lớn lao mới có thể giúp bà hoàn thành những trọng trách to lớn này…
Có thể nói cả cuộc đời bà Vũ Thị Thanh là dành cho Đảng, cho cách mạng và cho người chồng yêu quý của mình:Nhà chính trị - nhà thơ Tố Hữu…
TRƯƠNG NGUYÊN VIỆT
