Theo số liệu thống kê, hiện có trên 4,5 triệu người Việt Nam ở nước ngoài làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định, người Việt Nam ở nước ngoài là một bộ phận không tách rời của dân tộc Việt Nam, có ảnh hưởng to lớn, nhiều mặt tới sự phát triển của đất nước. Đồng bào Việt kiều nói chung và đội ngũ những chuyên gia, trí thức Việt kiều luôn được xem là một nguồn lực quý giá, góp phần xây dựng đất nước trong bất kỳ thời điểm nào.
Trí thức kiều bào tham gia "Kết nối và đổi mới sáng tạo Việt Nam – 2017"
Theo Bộ KH-CN, hiện nay chuyên gia, trí thức Việt kiều hầu như đều có mặt, làm việc ở các nước phát triển với rất nhiều lĩnh vực. Họ có mặt trong các trung tâm nghiên cứu khoa học, trường đại học, bệnh viện, tổ chức quốc tế, công ty xuyên quốc gia và các hãng sản xuất lớn trên thế giới như Google, Microsoft, Apple…
Trong những năm qua, đội ngũ trí thức Việt kiều có vai trò quan trọng; đã và đang đóng góp trong nhiều lĩnh vực khoa học chuyên ngành và kinh tế mũi nhọn của nước sở tại, như điện tử, công nghệ thông tin - viễn thông, chế tạo máy, điều khiển học, công nghệ sinh học, khoa học vũ trụ, vật liệu mới, công nghệ nano, năng lượng, y học... Tuy nhiên, số lượng chuyên gia, trí thức Việt kiều về nước tham gia giảng dạy, làm việc hàng năm không nhiều.
Trường hợp như GS Ngô Bảo Châu là rất hiếm. Nguyên nhân chính là do thiếu sự liên kết, giao lưu giữa các chuyên gia trong cộng đồng trí thức Việt kiều với nhau và giữa họ với các đồng nghiệp, đối tác trong nước. Quan trọng hơn, đó là việc thiếu thông tin về thực trạng, tiềm năng, nhu cầu thực sự của các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp, địa phương trong nước. Đó còn là sự bất cập, thiếu hiệu quả trong việc phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, đoàn thể trong thu hút và sử dụng chất xám của cộng đồng trí thức Việt kiều. Lãnh đạo Bộ KH-CN cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành hữu quan thực hiện tốt chính sách thu hút, trọng dụng, kết nối chuyên gia, trí thức Việt kiều nhằm tăng cường việc chia sẻ tri thức hiện đại, kinh nghiệm quản lý tiên tiến, chuyển giao công nghệ và đề xuất các ý tưởng, sáng kiến, chính sách cụ thể thúc đẩy phát triển đất nước. Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Văn Tùng cho rằng, Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Việc thu hút, khơi dậy hơn nữa nhiệt huyết của trí thức Việt kiều, huy động nguồn chất xám này kết hợp với nguồn chất xám trong nước để thường xuyên hỗ trợ Chính phủ trong tư vấn chính sách là điều hết sức cần thiết và có ý nghĩa.
Trong năm 2016, Bộ KH-CN đã triển khai nhiều sáng kiến và đã thu được một số kết quả ban đầu, như thông qua tiểu hợp phần “Chuyên gia giỏi nước ngoài về KH-CN và đổi mới sáng tạo, trong đó có người Việt Nam ở nước ngoài” thuộc dự án đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu KH-CN (dự án FIRST) do Ngân hàng Thế giới tài trợ, đã kết nối được trên 500 chuyên gia giỏi nước ngoài, trong đó có khoảng 250 chuyên gia, trí thức kiều bào đang làm việc và hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nghiệp trong cả nước.
Bộ KH-CN cũng đã phê duyệt đề án “Xây dựng mạng lưới chuyên gia Việt Nam trên thế giới” với mục tiêu tổng quát là thúc đẩy kết nối các chuyên gia Việt Nam trên toàn thế giới và các chuyên gia giỏi nước ngoài với các nhu cầu thực tiễn trong nước nhằm thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn chất xám phục vụ phát triển đất nước. Bộ KH-CN cam kết sẽ tạo môi trường thuận lợi để hỗ trợ các tổ chức, cá nhân trong nước mời chuyên gia, trí thức Việt kiều tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm giải quyết các nhiệm vụ thiết thực đất nước. Bên cạnh đó vấn đề chế độ đãi ngộ về tiền lương, nhà ở, điều kiện đi lại; cởi mở trong hợp tác, kể cả việc thương mại hóa, đảm bảo lợi ích kinh tế sòng phẳng trong các chương trình phát triển, ứng dụng KH-CN… được xem là những điều căn cơ, để thực sự khơi dậy, thu hút trí lực đội ngũ trí thức Việt kiều về làm việc, hay có những đóng góp tâm huyết cho đất nước!
TRẦN LƯU
>> Trí thức kiều bào tham gia "Kết nối và đổi mới sáng tạo Việt Nam – 2017"
