Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở các nước châu Á - Thái Bình Dương như Việt Nam, Campuchia, Lào, Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines… Ở Việt Nam, bệnh viêm não Nhật Bản được ghi nhận nhiều ở các tỉnh miền Bắc.
Tại TPHCM, theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng TPHCM, từ năm 2011 đến hết năm 2013, có 12 trường hợp viêm não Nhật Bản được chẩn đoán, trung bình mỗi năm có 4 trường hợp, không có trường hợp nào tử vong. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2014, thành phố chỉ ghi nhận 1 trường hợp xác định viêm não Nhật Bản, không có tử vong.
Bệnh viêm não Nhật Bản do virus gây ra, xảy ra quanh năm, nhưng cao điểm vào những tháng mùa hè. Tất cả những người chưa tiêm miễn dịch đều có thể mắc bệnh, nhưng thường gặp ở trẻ dưới 15 tuổi. Viêm não Nhật Bản thường khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao, đau đầu, ói mửa, lừ đừ, bỏ bú, bỏ ăn có thể kèm ho, tiêu chảy, sau 1-2 ngày xuất hiện co giật, hôn mê; nếu không xử trí kịp thời có thể tử vong rất nhanh hoặc di chứng thần kinh nặng nề như liệt, chậm phát triển trí tuệ…
Để phòng bệnh viêm não Nhật Bản, trẻ từ 12 tháng trở lên cần được tiêm chủng vaccine phòng bệnh với lịch tiêm như sau: mũi 1 vào ngày tự chọn, mũi 2 cách mũi 1 tối thiểu 1 tuần, mũi thứ 3 cách mũi thứ 2 tối thiểu 12 tháng; sau đó tiêm nhắc mỗi 3 năm cho đến khi trẻ 15 tuổi. Không chỉ trẻ em, ngay cả người lớn nếu chưa có miễn dịch và khi có việc phải đi đến vùng bệnh viêm não Nhật Bản lưu hành cũng cần tiêm chủng vaccine phòng bệnh.
Vaccine viêm não Nhật Bản đã được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia từ năm 1997, tiêm chủng miễn phí cho trẻ tại các quận huyện có nguy cơ mắc bệnh cao của các tỉnh thành. Từ tháng 8 đến tháng 12-2014, thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế, TPHCM sẽ tổ chức tiêm chủng miễn phí vaccine viêm não Nhật Bản cho tất cả trẻ em từ 1 đến 5 tuổi đang sinh sống tại thành phố, chưa tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đủ 3 mũi cơ bản. Trẻ có thể được tiêm chủng tại trường học hoặc các trạm y tế phường xã.
Bên cạnh biện pháp tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, các biện pháp ngăn ngừa muỗi đốt như ngủ mùng, mặc quần áo dài tay, phun hóa chất diệt muỗi, các biện pháp diệt lăng quăng muỗi truyền bệnh như khơi thông hay lấp bỏ các điểm nước đọng, phát quang bụi rậm, di dời chuồng gia súc ra xa nhà ở (tối thiểu 50m), loại bỏ vật chứa nước phế thải… cũng rất hiệu quả trong phòng bệnh viêm não Nhật Bản.
TH.S-BS NGUYỄN TRÍ DŨNG
Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TPHCM
