Tăng trưởng xanh là một trong những xu thế phát triển đang được nhiều nước trên thế giới hướng tới. Tại Việt Nam, xu thế này tuy mới hình thành vài năm gần đây nhưng cũng đã phát triển trong cộng đồng. Ngược lại, các doanh nghiệp (DN) - một trong những đối tượng rất quan trọng góp phần tạo nên tăng trưởng xanh - vẫn chưa mấy mặn mà với xu hướng này. Đâu là lý do?
Thiếu vốn phát triển xanh có lẽ là câu cửa miệng của khá nhiều DN khi được đề cập đến việc phát triển xanh. Điều này cũng giống như câu thành ngữ “Cơm chưa no mà chơi hoa nỗi gì”. Chính vì thế mà có tình trạng hơn 60% DN vẫn chưa tự giác chấp hành tốt Luật Bảo vệ môi trường. Hơn 1/2 khu chế xuất, khu công nghiệp trên cả nước chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải. Cả nước vẫn còn hàng ngàn làng nghề gây ô nhiễm. Và hơn nữa là gần như 90% sông ngòi, kênh rạch nước ta đều bị ô nhiễm với nhiều hình thức khác nhau.
Đáng lo ngại là thực trạng trên vốn không phải mới xuất hiện mà đã tồn tại hơn 20 năm qua. Những chất thải độc hại thải ra từ hoạt động sản xuất đã thâm nhập sâu vào trong lòng đất, trong nguồn nước và nguy hiểm hơn là đã xâm nhập vào sức khỏe của hàng triệu người dân. Thống kê từ Bộ Y tế gần đây cảnh báo, mỗi năm nước ta có 200.000 người mắc bệnh ung thư mà nguyên nhân một phần là do tiếp xúc phải chất thải độc hại phát sinh từ hoạt động sản xuất công nghiệp.
Thấy được hiểm họa trên, nhiều cuộc vận động tuyên truyền cộng đồng, nhiều dự án hỗ trợ cải tiến sản xuất theo hướng xanh hơn, sạch hơn đã được triển khai nhưng kết quả thật đáng buồn. Chỉ số đông là cộng đồng tham gia, còn số lượng DN vẫn rất khiêm tốn. Thậm chí, ở những chương trình mang tính cộng đồng cao và có lợi cho phát triển bền vững của DN, chỉ với điều kiện DN phải cam kết thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường, cũng rất ít DN tham gia. Đơn cử như chiến dịch Tiêu dùng sản phẩm xanh. Đây là chiến dịch trong cả nước nhằm vận động cộng đồng sử dụng sản phẩm của các DN thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường. Tham gia vào chiến dịch này, DN không những được quảng bá về hình ảnh xanh, sạch của mình với cộng đồng mà còn được các cơ quan chức năng vận động cộng đồng sử dụng sản phẩm của mình. Chỉ đáng tiếc là số lượng DN tham gia còn rất ít. Hay như Dự án nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng cho các DN vừa và nhỏ, sau 5 năm triển khai cũng chỉ có gần 300/30.000 DN trên cả nước tham gia tư vấn. Đã thế, số DN áp dụng phương pháp kỹ thuật và đầu tư công nghệ mới sau tư vấn thì xấp xỉ 10%...
Nhiều DN vẫn quan niệm cho rằng bảo vệ môi trường là mất đi đáng kể phần lợi nhuận thu được. Đây chính là rào cản và trở ngại lớn nhất để họ tham gia chương trình tăng trưởng xanh một cách sâu rộng.
Minh Xuân
