Rất tiếc là trước khi “viễn du” nước ngoài, Chơi vơi (tựa đề tiếng Anh là Adrift, tiếng Pháp là Vertige) - bộ phim mới nhất của đạo diễn (ĐD) Bùi Thạc Chuyên - đã không được công chiếu rộng rãi để khán giả trong nước cùng thưởng thức.
Dù tin tức về bộ phim khá hiếm hoi, nhưng người “ủng hộ” điện ảnh nước nhà vẫn để tâm theo dõi chuyến “phiêu lưu” (theo nghĩa “một cuộc du hành hứa hẹn những khám phá kỳ thú”) của Chơi vơi – nói nôm na là “chiếc chuông Việt” đang “khoe tiếng” ở xứ người – khởi đầu tại Liên hoan phim (LHP) quốc tế Venice, Italia, trong hạng mục Orizzonti...
Phần lớn các trang web thông tin quốc tế đều giới hạn trong việc giới thiệu Chơi vơi một cách tóm tắt. Người xem được biết đây là sản phẩm của Hãng phim truyện Việt Nam 1, có sự hợp tác của hãng phim Pháp Acrobates Films và sự trợ giúp của các quỹ điện ảnh Hubert Bals Fund và Fonds Sud Cinema... ĐD Bùi Thạc Chuyên là tác giả của bộ phim Sống trong sợ hãi từng giành được nhiều giải thưởng quốc tế trước đó. Phim được viết bởi Phan Đăng Di, có sự góp mặt của NSND Như Quỳnh, diễn viên Đỗ Thị Hải Yến - từng diễn xuất trong Người Mỹ thầm lặng, của Phạm Linh Đan – nữ diễn viên người Pháp gốc Việt, từng diễn xuất bên cạnh ngôi sao điện ảnh Catherine Deneuve trong Đông Dương (Indochine), bộ phim được trao giải thưởng Oscar phim nước ngoài hay nhất... Sở dĩ phải “dài dòng” như vậy vì đấy là những “điểm mốc” giúp khán giả nước ngoài “định vị” Chơi vơi – nên cũng có thể coi là những thông tin đáng giá.
Rất hiếm những bài phân tích, phê bình bộ phim chi tiết, cụ thể. Nhưng có một điều đáng mừng là dẫu chưa thể nói tiếng vọng của Chơi vơi rất “ngân nga” thì hầu như những bài viết hiếm hoi này đều dành cho bộ phim những nhận xét thiện cảm. Duyên (Hải Yến đóng) và Hải (Duy Khoa) vừa mới cưới nhau. Đó là một cặp vợ chồng trẻ người Hà Nội, lần đầu tiên rời khỏi “chiếc nôi” gia đình. Hải làm nghề lái xe taxi, vẫn còn được mẹ đẻ (Như Quỳnh) chăm sóc như một cậu bé, thiếu kinh nghiệm trong chuyện “chăn gối”. Duyên mong manh, tinh tế, chưa hội đủ “khái niệm” về bổn phận làm vợ. Cô có người bạn gái viết văn tên Cầm (Linh Đan đóng). Cuộc sống của các nhân vật thuộc tầng lớp thị dân này tưởng cứ thế êm ả trôi, với những tiện nghi và những hạnh phúc nho nhỏ thường nhật. Nhưng cuộc sống vợ chồng của Duyên và Hải đã sớm phải đối diện với những trắc trở, thất bại…
Có bài viết: “Một bộ phim Việt Nam trong một hạng mục chính thức của LHP Venice không phải là điều thường thấy”, và coi Chơi vơi như một “sự bất ngờ dễ chịu”. Bài khác nhận xét đây là một bộ phim tình cảm nói về sự cô đơn, về sự hòa trộn và lẫn lộn giữa tình yêu với lòng thương mến, những khó khăn về đối thoại, giao cảm của các mối quan hệ nằm ngoài khuôn khổ các cuộc hôn nhân truyền thống.
Cầm vốn có tình cảm “đặc biệt” đối với Duyên – điều mà luân lý truyền thống người Việt không chấp nhận. Việc bạn gái đi lấy chồng khiến cuộc sống tình cảm của cô bị tác động mạnh. Trong lúc chờ đợi để ly dị chồng, Duyên gần như đã bị Cầm, do ghen tuông, “đưa đường dẫn lối” ngã vào vòng tay của một gã đàn ông từng trải (Jonny Trí Nguyễn đóng). Lần đầu tiên, Duyên khám phá ra “nữ tính” của mình, cho đến lúc cô bị “thúc thủ” bởi những ràng buộc luân lý truyền thống…
“Sự xuất hiện ở Lido (ý nói LHP quốc tế Venice) một bộ phim Việt Nam sau 14 năm vắng bóng (Xích lô của Trần Anh Hùng, giải Sư tử Vàng 1995) là một trong những “vụ đánh cược” nên thơ nhất và thành công nhất của Orizzonti 2009. Đó là một bộ phim đậm đặc, đủ độ chín, có bản sắc riêng biệt, không lẫn với bất cứ một bộ phim châu Á cùng chủ đề nào khác, như các phim của ĐD Hàn Quốc Kim Ki-duk hay một phim Trung Quốc “xuất khẩu” sang các nước phương Tây”. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã khéo khai thác những yếu tố truyền thống và hiện đại, nhất là những quan sát về mối quan hệ gia đình, hôn nhân truyền thống, những thay đổi tinh tế trong cá tính các nhân vật, thể hiện sự “mất lái” chậm rãi nhưng không tránh khỏi của “con thuyền” hôn nhân Duyên - Hải, hay sự chơi vơi của các nhân vật trẻ tuổi – chưa có được chiếc neo vững chắc để tìm bến đỗ cho một cuộc sống gia đình yên ả, lại cũng không đủ sức làm chủ biển khơi để dong buồm hướng tới những chân trời xa xôi - giữa dòng đời đang ào ạt đổi thay…
Sau LHP Venice (từ 2 tới 12-9), Chơi vơi tham gia LHP Toronto, Canada, diễn ra từ 10 tới 19-9, hạng mục World Contemporary Cinema (Điện ảnh đương đại thế giới), tiếp đó sẽ là một số liên hoan khác…
NGỌC HÀ
