“Mekong nay khô cạn đến nỗi khó có thể gọi là một dòng sông nữa”. Đó là nhận định trên báo Bangkok Post của Thái Lan số ra ngày 23-2. Bài báo cáo buộc kể từ khi Trung Quốc hoàn thành một số đập nước, mỗi mùa khô dòng sông Mekong lại trở nên cạn kiệt. Tình hình năm nay tồi tệ hơn năm ngoái và tương lai sẽ còn tồi hơn thế nữa khi nhiều đập đang tiếp tục được xây dựng ở Trung Quốc.
Bài báo cho biết, thuyền đi từ khu vực Chiang Khong của tỉnh Chiang Rai (một tỉnh miền Bắc Thái Lan) tới cố đô Luang Prabang của Lào nay đã ngừng chạy vì nước quá cạn. Tàu chở hàng từ Trung Quốc cũng mắc kẹt tại Chiang Saen thuộc Chiang Rai.
Báo này trích lời ông Chirasak Inthayos, điều phối viên của Hệ thống Bảo vệ nguồn lợi thiên nhiên và Văn hóa sông Mekong nói rằng, tình hình trở nên xấu nhất trong vòng hơn chục năm nay. Ông Chirasak cũng cảnh báo tới tháng 4, đỉnh điểm của mùa khô, tình hình còn tồi tệ hơn nữa.
Bài báo chỉ trích việc Trung Quốc quyết định đóng cửa đập để trữ nước tại Vân Nam và Bắc Kinh “không quan tâm gì tới khó khăn của người dân các nước vùng hạ lưu”; “Trung Quốc chỉ quan tâm tới người dân của mình, các ngành công nghiệp, kinh doanh, nông nghiệp đang ngày được mở rộng của nước này”.
Một đoạn sông Mekong cạn nước chảy qua tỉnh Nongkhai, Đông Bắc Thái Lan.
Trong khi đó, tại Bắc Kinh, Tân Hoa xã ngày 23-2 cũng ra bản tin cho biết, mực nước đầu nguồn trên sông Mekong xuống thấp nhất trong 50 năm nay. Lượng nước chảy chỉ bằng 1/2 các năm đã khiến nhiều thuyền mắc cạn.
Hàng năm vào thời gian này, lượng nước chảy từ bình nguyên Tây Tạng vào khoảng 400-500 m³/giây, nhưng năm nay chỉ còn 250m³. Trung Quốc đã phải cho đóng cửa 4 đập nước tại Vân Nam để giữ nước. Tuy nhiên, Bắc Kinh đổ lỗi cho rằng đây là ảnh hưởng của el Nino. Tuy thừa nhận một trong các yếu tố gây biến đổi môi trường có thể là các công trình xây dựng, Trung Quốc nói không chỉ một mình nước này, mà các nước khác chung dòng sông Mekong, trong đó có Thái Lan, cũng đang xây cất các công trình lớn ở hạ lưu.
Trong một diễn biến khác có liên quan, báo The Nation của Thái Lan cho biết, nước này sẽ yêu cầu Ủy ban sông Mekong (MRC) đàm phán với Trung Quốc để xả thêm nước từ các đập của họ trên sông Mekong, nhằm hạ nhiệt tình trạng khô hạn cho các nước vùng hạ lưu. Tuy nhiên, Trung Quốc lại không phải là thành viên của ủy ban này (gồm Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam).
Dự kiến, MRC sẽ có cuộc họp vào đầu tháng tới, bàn giải pháp tìm kiếm sự hợp tác của Trung Quốc về việc xả thêm nước cho vùng hạ lưu.
HẠNH CHI
