Tàu cỡ nào có thể vào hệ thống cảng biển Sài Gòn?

Thời gian gần đây, việc một số tàu biển lớn chở khách không thể cập bến hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn đã làm dấy lên câu hỏi: tàu cỡ nào có thể vào đây? Lời giải này có một ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, du lịch của TPHCM. Xung quanh vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Trần Tấn Phúc,Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển (Portcoast), về việc tư vấn lập quy hoạch di dời hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn và quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển khu vực TPHCM, Đồng Nai,Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2010, định hướng đến năm 2020.

Sẽ có bến tàu khách tại khu vực cảng Khánh Hội

- PV: Thưa ông, hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn hiện có thể đón được tàu cỡ nào ra vào?

- Ông TRẦN TẤN PHÚC: Về nguyên tắc, hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn có thể tiếp nhận được tàu biển trọng tải tối đa 30.000 tấn.

Trước khi TPHCM triển khai xây dựng cầu Phú Mỹ bắc qua sông Sài Gòn, nối quận 4 và quận 7, những tàu biển có tĩnh không yêu cầu thấp hơn 55m có thể thông qua. Đây là chiều cao của tuyến điện cao thế vượt sông Lòng Tàu - luồng tàu biển chính của tàu trước khi vào tới sông Sài Gòn. Tuy nhiên, khi cầu Phú Mỹ xây dựng xong, chỉ có những tàu biển có tĩnh không thấp hơn 45m ra vào sông Sài Gòn, vì muốn vào hệ thống cảng sâu trong nội thành thì các tàu phải đi dưới gầm cầu Phú Mỹ. Thế nhưng, hiện nay để đảm bảo cho việc thi công cầu Phú Mỹ được an toàn, những tàu có tĩnh không vượt quá 37,5m sẽ không được lưu thông. Đây là tĩnh không thông thuyền có tính đến việc phải treo một số giàn giáo phía dưới cầu cho công nhân làm việc. Tình huống này chỉ nhất thời, kéo dài trong thời gian thi công cầu Phú Mỹ.

TPHCM sẽ còn xây dựng thêm cầu Thủ Thiêm 4 tại khu vực này, cũng sẽ có tĩnh không 45m. Do đó, về lâu dài hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn sẽ tiếp nhận được tàu biển có tĩnh không tối đa không tới 45m.

- Năm 2005, Thủ tướng đã ký quyết định di dời toàn bộ hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn và Nhà máy đóng tàu Ba Son ra khỏi vị trí hiện hữu. Điều này có nghĩa là về lâu dài trên sông Sài Gòn không còn cảng biển?

- Cũng không hẳn là như thế, theo quy hoạch di dời hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn và Nhà máy đóng tàu Ba Son cùng quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển khu vực TPHCM, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu đã được Thủ tướng phê duyệt, sau khi di dời toàn bộ hệ thống cảng biển trên sông Sài Gòn ra khỏi nội thành, khu đất còn lại của các cảng này sẽ được chuyển đổi công năng xây dựng. Theo đó, vẫn sẽ có một tổ hợp bến tàu khách, dịch vụ hàng hải được xây dựng trên nền hiện hữu của cảng Khánh Hội (thuộc cảng Sài Gòn). Dự kiến, bến tàu khách này sẽ đón được tàu trọng tải đến 50.000 GRT (trọng tải đăng ký của tàu). Phần đất các cảng khác như Nhà Rồng, Tân Thuận Đông, Nhà máy đóng tàu Ba Son… sẽ được chuyển đổi công năng phù hợp với quy hoạch của TPHCM.

Phát triển cảng nước sâu ở TPHCM gắn với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

-  Bao giờ các cảng trên sông Sài Gòn hoàn thành di dời ra khỏi nội thành, thưa ông?

-  Theo quy hoạch sẽ có 5 đơn vị phải di dời ra khỏi nội thành TPHCM trước 2010, đó là Tân Cảng Sài Gòn, cảng Sài Gòn, cảng Tân Thuận Đông, cảng Rau Quả và Nhà máy đóng tàu Ba Son. Hiện nay, Tân Cảng Sài Gòn đã hoàn thành việc di dời. Tân Cảng Sài Gòn đang khai thác cảng ở Cát Lái trên sông Đồng Nai. Cảng Sài Gòn đang triển khai xây dựng cảng tại khu cảng Hiệp Phước trên sông Soài Rạp (Nhà Bè – TPHCM) để di dời khu Nhà Rồng - Khánh Hội ra; Nhà máy đóng tàu Ba Son đang triển khai chuẩn bị đầu tư nhà máy mới tại khu Phú Mỹ trên sông Thị Vải (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu); cảng Tân Thuận Đông đang triển khai chuẩn bị đầu tư tại Hiệp Phước, còn cảng Rau Quả chỉ xin chuyển đổi công năng. Những cảng khác còn nằm trên sông Sài Gòn như khu Tân Thuận của cảng Sài Gòn, cảng Bến Nghé, cảng Bông Sen, cảng VICT và một số cảng khác sẽ được xem xét di dời sau năm 2010.

- Như vậy, sau khi các cảng trên sông Sài Gòn được di dời ra khỏi nội thành, TPHCM chỉ còn cảng hoạt động trên sông Đồng Nai và Soài Rạp? Liệu dòng sông này có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển cảng biển, kinh tế biển của TPHCM?

-  Sông Soài Rạp là một dòng sông rất rộng, có đoạn rộng tới gần 2km. Hơn 100 năm trước, do có một số điểm cạn nên Soài Rạp không được người Pháp chọn làm luồng tàu biển chính cho TPHCM. Tuy nhiên, những khảo sát và nghiên cứu mới đây nhất của Portcoast cùng nhiều tư vấn nước ngoài khác cho thấy, nếu được nạo vét từng bước hợp lý thì Soài Rạp có thể đón tàu 50.000 DWT đầy tải và lợi dụng thủy triều cho tàu 70.000 DWT giảm tải. Đây là những loại tàu biển khá lớn có khả năng đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế biển ở TPHCM.

Hiện nay, Cục Hàng hải Việt Nam đã cho phép tàu biển trọng tải đến 15.000 tấn (giảm tải) ra vào. Đến cuối tháng 4-2009 sẽ tiếp tục nạo vét đến độ sâu 9,5m, cho phép tàu trọng tải 30.000 tấn đầy tải và 50.000 tấn giảm tải ra vào.

Dự kiến đến năm 2012 – 2013 sẽ nạo vét đến độ sâu 11m cho phép tàu trọng tải 50.000 tấn lưu thông và sau năm 2015 sẽ nạo vét đến độ sâu 12m cho tàu trọng tải đến 70.000 tấn ra vào.

Bên cạnh Soài Rạp của TPHCM, Chính phủ cũng đã phê duyệt quy hoạch cụm cảng trên sông Cái Mép - Thị Vải của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Cụm cảng này có thể tiếp nhận tàu container đến 80.000 DWT - loại tàu thuộc loại lớn hiện nay trên thế giới.

Như vậy, cùng với cụm cảng trên sông Soài Rạp, cụm cảng trên sông Cái Mép - Thị Vải sẽ là một điều kiện, một động lực cho phát triển kinh tế của TPHCM nói riêng và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung.

NGUYỄN KHOA - THU TUYẾT