Gần đây, sạt lở xảy ra liên tục từ Đồng Tháp sang An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Hậu Giang… Mới đây nhất là vụ sạt lở ở xã Hàng Vịnh (Năm Căn, Cà Mau) nhấn chìm 3 căn nhà và làm 4 trẻ em thiệt mạng. Mùa lũ đang cận kề, nguy cơ sạt lở lan rộng khiến hàng ngàn hộ mất ăn mất ngủ.
Sạt lở... lan rộng!
Người dân An Hóa, Bến Tre dỡ nhà chạy vì… sạt lở. Ảnh: H.P.L.
Chiều 17-7, xác em Đỗ Thanh Tâm (12 tuổi) chết trong vụ sạt lở hôm 16-7, ở xã Hàng Vịnh (Năm Căn, Cà Mau) mới tìm được. Chị Nguyễn Ngọc Mai, chủ trại tôm giống (nơi xảy ra sạt lở) bàng hoàng kể: “Lúc nửa đêm, ngoài trời mưa to, cả xóm ai cũng ngon giấc thì sạt lở ập đến.
Ban đầu tôi chỉ nghe tiếng rắc rắc rồi nước xoáy cuộn dưới sông, chưa kịp quan sát thì căn nhà đã nghiêng dần và đổ ụp xuống sông. Tôi may mắn đạp vách và thoát ra ngoài, tội nghiệp 4 cháu nhỏ chìm xuống nước, không cứu được?”.
Trong 4 đứa trẻ chết thương tâm, có cháu Nguyễn Khánh An (3 tuổi) là đứa con duy nhất của chị Mai; 3 còn lại là cháu. Có mặt tại nơi xảy ra sạt lở, anh Võ Văn Hành, Phó Chủ tịch UBND xã Hàng Vịnh chua chát: “Kiểm tra hiện trường không thấy vết nứt đất hay dấu hiệu khả nghi. Do đó, lở ập đến vào đêm khuya gia đình chị Mai không thể đề phòng. Đây là vụ sạt lở thiệt hại về người lớn nhất từ trước đến nay”. Hiện tại, UBND xã Hàng Vịnh thành lập đoàn khảo sát khu vực sạt lở dọc sông Cửa Lớn. Trên 100 hộ sống gần sông nguy cơ bị lở. Xã yêu cầu người dân di dời hoặc đêm tối không ngủ lại nơi nguy hiểm.
Xã An Hóa (Châu Thành, Bến Tre) vừa xảy ra sạt lở dài gần 50m, sâu vào đất liền 10m. 97 hộ bị ảnh hưởng, trong đó 46 hộ cần di dời khẩn cấp vì lở chỉ còn cách nhà 1 - 3m? Ông Hồ Hữu Sang, Phó Bí thư Đảng ủy xã An Hóa lo lắng: “Sạt lở xảy ra liên tục bất kể mùa khô hay mùa mưa lũ. Hầu như tháng nào cũng lở từ 2 - 3 vụ. Số hộ cần di dời ngày càng nhiều nhưng quỹ đất của xã đã hết, lấy đâu bố trí cho dân?”.
Tại Đồng Tháp, gần đây xảy ra 4 vụ sạt lở ở huyện Hồng Ngự và Thanh Bình khiến 57 hộ di dời khẩn cấp; 132 hộ còn lại tiếp tục di dời. Nóng nhất là ở Hậu Giang, từ đầu năm đến nay có tới 11 vụ sạt lở. Tại Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang… tình hình sạt lở đang lan rộng.
Chống sạt lở như “muối bỏ biển”!
Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN-PTNT Hậu Giang thừa nhận: “Chưa bao giờ sạt lở đến sớm và diễn ra nghiêm trọng như năm nay. Đáng lo ngại khi lở diễn ra trên diện rộng”. Ông Đồng phân tích: do ảnh hưởng mùa hạn nước kiệt và mưa đến sớm, cộng với xây dựng nhà cửa tràn lan gần sông rạch… góp phần gia tăng sạt lở.
Chi cục Thủy lợi các tỉnh nhận xét: ĐBSCL chịu ảnh hưởng dòng chảy sông Mekong rất lớn, trong khi lòng dẫn sông Tiền và sông Hậu không đủ chuyển tải. Chế độ bán nhật triều biển Đông xâm nhập với biên độ mạnh, khí hậu giữa mùa khô và mùa mưa tương phản sâu sắc tạo ra nhiều bất lợi. Cấu tạo địa chất vỏ lòng sông mềm yếu dễ gây sạt lở dưới sự tác động của ngoại lực. Ngoài ra, việc xây dựng các công trình, nhà cửa ven sông bừa bãi; khai thác cát tràn lan… gây sạt lở nghiêm trọng.
Theo dự báo, An Giang hiện có khoảng 40 điểm sạt lở nghiêm trọng, trong đó khu vực Tân Châu xảy ra lở liên tục gần đây. Hiện tại tuyến biên giới Vĩnh Xương lở trên 1.000m, đây là khu vực quan trọng tiếp giáp Campuchia cần kè ngay để bảo vệ lãnh thổ. Dự kiến kinh phí 60 - 70 tỷ đồng, tuy nhiên tỉnh không có nguồn nên đang chờ trung ương giúp sức. |
Hiện tại, Đồng Tháp có 84 điểm sạt lở, dài trên 68 km. Có 4.282 hộ nằm trong vành đai sạt lở, dự kiến di dời 800 hộ trong mùa lũ năm nay. Ông Bùi Đình Tứ, Thường trực BCH phòng chống lụt bão Đồng Tháp nói: “Tháng 8, tháng 9 khi lũ lên sạt lở sẽ lan rộng. Giải pháp duy nhất hiện nay là kè kiên cố mới chống được sạt lở nhưng rất tốn kém nên không làm đại trà được”.
Hiện tại, Đồng Tháp khẩn trương kè tuyến sạt lở biên giới Tân Hồng - Hồng Ngự dài 1.600m, kinh phí 51 tỷ đồng; kè 2.065m ở thị xã Sa Đéc hơn 109 tỷ đồng; lập dự án kè tuyến kênh xáng Lấp Vò dài 1.330m hơn 40 tỷ đồng; dự án kè thị trấn Hồng Ngự 175 tỷ đồng. Song song đó, khắc phục lở cấp bách ở huyện Thanh Bình, bố trí chỗ ở cho 336 hộ, kinh phí 32 tỷ đồng.
Chi cục Thủy lợi Tiền Giang vừa khảo sát 2 huyện Cái Bè và Cai Lậy có 11 điểm sạt lở. Tiền Giang chi 1,5 tỷ đồng chống lở trước khi lũ về. Mặt khác, bè kiên cố 133m ở đê biển Gò Công, tốn trên 1,7 tỷ đồng. Sở NN-PTNT Bạc Liêu khảo sát sạt lở ở Gành Hào (huyện Đông Hải) dài 2.500m, dự kiến kè trên 250 tỷ đồng. Do thiếu kinh phí nên năm nay chỉ đền bù 20 tỷ đồng, các công đoạn khác đành… làm sau (!?). Theo Sở NN-PTNT Hậu Giang, vết nứt ở thị xã Ngã Bảy từ 2 phân nay tăng lên 6,5 phân, 10 hộ đã di dời. Các chuyên gia cảnh báo: Nguy cơ sạt lở rất nghiêm trọng, trước mắt dành trên 3 tỷ đồng để xử lý ngay tránh trường hợp bất trắc xảy ra.
Ông Đỗ Vũ Hùng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT An Giang thừa nhận: Sạt lở ở ĐBSCL ngày càng tăng. Mấy năm qua, các ngành chức năng dồn sức phòng chống, tốn kém tiền tỷ nhưng lực bất tòng tâm “chống cứ chống, còn lở vẫn lở”. Đối với khu vực đông dân cư, thành phố, thị xã… mới cố gắng kè kiên cố; còn hàng loạt nơi khác đành “bó tay”! Các nhà chuyên môn cho rằng, nên chấn chỉnh nạn khai thác cát tràn lan, xem lại đê bao ngăn lũ, xây dựng công trình, cầu cảng ven sông, nhà cửa, nghiên cứu chính xác tác động dòng chảy… từ đó tìm ra nguyên nhân từng nơi để có giải pháp chống sạt lở đồng bộ, lâu dài.
HUỲNH PHƯỚC LỢI
Công điện Ban Chỉ đạo PCLB Trung ương Đ.P. |
