Sau trận động đất tại miền Trung Italia hôm 24-8, một cuộc điều tra đã được triển khai để tìm hiểu lý do vì sao số nạn nhân thiệt mạng lại tăng cao. Dư luận đang đặt nhiều nghi vấn về chất lượng các công trình ở Amatrice và cho rằng đây là một trong những nguyên nhân khiến 297 người chết. Amatrice là khu vực có vị trí địa lý nguy hiểm và đã được chính quyền ban hành các quy định xây dựng chống động đất. Nói về chất lượng công trình, thêm một nỗi lo khác lại xuất hiện.
Ông Franco Roberti, người đứng đầu Ủy ban Chống mafia quốc gia, lên tiếng cảnh báo chính phủ không nên để các tổ chức tội phạm thao túng quá trình tái thiết sau động đất, nếu không, sẽ có thêm những hậu quả khôn lường.
Từ nhiều năm qua, Italia luôn chật vật với kế hoạch bài trừ mafia. Tại quốc gia châu Âu này, những hợp đồng tái thiết sau động đất là miếng mồi ngon cho nhóm tội phạm. Chúng thường mua chuộc các chính trị gia và doanh nhân để đạt được mục đích. Sau trận động đất năm 1980 ở Naples, Camorra - băng đảng mafia khét tiếng vùng Campania lên như diều gặp gió. Camorra không chỉ xâm nhập vào các thương vụ lớn, giành quyền xây dựng những công trình then chốt thông qua các quan chức tham nhũng trong chính quyền thành phố, mà còn bao thầu cả việc xử lý rác sinh hoạt và chất thải độc hại.
Cho đến nay, vẫn còn những nạn nhân vẫn phải sống trong những ngôi nhà tạm được dựng lên sau trận động đất kinh hoàng năm 1980. Vào năm 2009, nhiều bài học được rút ra sau thảm họa động đất ở thị trấn L’Aquila khiến 308 người thiệt mạng. Theo đó, một doanh nghiệp địa phương cùng 2 đối tượng khác đang bị xét xử do liên kết với các băng nhóm mafia để giành các hợp đồng xây dựng.
Bà Anna Sergi, chuyên gia nghiên cứu các tổ chức tội phạm ở Đại học Essex bày tỏ thái độ bi quan trước việc có thể ngăn mafia nhúng tay vào kế hoạch tái thiết. Bà Sergi cho rằng công trình xây dựng không chỉ sinh lợi cho mafia, nó còn giúp tội phạm thiết lập quyền lực và lãnh thổ. Dòng tiền “bẩn” thường được mafia hợp pháp hóa bằng cách tái đầu tư vào các doanh nghiệp kinh doanh sạch. Dưới vỏ bọc là các công ty xây dựng, mafia dễ dàng thâm nhập vào hoạt động tái thiết khi bỏ những mức giá thầu hợp lý. Cho đến nay, mafia vẫn luôn quan tâm đến các lợi ích và giờ chúng có thể đạt được điều đó mà không cần dùng vũ lực vì chỉ cần chọn ra các đại diện trong chính trị để bảo vệ các lợi ích là đủ. Bằng việc len lỏi vào hệ thống chính trị và kinh tế, mafia ngày nay trở nên nhiều quyền lực hơn.
Từ khi nhậm chức vào năm 2014, Thủ tướng Renzi, người nổi tiếng là mạnh mẽ và quyết đoán, cho thấy ông không khoan nhượng trong cuộc chiến với một tệ nạn đã khiến Italia thiệt hại mỗi năm không dưới 60 tỷ EUR bằng cách thành lập Cơ quan Chống tham nhũng quốc gia (ANAC). Cơ quan này có quyền lực lớn như một viện công tố cấp quốc gia, có thể tiến hành và huy động các lực lượng khác nhằm tiến hành điều tra các vụ có dấu hiệu tham nhũng. Không ít các vụ bắt tay giữa mafia với chính quyền đã được phát hiện nhưng nạn tham nhũng và sự thao túng của mafia vẫn chưa được đẩy lùi. Vấn nạn này được ví như bệnh ung thư vì rất khó để tiêu diệt tận gốc những tổ chức tội phạm đã bám rễ tại Italia hàng trăm năm qua.
THANH HẰNG
