Hiện nay, do sự nở nồi của những công ty cung cấp dịch vụ điện thoại di động (ĐTDĐ), các trạm thu phát sóng (BTS) ngày càng “mọc” lên dày đặc trên nóc những ngôi nhà trong nội thị. Liệu điều này có gây tác hại cho người dân sống xung quanh?
- Ngước mắt là thấy trạm BTS!
Mấy năm trước, bóng dáng các trạm BTS hầu như chỉ thấy ở các bưu điện, các khu đất trống hay đồi núi… Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, trạm BTS đã trở nên quen thuộc với người dân ở các thành phố lớn. Tại TPHCM, trạm BTS có ở khắp nơi. Suốt trục đường Nguyễn Văn Trỗi-Nam Kỳ Khởi Nghĩa, chúng tôi đếm được cả chục trạm BTS chễm chệ trên nhiều tòa nhà kiên cố. Đôi chỗ, hai trạm BTS chỉ cách nhau vài chục bước chân. Các con đường khác như Cộng Hòa, Hai Bà Trưng-Phan Đình Phùng-Nguyễn Kiệm… cũng chằng chịt hệ thống BTS.
Các khu vực xa nội thành như quận Gò Vấp, quận 12, quận 7… cũng tương tự. Có chỗ hai trạm BTS của hai hãng nằm cạnh nhau trên nóc hai ngôi nhà sát vách. Anh N.Đ.C (đường L.V.L-quận 7), chủ nhân ngôi nhà 4 tầng có một trạm BTS cho biết, cuối năm 2004, lúc nhà của anh xây dựng gần xong thì nhân viên của hãng M. đến đặt vấn đề thuê.
Anh kể lại: “Lúc đầu tôi cũng nghi ngại nhưng họ nói sẽ an toàn vì dây cáp đã được bọc nhựa, hơn nữa giá thuê tới 5 triệu đồng một tháng nên tôi đồng ý với thời hạn thuê 5 năm”. Chính vì giá thuê hấp dẫn và “không cảm thấy khác biệt gì” nên anh C. đã tiếp tục cho hãng S. khảo sát và chấp nhận “tiếp nhận” thêm một trạm BTS với giá thuê 5,8 triệu đồng/tháng, hiện mọi thủ tục đã xong, chỉ còn chờ hãng S. đến lắp đặt.
Do các thủ tục đều do bên thuê lo, khoản tiền thuê khá cao, lại ổn định trong nhiều năm mà nhà vẫn ở bình thường nên nhiều chủ nhà đã “xiêu lòng” trước đề nghị của các hãng dịch vụ ĐTDĐ, nhất là các hãng mới như C., V., S., E. … Anh D.V.T (đường Lê Đức Thọ-quận Gò Vấp) khoe: “Tuy phải chịu thuế doanh thu 20% nhưng với giá thuê 3,5 triệu đồng/tháng lại không thấy ảnh hưởng gì nên tôi cho V. đặt trạm BTS luôn 10 năm”. Hớn hở hơn nữa, chủ nhân căn nhà số 704-N.K. quận Phú Nhuận cho biết vừa cho hãng E. lắp một trạm BTS với giá thuê 6 triệu đồng/tháng.
- Dứt khoát có ảnh hưởng sức khỏe
Theo tính toán của các chuyên gia, một mạng ĐTDĐ muốn phủ sóng toàn quốc phải xây lắp khoảng 5.000 trạm BTS. Do vậy, với thực trạng hiện nay và yêu cầu phát triển sắp tới, theo thông tin từ các hãng dịch vụ ĐTDĐ, cơn sốt bùng phát trạm BTS sẽ còn tiếp diễn với hàng ngàn trạm BTS sắp ra đời. Dự kiến đến cuối năm 2006, Viettel sẽ nâng số trạm BTS lên con số 3.000, MobiFone đạt 3.100 trạm…
Để phục vụ cư dân các thành phố, các cụm đô thị, các trạm BTS phải được đặt xen lẫn trong dân cư để tiết kiệm chi phí vì chỉ cần lắp trạm BTS có công suất nhỏ (từ 20-50W). Điều này đã tạo ra một bộ mặt đô thị có phần mất mỹ quan cũng như gây ra không ít lo âu lẫn bức xúc cho người dân sống xung quanh.
Thời gian vừa qua, dư luận ở một số nơi cũng đã lên tiếng “kêu cứu” vì bị các trạm BTS “bao vây” nhưng tình hình gần như vẫn chưa ngã ngũ vì các hãng dịch vụ ĐTDĐ đều cho rằng các trạm BTS hiện tại rất an toàn đối với sức khỏe con người (?).
Trao đổi với chúng tôi, tiến sĩ Phan Hồng Phương (Bộ môn Viễn thông-Khoa Điện-Điện tử-ĐH Bách khoa TPHCM) cũng bày tỏ sự lo ngại về tình trạng bát nháo trong việc lắp đặt các trạm BTS ở TPHCM hiện nay. Theo tiến sĩ Phương, thực trạng trên là do ngành viễn thông nước ta mới chỉ có các tiêu chuẩn thuần túy về kỹ thuật lắp đặt các trạm BTS sao cho đảm bảo yêu cầu thu và phát sóng tốt, còn các tiêu chuẩn về tác động môi trường, sinh-y học vẫn chưa có.
Tiến sĩ Phương khẳng định: “Sóng, điện từ bức xạ từ các trạm BTS có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người. Tác hại này càng nguy hiểm với tình trạng vị trí các trạm BTS hiện nay, vừa gần dân cư, vừa quá thấp”. Cùng ý kiến trên, tiến sĩ Đinh Việt Hào, nguyên Phó Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, cho biết thêm, Việt Nam vẫn chưa có công trình nghiên cứu bài bản nào về ảnh hưởng của sóng điện từ phát ra từ các trạm BTS, tháp truyền hình và truyền thanh.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Hào, sóng điện từ phát ra từ các trạm BTS dứt khoát có tác hại tương tự sóng điện từ của các trạm radar, nghĩa là ít nhất sẽ gây vô sinh cho nam giới và gây ra các bệnh về thần kinh. Tiến sĩ Hào bộc bạch: “Phần lớn các trạm BTS hiện nay đều không đạt yêu cầu về độ cao. Ở các nước như Mỹ, Nhật Bản, các quy định lắp đặt BTS rất chặt chẽ, muốn lắp trong khu dân cư thì phải đặt trên các ngôi nhà cao từ 100m trở lên”.
Ở nước ta hiện nay, phần lớn trạm BTS được đặt trên các tòa nhà chỉ cao khoảng chừng 20m, có khả năng gây nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Thực tế này đòi hỏi các cơ quan chức năng phải sớm nhanh chóng vào cuộc, tiến hành các cuộc đo đạc, nghiên cứu toàn diện và ban hành các quy định chặt chẽ, đầy đủ hơn trong lĩnh vực xây lắp các trạm thu phát sóng điện từ.
Hoàng Liêm
