Thường xuyên được nhắc đến với cụm từ “đói nghèo, bệnh tật, bất bình đẳng”, châu Phi đang nỗ lực lột xác để có bước tiến dài trong phát triển kinh tế. Năm 2013, tăng trưởng GDP trung bình tại châu lục này đạt 4,8% và theo dự báo của Ngân hàng Phát triển châu Phi (AFDB), mức này sẽ là 5,3% trong năm 2014. Lời giải đáp cho những tín hiệu tích cực này không phải đến từ một chính sách kinh tế hiệu quả của chính phủ hay từ những tập đoàn tên tuổi. Nó đến từ việc mua bán lẻ thông qua kênh thương mại điện tử.
MTN, nhà phân phối điện thoại di động lớn nhất ở châu Phi, mới đây đã công bố trở thành đối tác với công ty thương mại điện tử của Thụy Điển là Millicom International Cellular và Công ty Rocket Internet của Đức để thiết lập mạng lưới thương mại điện tử trên toàn châu Phi. Năm 2012, lĩnh vực này đã thu được 1,4 tỷ USD và được công ty nghiên cứu thị trường yStats.com của Đức dự đoán trong 10 năm nữa sẽ đạt mức tăng trưởng đều đặn 40%/năm. Tại châu Phi, 10% người dùng Internet đã và đang mua sắm trực tuyến, phần lớn qua các thiết bị di động mà chủ yếu là điện thoại thông minh.
Ở nhiều quốc gia châu Phi, sóng Internet lan tỏa với tốc độ nhanh chưa từng có. Nam Phi đang dẫn đầu về thương mại điện tử ở châu Phi. Thương mại điện tử tăng 30% mỗi năm ở nước này. 58% người dùng Internet là để mua hàng trực tuyến, con số này tăng đều đặn qua mỗi năm gần đây. Mastercard mới đây đã công bố số liệu ước tính rằng trong năm nay, người dân Nam Phi sẽ chi gần 430 triệu USD để mua hàng trực tuyến. Năm ngoái, con số này là 300 triệu USD. Ai Cập, Morocco, Nigeria đang âm thầm chạy đua để soán ngôi của Nam Phi. Trong khi đó, gần 20 triệu người, chiếm ½ dân số Kenya, đã tiếp cận được công nghệ thông tin và 20% người dân đang mua sắm trên mạng. Tháng 1-2013, quốc gia Đông Phi này đã khởi động dự án trị giá 14,5 tỷ USD xây dựng một thành phố công nghệ thông tin, cách thủ đô Nairobi 60km.
Thương mại điện tử được đánh giá là miếng bánh hấp dẫn ở thị trường châu Phi. Phần lớn những đối tượng kinh doanh thương mại điện tử là nhỏ lẻ nhưng lại đạt được hiệu quả cao. Năm ngoái, số người dùng Internet tăng kỷ lục ở vùng hạ châu Phi, đạt 89 triệu người. Ở Nigeria, con số này là 45 triệu người. Uganda thì đã phát triển được ứng dụng mua sắm qua điện thoại di động thông minh có tên là M-Duka. Ứng dụng này cho phép người dùng mua các dịch vụ qua mạng và thanh toán hóa đơn. Tất cả các giao dịch được thực hiện thông qua điện thoại di động và biên lai được phát hành thông qua tin nhắn văn bản.
Cơ sở hạ tầng viễn thông đang được tăng cường đầu tư tại châu Phi, mở ra những cơ hội để doanh nghiệp tại lục địa này nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như thu hút nguồn vốn đầu tư. Trong số 72 tỷ USD mà các chính phủ và tổ chức rót vào đầu tư cho châu Phi mỗi năm để nâng cấp cơ sở hạ tầng có đến 21 tỷ USD dành cho đầu tư viễn thông. Hệ thống cáp ngầm Đông Phi hoàn thành năm 2010 và Tây Phi ra mắt tháng 5-2012. Tháng 4-2012, khu vực tư nhân cũng đưa ra ý tưởng xây dựng cáp ngầm để liên kết Brazil, Nga, Ấn Độ, châu Á và Nam Phi tới Mỹ. Châu Phi đang bước vào kỷ nguyên của Internet tốc độ cao. Những tên tuổi lớn trong ngành thương mại điện tử thế giới giờ có thể đến được từng ngóc ngách kinh doanh của lục địa này.
NHƯ QUỲNH
