Lần đầu tiên trong lịch sử các kỳ thi Olympic Toán quốc tế (IMO), IMO lần thứ 48 do Việt Nam đăng cai tổ chức (diễn ra tại Hà Nội từ ngày 19-7 đến ngày 31-7) có quy mô lớn nhất: gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ với gần 800 học sinh, cán bộ tham dự.
Ban tổ chức IMO 48 đã mất hơn 1 năm để chuẩn bị cho một kỳ thi an toàn, nghiêm túc nhưng thể hiện rõ bản sắc văn hóa dân tộc, lòng mến khách trong mọi hoạt động để tạo ấn tượng tốt đẹp về đất nước và con người Việt Nam với bạn bè quốc tế.
Đội tuyển toán Việt Nam và cuộc “ra mắt” đầy ấn tượng
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Trần Văn Nhung, Trưởng ban tổ chức IMO 48, Việt Nam tham dự IMO đầu tiên vào năm 1974 và kỳ thi này đã trở thành một cuộc “ra mắt” đầy ấn tượng với bạn bè quốc tế với 1 giải nhất (thí sinh đoạt giải nhất năm đó là Hoàng Lê Minh – hiện là Phó Giám đốc Sở Bưu chính – Viễn thông TPHCM) và 2 giải nhì.
“Lúc đó, đất nước đang gặp rất nhiều khó khăn nhưng nước bạn Liên Xô (cũ) liên tục động viên chúng ta tham dự và tài trợ toàn bộ kinh phí cho chuyến đi. Khi đoàn học sinh Việt Nam đến Mátxcơva, các giáo sư Nga có ra một số đề toán để kiểm tra kiến thức và chuẩn bị bồi dưỡng cho các em.
Nhưng kết quả, các giáo sư Nga kết luận là không cần phải bồi dưỡng thêm nữa bởi nếu không lại cạnh tranh với chính đoàn Liên Xô! Lần đầu tiên đi thi quốc tế và giành giải nhất, đoàn Việt Nam đã gây ấn tượng mạnh đối với thế giới” – Thứ trưởng Trần Văn Nhung kể lại.
Trong suốt 33 năm qua, hầu như năm nào, đoàn Việt Nam cũng lọt vào “Top ten” 10 đoàn mạnh nhất (trong khi một số nước ASEAN như Thái Lan chưa bao giờ lọt vào danh sách 20 nước đứng đầu). Một số nước như Singapore, Malaysia cũng đã sang Việt Nam tìm hiểu về đào tạo chuyên toán.
GS Hà Huy Khoái, Phó Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam, cũng không giấu được niềm tự hào khi nhắc đến những thành tích mà đoàn học sinh giỏi toán đạt được trong hơn 30 năm qua. Ông kể: Ấn tượng nhất là kỳ thi IMO tổ chức tại Nhật Bản năm 2003 bởi lần đầu tiên, 2 học sinh trong số 3 người đạt điểm số tuyệt đối (42 điểm) chính là học sinh Việt Nam. Những Ngô Bảo Châu, Lê Bá Khánh Trình, Ngô Hải Long… đều đã trưởng thành từ “lò” Olympic toán quốc tế và trở thành những nhà toán học nổi tiếng.
Còn theo Thứ trưởng Trần Văn Nhung, qua các kỳ thi Olympic này, bạn bè quốc tế đều đánh giá cao tư duy toán học của học sinh Việt Nam.
Chuyện “bếp núc” của IMO
Theo Ban tổ chức IMO 48, phải mất 10 năm làm thủ tục với quy trình khá phức tạp, Việt Nam mới chính thức trở thành nước đăng cai tổ chức IMO 2007. TS Trần Văn Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục (Bộ GD-ĐT), Phó trưởng Ban tổ chức IMO 48, cho biết: “Với quy mô lớn nhất từ trước tới nay và có sự tham dự của khá nhiều nước lần đầu tiên tham gia, các công đoạn chuẩn bị là cả một thách thức lớn đối với nước chủ nhà Việt Nam.
Bên cạnh việc đảm bảo địa điểm ăn, ở, làm việc cho thành viên của gần 100 đoàn đến từ các nước và vùng lãnh thổ với những phong tục, tập quán, nếp sinh hoạt khác nhau, vấn đề đau đầu nhất đối với Ban tổ chức chính là việc chuẩn bị đề thi và chấm bài. Không giống như các kỳ thi quốc tế khác, đề thi của Olympic Toán học được tuyển chọn trên cơ sở tập hợp các đề của các nước gửi đến. Sau đó, Ban tổ chức sẽ lựa chọn bộ đề thi trên cơ sở các tiêu chí: hay, mới, lạ.
GS Hà Huy Khoái “tiết lộ” chuyện “bếp núc” của kỳ thi: Từ tháng 3 đến nay, đã có 34 nước gửi 120 bài thi đến Ban tổ chức. Việc bảo mật đề thi trong vòng 4 tháng là rất khó khăn và chủ yếu dựa vào sự trung thực của các trưởng đoàn và trong lịch sử IMO, đã từng có nước bị “tẩy chay” vì làm lộ đề. Vì đây là một kỳ thi Olympic, tương tự như các môn thể thao nên chủ yếu đề cao sự trung thực.
Đội tuyển Việt Nam tham dự IMO 48 gồm 6 thành viên: Nguyễn Xuân Chương (Vĩnh Phúc), Đỗ Xuân Bách, Phạm Duy Tùng (ĐH Quốc gia Hà Nội); Lê Ngọc Sơn (Bắc Giang), Phạm Thành Thái (Hải Dương) và Đặng Ngọc Thanh (Quảng Bình). |
Bên cạnh đó, việc chấm thi cũng rất phức tạp bởi thí sinh các đoàn sẽ làm bài thi bằng ngôn ngữ của nước mình. Sau đó, theo quy định, trưởng đoàn mỗi nước sẽ tự chấm và hội đồng thi sẽ có trách nhiệm xem xét các tranh luận liên quan tới việc cho điểm bài thi có thể nảy sinh trong quá trình chấm thi và quyết định số điểm thỏa đáng dành cho bài thi.
Hiện nay, hội đồng thi đã được thành lập với 70 người, trong đó có 30 Việt kiều đang nghiên cứu về toán học ở nhiều nước sẽ được mời về… Ban tổ chức cũng đã lựa chọn 500 tình nguyện viên từ các trường ĐH, CĐ để phục vụ cho kỳ thi. “Ấn tượng và hoành tráng” sẽ là những điều đọng lại trong mắt bạn bè quốc tế sau khi kết thúc IMO 48 tại Việt Nam – Thứ trưởng Trần Văn Nhung khẳng định.
Việt Lan
