“Người gốc Tresnia” là khẳng định của giới chức Mỹ khi nói về 2 nghi phạm đánh bom cuộc thi marathon tại Boston. Nhắc đến Tresnia, người ta thường liên tưởng đến một trong những vùng đất bất ổn nhất ở vùng Bắc Caucasus, nơi từng tập trung nhiều phiến quân Hồi giáo cực đoan và tiến hành những vụ khủng bố dã man ở khắp nước Nga cũng như chính tại Tresnia - quê hương của mình. Theo ABC News, các nhà điều tra Mỹ nghi ngờ 2 anh em Dzhokhar và Tamerlan Tsarnaev cùng tham gia trong một nhóm vũ trang có tư tưởng chống lại nước Nga và liên hệ với các nhóm Hồi giáo cực đoan. Kênh NBC còn cho biết, có thể Dzhokhar đã được huấn luyện quân sự. Tuy nhiên, từ tư tưởng chống lại nước Nga, hành động đánh bom khủng bố của 2 anh em nhà Tsarnaev đã trở thành câu chuyện của nước Mỹ. Vì sao có sự việc này?
Anh em nhà Tsarnaev di cư vào Mỹ từ năm 2002 và đều có quốc tịch hợp pháp. Tuổi đời cả hai còn trẻ, Tamerlan 26 tuổi còn Dzhokhar mới 19 tuổi. Điều này cho thấy, cả hai đều có thời gian trưởng thành tại Mỹ. Vì thế, không thể loại bỏ nguyên nhân cả hai đều chịu một phần ảnh hưởng từ nền văn hóa súng đạn ở quốc gia này. Chính cha mẹ của hai tên khủng bố đã thừa nhận các con họ rất ngoan và hiền lành trước khi họ sang Mỹ.
Nhưng cội nguồn của hành động khủng bố này là đâu? Hiện nhà chức trách và truyền thông Mỹ đang cố gắng lái nguồn gốc của hành động khủng bố ở Boston là do cuộc chiến chống khủng bố của Nga ở Tresnia (bắt đầu từ 1999) đã dẫn đến tư tưởng bạo lực trong đầu những người này. Nhưng nước Mỹ đã quên rằng, khi nước Nga tiến hành cuộc chiến chống khủng bố ở Tresnia, Mỹ đã lên án Nga “đàn áp phong trào ly khai Tresnia” và cương quyết không chịu công nhận các tổ chức vũ trang phiến quân ở đây là khủng bố, dù chúng đã tiến hành hàng loạt vụ đánh bom ở Nga, đưa lực lượng chiếm đóng Dagestan, một nước cộng hòa tự trị thuộc Nga, bắt cóc con tin ở Nhà hát Vòng Bi, ở trường tiểu học ở Beslan ngay trong ngày khai giảng… khiến hàng ngàn người thiệt mạng, trong đó có không ít trẻ em. Chính quyền Mỹ còn tiếp đón những trùm khủng bố là đại diện của nhóm phiến quân Tresnia và lên tiếng cho rằng đây là những người đấu tranh đòi độc lập. Phải đến sau năm 2003, Bộ Ngoại giao Mỹ mới đưa 3 nhóm phiến quân lớn ở Tresnia vào danh sách khủng bố và tuyên bố đây là mối đe dọa của an ninh nội địa Mỹ. Nhưng chính quyền Mỹ và một số nước châu Âu vẫn tiếp đón đại diện quân khủng bố Tresnia, thậm chí tạo điều kiện cho một số trùm khủng bố Tresnia nhập cảnh và không có bất kỳ động thái cứng rắn nào đối với các nhóm khủng bố Tresnia.
Mãi đến tháng 3-2010, trước chuyến thăm của Tổng thống Nga lúc bấy giờ là ông Medvedev, Mỹ mới có một quyết định siết chặt tài chính đối với một số nhóm khủng bố Tresnia. Trong chuyến thăm này, chính Tổng thống Medvedev đã phát biểu tại đại học danh tiếng Brookings của Mỹ: “Một số tờ báo Mỹ gọi những kẻ khủng bố (Tresnia) là quân nổi dậy, đó là sự xúc phạm đối với những người đã bị giết trong các vụ tấn công khủng bố (ở Nga)”.
Phải chăng, chính “tiêu chuẩn kép” dành cho khủng bố này đã góp phần dung dưỡng “một thế hệ khủng bố” ở Tresnia gây ra thảm kịch trên chính nước Mỹ. Bài học nhận “quả đắng” không chỉ xảy ra một lần đối với nước Mỹ. Vụ khủng bố 11-9 cũng do chính những kẻ từng được Mỹ nuôi dưỡng để chống lại Liên Xô trong chiến tranh Afghanistan từ những năm 1990 gây ra.
THANH HẰNG
