Trên màn ảnh truyền hình rạng sáng 2-12, người hâm mộ thể thao đã chứng kiến màn kỵ sĩ cưỡi ngựa lên khán đài cao chót vót để thắp sáng ngọn lửa Asian Games 15, ngọn lửa tượng trưng cho tinh thần Olympic. Xung quanh ngọn đuốc Olympic này có nhiều điều kỳ thú.
Đuốc trong các kỳ đại hội thể thao là để thắp sáng đài lửa đặt bên trong sân vận động. Ngọn đuốc đó được chuyền tay nhau, nối tiếp từ người này đến người khác, qua nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ cho đến ngày khai mạc.
Đại hội đầu tiên xuất hiện ngọn đuốc là Olympic 11 tại Berlin năm 1936. Người được vinh dự cầm ngọn đuốc đầu tiên của lịch sử Olympic không phải là một vận động viên nổi tiếng của quốc gia đăng cai như thông lệ hiện nay mà là một nữ diễn viên điện ảnh nổi tiếng của Đức:
Helene Bertha Amalie “Leni” Riefenstahl. Tuy nhiên, ngày nay, người hâm mộ thể thao trên toàn thế giới chỉ biết đến tiến sĩ Carl Diem (sinh ngày 24-6-1882, mất ngày 17-12-1962) là người đưa ra ý tưởng chạy rước đuốc Olympic. Thực tế, ông đã nghĩ ra nó từ năm 1916, khi Olympic dự định tổ chức tại Berlin, Đức nhưng đại hội năm đó bị hủy bỏ vì ảnh hưởng của Đại chiến thế giới lần 1. Hai mươi năm sau, ông quay lại Đức và thực hiện ước mơ sáng tạo của mình.
Nhiên liệu thắp ngọn đuốc thời ấy là sulphur trộn với vôi bột để giữ cho lửa không tắt, kể cả khi gặp nước. Đó là cách đốt đuốc theo kiểu người La Mã cổ xưa. Ngày nay, người ta thắp đuốc theo phương pháp hiện đại hơn, nhiên liệu khí đốt được bơm vào trong thân đuốc, nén lại và dùng dần để đảm bảo cho lửa được duy trì liên tục suốt ngày này qua ngày khác, kể cả khi di chuyển xa, được vận động viên rước chạy bộ trên đoạn đường dài, gập ghềnh.
Lịch sử ngọn đuốc cũng có lắm chuyện ly kỳ. Trước thềm Olympic Athens 2004, lần đầu tiên đuốc được rước qua Tây Á (Ấn Độ), một số nước châu Phi và Nam Mỹ, qua đủ các thành phố từng đăng cai Olympic hiện đại (1896-2000), đúng một vòng quanh trái đất, trước khi về lại Athens. Tất nhiên, khi băng qua các đại dương bao la, đuốc được chở bằng Boeing 747 của Hãng hàng không Atlanta Iceland, gọi là chiếc Zeus.
Tại Olympic 15 ở Barcelona năm 1992, một cung thủ Tây Ban Nha đứng từ đầu bên này sân bắn mũi tên lửa sang bên kia sân để thắp đuốc trên đài lửa thiêng. Trong bóng đêm mịt mù, ngọn lửa trên đài thiêng bùng cháy giữa tiếng vỗ tay, reo hò như sấm dậy. Thế nhưng, sau đại hội, một phóng viên trưng ra bức ảnh cho thấy, mũi tên mang lửa Olympic đã bay… trượt đích, ra phía sau đài lửa thiêng nhưng bộ phận kỹ thuật của Ban tổ chức đã thực hiện động tác ấn nút thắp lửa bằng điện một cách rất ăn khớp (!).
LINH GIAO
