Thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ

Lời tòa soạn

Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại và kính yêu của Đảng và dân tộc Việt Nam, người chiến sĩ đấu tranh không mệt mỏi, nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa lớn, trước khi đi xa đã để lại bản Di chúc lịch sử chỉ đường dẫn lối cho cách mạng Việt Nam tiến lên giành thắng lợi trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là văn kiện lịch sử vô giá kết tinh những tinh hoa đạo đức và tâm hồn cao đẹp, những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu của tư tưởng Hồ Chí Minh, vạch ra phương hướng phát triển cho cách mạng Việt Nam cả hôm nay và trong tương lai. Những lời hiệu triệu của Người là khẩu hiệu hành động cách mạng cao cả, là mục tiêu và định hướng nhất quán, là quyết tâm, là ý chí và nghị lực sắt đá của Đảng bộ và nhân dân thành phố Hồ Chí Minh suốt trong 35 năm qua.

Nhân dịp kỷ niệm 35 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1969-2004), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn sách 35 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuốn sách bao gồm các bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng và nhà nước ta, về quá trình thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Báo Sài Gòn Giải Phóng xin trân trọng giới thiệu bài viết “35 năm Đảng bộ Sài Gòn–Gia Định–Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ”, của đồng chí Nguyễn Minh Triết, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM đăng trong cuốn sách này.

Kể từ khi Mặt trận dân tộc giải phóng Sài Gòn - Gia Định ra lệnh ngừng bắn trong 3 ngày vào thượng tuần tháng 9 năm 1969 để thọ tang Bác Hồ và tổ chức cuộc hội nghị cán bộ nội thành nhằm phát động phong trào học tập và làm theo Di chúc của Bác, đến nay 35 năm đã trôi qua. Hồi tưởng lại những ngày tháng lịch sử ấy giữa chiến trường, lòng chúng ta xiết bao xúc động nhớ tới Bác Hồ, tưởng chừng như vẫn còn vẳng bên tai “muôn vàn tình thân yêu” của Bác trong lời mở đầu bản Di chúc thiêng liêng: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn”.

Đối với toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, đó là hồi kèn xung trận, là lời hịch vang dậy núi sông. Dưới ngọn cờ chiến đấu vẻ vang của Đảng, cán bộ, chiến sĩ và đồng bào thành phố Sài Gòn - Gia Định nêu cao khí phách chủ nghĩa anh hùng cách mạng tuyệt vời, đạp bằng muôn trùng gian nan nguy hiểm, đã chiến đấu anh dũng, lập nên những mùa xuân chói lọi chiến công - Xuân 1968, Xuân 1972 và Xuân đại thắng 1975 bằng cuộc tổng tiến công và nổi dậy long trời lở đất, giành toàn thắng với chiến dịch mang tên Bác Hồ vĩ đại, làm rạng rỡ truyền thống vẻ vang của “Thành đồng Tổ quốc”.

Cùng với nhân dân cả nước, đảng viên, cán bộ, chiến sĩ và đồng bào thành phố Sài Gòn - Gia Định hết sức tự hào đã thực hiện trọn vẹn ước mơ và hoài bão thiết tha trong Di chúc thiêng liêng của Hồ Chủ tịch: “Dù khó khăn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Đồng bào Nam Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà. Nước ta sẽ có vinh dự lớn là một nước nhỏ mà đã anh dũng đánh thắng hai đế quốc to - là Pháp và Mỹ; và đã góp phần xứng đáng vào phong trào giải phóng dân tộc”.
***
Thắng lợi hoàn toàn và triệt để của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước là khúc ca khải hoàn kết thúc vẻ vang cuộc cách mạng dân tộc dân chủ và đưa thành phố Hồ Chí Minh bước vào kỷ nguyên mới, bắt tay vào việc thực hiện nhiệm vụ chiến lược của giai đoạn cách mạng mới - giai đoạn vì cả nước, cùng cả nước “Tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội”, thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

Từ nhiệm vụ lãnh đạo hai cuộc kháng chiến thần thánh, trưởng thành trong việc nắm bắt quy luật của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, quy luật của chiến tranh nhân dân, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh đã mau lẹ chuyển sang chỉ đạo và tổ chức thực hiện những công việc mới mẻ, khó khăn và trọng đại của sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế và văn hóa, quản lý toàn diện các lĩnh vực hoạt động đa dạng trong thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội - theo lời hiệu triệu của Người:

“Còn non, còn nước, còn người,
Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng
hơn mười ngày nay!”

Đó là khẩu hiệu hành động cách mạng cao cả, là mục tiêu và định hướng nhất quán, là quyết tâm, ý chí và nghị lực sắt đá của Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh suốt trong 35 năm để nhập tâm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu. Một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong chương trình nghị sự của Đảng bộ thành phố đã luôn luôn thu hút toàn bộ tâm lực của chúng ta từ sau ngày giải phóng miền Nam, là ra sức tổ chức thực hiện thắng lợi lời huấn thị quan trọng trong Di chúc của Bác: “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”.

Chúng ta còn nhớ, sau ngày giải phóng, Đảng bộ thành phố đã phải trực tiếp đương đầu với nhiều khó khăn gay gắt: an ninh trật tự phức tạp; kinh tế suy kiệt; đất nước đang nằm trong vòng vây cấm vận của các thế lực thù địch. Mặt khác, thiên tai liên tiếp làm cho chúng ta bị mất mùa nghiêm trọng và đánh trả cuộc chiến tranh trên tuyến biên giới Tây Nam... Song, với nhiệt tình và dũng khí, bằng tính năng động và bản lĩnh sáng tạo đã được tôi luyện từ trong quá trình đấu tranh của hai cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ trước đây, chúng ta không bao giờ để cho nhận thức của mình đứng yên tại chỗ và cam chịu thụ động bó tay trước những thử thách nghiệt ngã.

Chúng ta ý thức sâu sắc rằng, chỉ có thể khống chế, đẩy lùi và triệt tiêu những khó khăn trước mắt để ổn định tình hình và chấn hưng đất nước, trên cơ sở phát động sâu rộng những phong trào hành động cách mạng của quần chúng nối tiếp nhau thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ nhằm mục tiêu phấn đấu “Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.

Đó là nguồn năng lượng tinh thần vô giá giúp cho Đảng bộ thành phố chúng ta khai thông được những dòng chảy liên tục trong các quá trình kinh tế - xã hội và khơi dậy những tiềm năng vô tận trong việc phát kiến và nhân rộng những mô hình quản lý mới, cách làm ăn mới, nắm bắt mau lẹ những tư duy lý luận, tư duy kinh tế mới làm cơ sở thực tiễn cho việc “tháo gỡ”, “cởi trói” sự ràng buộc của cơ chế quan liêu - bao cấp, hành chính và tạo đà cho sản xuất “bung ra” đúng hướng để làm sống động nền kinh tế.

Rõ ràng, qua việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, nghiên cứu, tiếp thu và quán triệt những di huấn thiêng liêng của Bác trong Di chúc, đồng chí và đồng bào ta đã tìm thấy từ trong ánh lửa trái tim mình sự trỗi dậy mạnh mẽ của “phong trào đồng khởi” trong công cuộc lao động sáng tạo để kiến thiết đất nước.

Thực tiễn xác minh rằng, đây chính là nơi khơi nguồn cảm hứng cách mạng để sản sinh ra các phong trào, các cuộc vận động có sức lan tỏa lớn như: “xóa đói giảm nghèo”, “xây dựng nhà tình nghĩa”, “xây dựng nhà tình thương”, “phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng”, “cải cách hành chính”, thực hiện “mục tiêu ba giảm”... và tiến hành việc thử nghiệm để triển khai nhiều bước đột phá trong sự đổi mới cơ chế và chính sách kinh tế.

Từ khi mở điểm đột phá để làm “bung sản xuất” ra trong buổi đầu của thời kỳ “cởi trói” và “tháo gỡ” đến giai đoạn tiến hành hàng loạt các cải cách kinh tế được thực hiện trong chương trình “đổi mới”, đã cho phép Đảng bộ thành phố thực hiện được mục tiêu ổn định đời sống, ổn định kinh tế - xã hội theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 24 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa III (tháng 9-1975), nhằm thực hiện triệt để lời dạy trong Di chúc Bác Hồ: “Không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân”.

Chúng ta có thể dễ dàng cảm nhận được điều này qua những số liệu thống kê phản ánh nhịp độ phát triển, chỉ tiêu tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trên địa bàn thành phố qua từng thời kỳ. Nếu như năm 1976, GDP trên đầu người chỉ có 215 USD thì năm 1980 đã tăng lên 290 USD. Và trong hai thập niên kế tiếp, chỉ số này ngày càng được nâng cao nhanh chóng - năm 1985: 395 USD, năm 1994: 777 USD, năm 1999: 1.230 USD. Kinh tế tăng trưởng đã làm cho đại bộ phận dân cư có việc làm ổn định, cả mức thu nhập, sức tiêu dùng, các tiện nghi sinh hoạt và đồ dùng thiết yếu trong gia đình hàng năm đều được gia tăng rõ rệt.

Do có sự tăng trưởng kinh tế liên tục ở tốc độ cao nên từ năm 1990 trở lại đây, thành phố đã chi ngân sách cho các ngành giáo dục, y tế, văn hóa - xã hội tăng bình quân từ 16,9% đến 23,9% mỗi năm. Nhờ vậy, hệ thống mạng lưới trường, lớp được mở rộng không ngừng, đội ngũ học sinh các cấp đã tăng lên đều đặn, cơ bản đã xóa xong nạn mù chữ. Số giường bệnh tăng bình quân hàng năm trên 12%; mạng lưới y tế được phân bố rộng khắp trên các địa bàn quận, huyện, phường, xã; tỷ lệ sinh, tỷ lệ chết và số trẻ em suy dinh dưỡng đều được giảm thiểu mạnh. Hệ thống các rạp hát, nhà văn hóa, câu lạc bộ được củng cố; việc xã hội hóa và đa dạng hóa các loại hình hoạt động văn hóa - nghệ thuật đã nâng tỷ lệ số người hưởng thụ văn hóa tăng bình quân 34% mỗi năm.

Điều để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm trí của các tầng lớp đồng bào và bạn bè trên thế giới, là chúng ta đã nỗ lực từng bước kiến tạo được nền tảng cơ sở vật chất - kỹ thuật trong chặng đường đầu của thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho diện mạo của thành phố mang tên Bác ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”.

Với niềm tự hào chính đáng, nhìn lại mấy thập niên đã qua, lòng chúng ta xiết bao phấn khởi trước hệ thống liên hoàn của các dự án lớn và những công trình trọng điểm đã được xây dựng trên địa bàn thành phố nhằm phục vụ cho hoạt động kinh tế và dân sinh, đóng vai trò trọng yếu trong việc trực tiếp nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội và biến thành động lực tạo nên sự phát triển của nền kinh tế như: mạng lưới cầu đường; hệ thống cảng và kho bãi; mạng bưu chính - viễn thông; nguồn điện cung ứng cho thành phố và khu vực phía Nam; sự xuất hiện các trung tâm thương mại - dịch vụ lớn; các khu đô thị mới; các khu công nghiệp tập trung... Chúng ta có thể vui mừng và tự hào về sự phát triển kinh tế của thành phố qua một vài số liệu thống kê tiêu biểu so với cả nước được đơn cử như sau: GDP chiếm 20%, công nghiệp chiếm 28%, thu ngân sách hơn 30%, xuất khẩu 40%...

Như vậy, sau gần 30 năm kể từ ngày giải phóng, thực hiện Di chúc của Bác Hồ, thành phố Hồ Chí Minh đã “cùng cả nước” không ngừng nỗ lực phấn đấu khắc phục những khó khăn để ổn định và phát triển đi lên. Và “vì cả nước”, thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực đóng góp vào quá trình tìm tòi sáng tạo và thử nghiệm vận dụng mô hình cơ chế quản lý mới nhằm góp phần có ý nghĩa vào việc hình thành đường lối đổi mới kinh tế của Đảng. Thành phố chúng ta đã luôn xứng đáng với vai trò là trung tâm kinh tế và là đầu mối giao thông quan trọng của khu vực phía Nam và cả nước.

Có thể nói, nguyên nhân bao trùm, “nguyên nhân của mọi nguyên nhân”, khiến cho Đảng bộ và nhân dân thành phố phấn đấu giành được những thành tựu có ý nghĩa lịch sử trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội, tiến hành đổi mới và chấn hưng đất nước, là chúng ta đã ra sức thực hiện những lời giáo huấn quý giá của Bác Hồ về công tác xây dựng Đảng. Trong Di chúc, Bác chỉ rõ: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”.

Ba mươi lăm năm qua, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh đã bám sát những nguyên lý cơ bản của học thuyết Mác - Lênin về vấn đề Đảng, coi đó là ngọn đèn pha để định hướng công tác xây dựng, củng cố Đảng và triển khai cuộc vận động đổi mới, chỉnh đốn Đảng. Đặc biệt là thông qua việc thường xuyên tổ chức nghiên cứu, học tập “tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh” đã làm cho cán bộ, chiến sĩ, đảng viên và đoàn viên hiểu được ngày càng sâu hơn thân thế, cuộc đời và sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Bác Hồ, tìm thấy ở Người tấm gương chói lọi về những phẩm chất vô cùng cao quý mà mọi người phải ra sức noi theo để không ngừng phấn đấu tu dưỡng và rèn luyện - như lời căn dặn của Bác Hồ trong Di chúc: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải gìn giữ Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Trung thành với những lời giáo huấn của Bác trong tiến trình triển khai công tác xây dựng Đảng để thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn mình, chúng ta luôn luôn coi trọng việc không ngừng phấn đấu nâng cao chất lượng của Chi bộ và Đảng bộ cơ sở, nhằm mục tiêu nhất quán là biến hệ thống các tổ chức cơ sở Đảng rộng khắp trên địa bàn thành phố thành “hạt nhân chính trị” vững mạnh, thành “pháo đài chiến đấu” kiên cố để chỉ đạo và tổ chức thực hiện thắng lợi mọi mặt công tác và các lĩnh vực hoạt động.

Thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ về vấn đề xây dựng Đảng: “Phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”, “thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình”, “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”, Đảng bộ thành phố chúng ta có thể tự hào vì: Sở dĩ chúng ta vượt qua được mọi gian nguy, thử thách để đưa sự nghiệp cách mạng đến toàn thắng, chính là nhờ Đảng bộ thành phố đã tạo ra được sự thống nhất cao về lý tưởng, quan điểm, đường lối và nguyên tắc của Đảng, định hướng mục tiêu phát triển của thành phố qua các thời kỳ, trên cơ sở vận dụng thường xuyên, đúng đắn và có hiệu quả phương pháp phê bình và tự phê bình trong nội bộ, đấu tranh không khoan nhượng nhằm loại trừ mọi biểu hiện tiêu cực, chống chủ nghĩa cá nhân, đặc quyền đặc lợi, vi phạm dân chủ nội bộ, quyền làm chủ của nhân dân...

Quán triệt lời dạy của Bác: “Đảng phải luôn luôn nâng cao chất lượng, năng lực lãnh đạo mới đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng”, chúng ta vui mừng nhận thấy sự phát triển bộ máy tổ chức cũng như số lượng đảng viên của Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh trong 35 năm qua, phát triển theo tỷ lệ thuận với sự gia tăng tỷ lệ số đảng viên và cơ sở Đảng đạt tiêu chuẩn trong sạch, vững mạnh. Tính đến nay, tổng số đảng viên của Đảng bộ thành phố có hơn 12 vạn người. Trong năm 2003, căn cứ theo số liệu thống kê “cập nhật”, đội ngũ cán bộ nằm trong diện Thành ủy quản lý có hơn 96% hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; số cơ sở Đảng đạt tiêu chuẩn trong sạch, vững mạnh tăng hơn năm 2002 là 5,2%.

Nghiêm chỉnh thực hiện Di chúc của Bác về vấn đề xây dựng Đảng, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh còn đặc biệt quan tâm đến việc “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau” bằng cách chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Từ khi có Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII, nhận thức chính trị, tinh thần trách nhiệm của cấp ủy Đảng, của đảng viên và đoàn viên càng được nâng cao, phương thức lãnh đạo càng được quan tâm đổi mới.

Bên cạnh những thành tựu rất đáng được trân trọng và khích lệ đã nêu trên, thành phố chúng ta vẫn đang còn tồn tại những mặt hạn chế và yếu kém như: kinh tế tăng trưởng nhưng chưa vững chắc; tệ nạn xã hội còn phức tạp; trật tự xã hội còn lỏng lẻo; tham nhũng và quan liêu trong bộ máy của Đảng và chính quyền chậm được khắc phục; vai trò tổ chức Đảng ở cơ sở tuy có cố gắng nhưng nhiều nơi còn yếu; ý thức tự phê bình và phê bình chưa được đề cao...

Nhìn lại 35 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ, chúng ta xin thành kính hứa với Người: sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu để thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người bằng hành động cách mạng cụ thể, ra sức phát huy ưu điểm và thành tích, tích cực khắc phục khuyết điểm và thiếu sót, nhằm tạo nên những bước chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong cả nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế và nhiệm vụ then chốt là xây dựng Đảng, hướng vào việc thực hiện mục tiêu mà Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ VII đã đề ra: “Phấn đấu để đến năm 2010, thành phố Hồ Chí Minh phải là thành phố văn minh, hiện đại, có trình độ học vấn và văn hóa cao, đạt GDP bình quân đầu người 3.000 USD”.

NGUYỄN MINH TRIẾT
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh