Nhân Ngày Lương thực thế giới 16-10, Liên hiệp quốc (LHQ) đã tổ chức hàng loạt cuộc họp ở Rome, Italia để đề ra các biện pháp chống khủng hoảng lương thực trong vòng 4 năm tới. Theo ông Oliver De Schutter, chuyên gia về quyền lợi lương thực thuộc LHQ, giá lương thực đang tăng cao một cách đáng sợ. Hạn hán tại Mỹ và Nga làm cho giá các mặt hàng lương thực như bắp, lúa mì tăng 25% và đậu nành tăng 17%. Các chuyên gia thuộc Tổ chức Lương Nông LHQ (FAO) cho rằng ít có khả năng giá lương thực trở về bình thường trong thời gian ngắn sắp tới.
Pháp đã kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp của tổ chức Diễn đàn phản ứng nhanh (RRF) do G-20 mới thành lập. Đây là nhóm các nhà hoạch định chính sách nông nghiệp toàn cầu nhằm ngăn chặn khủng hoảng về nông nghiệp. Tuy nhiên, cuộc họp này không thể diễn ra vì Mỹ, nước đang giữ ghế chủ tịch RRF không tán thành với lý do chưa cần thiết.
Hãng thông tấn Ria-Novosti của Nga dẫn lời ông Eric Munoz, cố vấn về nông nghiệp và an ninh lương thực của tổ chức từ thiện Oxfam tại Mỹ cho rằng thái độ thờ ơ sẽ càng gây bất lợi cho mùa thu hoạch sang năm vì các điều kiện canh tác chưa được cải thiện. Nhắc lại thời kỳ khủng hoảng lương thực năm 2008, ông Munoz cho rằng các nước phụ thuộc nhiều vào lương thực nhập khẩu bị ảnh hưởng nặng nề nhất và vấn đề này tái diễn hiện nay.
Theo thống kê của FAO, hiện thế giới còn khoảng 870 triệu người đói. Trong khi số người đói ở Mỹ và Mỹ Latinh giảm thì số người đói ở vùng hạ Sahara, châu Phi gia tăng. Ông Munoz cho rằng, trừ khi có các biện pháp thay đổi canh tác cũng như quy định về giao dịch lương thực, thế giới sẽ gặp khủng hoảng lương thực trong vòng một hoặc hai năm nữa.
Theo FAO, nhu cầu lương thực của thế giới tăng cao vượt qua cung trong khi lương thực dự trữ thế giới xuống mức thấp nhất kể từ năm 1974. Nếu lượng lương thực dự trữ trước đây có thể nuôi sống thế giới trong 107 ngày thì nay giảm xuống chỉ còn 74 ngày. Giá lúa mì và lúa mạch hiện cao gần bằng mức gây nên các vụ bạo động tại 25 nước vào năm 2008.
Ngoài vấn đề thiên tai như hạn hán, lũ lụt, sự thiếu đa dạng các loại cây lương thực cũng như sử dụng không hiệu quả đất trồng, nước tưới cùng với nhiều khu vực xảy ra giao tranh xung đột càng làm cho sản lượng lương thực giảm. Ngoài ra, việc sử dụng lương thực cho các mục đích khác như dùng bắp để sản xuất nhiên liệu sinh học hay làm thức ăn gia súc cũng được xem là nguyên nhân gây thiếu lương thực.
Theo ông Lester Brown, Chủ tịch Trung tâm nghiên cứu Trái đất, thời tiết ngày càng phức tạp khó lường, trong khi nhu cầu về thực phẩm tăng mạnh đến mức có thể dẫn đến cuộc khủng hoảng bất cứ lúc nào, trừ khi có các hành động khẩn cấp. Ông cũng cảnh báo: “Thiếu lương thực từng hủy hoại nhiều nền văn minh trước đây. Chúng ta đang trên con đường ấy. Mỗi quốc gia giờ đây chỉ lo cho nước mình”.
Những giải pháp sắp tới, theo Bộ trưởng Nông nghiệp Pháp Stephane Le Fool, sẽ tập trung vào 3 vấn đề: Minh bạch thị trường lương thực, hạn chế tình trạng đầu cơ tăng giá và tăng cường dự trữ tại các nước có nhiều nguy cơ khủng hoảng lương thực. Đây là những giải pháp đã có từ cuộc khủng hoảng lương thực năm 2008 nhưng tới nay thế giới vẫn chưa thực hiện được.
Khánh Minh
