Tri ân nhân dân và Hồng quân Liên Xô

Trước khi nổ ra Chiến tranh thế giới thứ II, các nước Đức, Ý, Nhật đã tiến hành một số cuộc chiến tranh chuẩn bị: Nhật xâm lược Trung Quốc, Ý xâm lược Ethiopia và Albania, Đức thôn tính Áo (1938) và Tiệp Khắc (1939).
Tri ân nhân dân và Hồng quân Liên Xô

Kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng phát xít

Trước khi nổ ra Chiến tranh thế giới thứ II, các nước Đức, Ý, Nhật đã tiến hành một số cuộc chiến tranh chuẩn bị: Nhật xâm lược Trung Quốc, Ý xâm lược Ethiopia và Albania, Đức thôn tính Áo (1938) và Tiệp Khắc (1939).

Chiến tranh thế giới thứ II thực sự bắt đầu bằng việc Đức xâm lược Ba Lan (1939). Để cải thiện thế chiến lược của mình, Liên Xô đưa quân vào các vùng Tây Ukraine, Tây Belarus, vùng Baltic và vào Phần Lan nhằm chặn thế tiến công của Đức về phía Đông. Sau đó, Đức chiếm các nước Bắc Âu và Tây Âu (Đan Mạch, tháng 4-1940; Na Uy, 6-1940; Hà Lan, 5-1940; Bỉ, 5-1940 và nửa miền Bắc nước Pháp vào tháng 6-1940); tiến hành chiến dịch Na Uy (từ tháng 4 đến tháng 6-1940), buộc một số nước Trung Âu phải phục tùng và hợp tác với Đức (Romania, tháng 10-1940; Hungary, 11-1940; Bulgaria, 3-1941).

Chính phủ Pháp bại trận xin rút khỏi chiến tranh (6-1940), chịu để Đức chiếm đóng. Tuy vậy, ở Luân Đôn, De Gaulle vẫn thành lập một chính phủ “Nước Pháp tự do”. Đức dùng không quân tàn phá nước Anh nhưng do tổn thất lớn và có ý đồ chuyển chiến tranh sang phía Đông nên phải bỏ dở. Để chuẩn bị chuyển sang một giai đoạn mới, Đức đánh chiếm Bắc Phi (thay Ý, 1941), Nam Tư (4-1941), Hy Lạp (6-1941). Sau khi tạo được thế chiến lược có lợi, tháng 6-1941 Đức tấn công Liên Xô. Đến đây, chiến tranh đế quốc đã chuyển thành chiến tranh chống phát xít. Trong vòng nửa năm, Đức đã tiến đến tuyến Leningrad (7-1941), Tây Mátxcơva (10-1941), Rostov (11-1941). Nhưng chỉ đến đây, chiến tranh chớp nhoáng của Đức đã bị chặn lại và kế hoạch Barbarossa đã cơ bản thất bại (12-1941). Trên chiến trường châu Á, chiến tranh Trung - Nhật phát triển chậm: đến cuối 1941, Nhật mới chiếm được vùng Đông Bắc Trung Quốc và một dải hẹp ở ven biển, mặc dù đã được Pháp chịu cho sử dụng bàn đạp Đông Dương. Tháng 12-1941, Nhật tiến công Pearl Harbor đồng thời mở rộng chiến tranh xuống Đông Nam Á, chiếm bán đảo Malaysia, Hong Kong (12-1941), Indonesia (3-1942), Philippines (5-1942) và một số đảo khác của Mỹ ở Thái Bình Dương. Thái Lan tham gia chiến tranh Thái Bình Dương về phía Nhật (1942). Các trận tấn công thắng lợi của Nhật ở Thái Bình Dương kết thúc vào giữa năm 1942 với trận đổ bộ lên Aleutian (6-1942). Nhật bắt đầu thất bại ở Guadalcanal (7-1942). Cũng từ giữa 1942, các cuộc tấn công của phe Trục ở châu Âu và Bắc Phi đều bị chặn lại.

 

Chủ nghĩa phát xít là một trào lưu chính trị cực đoan của chủ nghĩa đế quốc, chủ trương thiết lập một chế độ độc tài khủng bố công khai, tàn bạo nhằm củng cố và phát triển chủ nghĩa đế quốc, đàn áp các trào lưu dân chủ tiến bộ và chủ nghĩa cộng sản; thực hiện chính sách sôvanh cực đoan, chính sách phân biệt chủng tộc, mị dân, tiến hành chiến tranh xâm lược.

 

Từ cuối 1942, phe Đồng minh phản công rồi tấn công, bắt đầu bằng trận phản công Stalingrad (11-1942 đến 2-1943), cuộc đổ bộ lên Bắc Phi (11-1942) và chiếm lại các đảo Guadalcanal (2-1943), Aleutian (8-1943). Với chiến cuộc Ý (7-1943), khối Trục bắt đầu rạn nứt, Ý rút khỏi chiến tranh. Đến giữa 1944, quân Đức đã bị đuổi ra khỏi lãnh thổ Liên Xô. Quân Anh - Mỹ đổ bộ vào Pháp (6-1944), mở mặt trận thứ hai ở châu Âu. Từ đây, Mỹ - Anh kết hợp với lực lượng nội địa Pháp giải phóng Pháp (11-1944), Bỉ (9-1944), Hà Lan (11-1944) và đánh chiếm miền Tây nước Đức đến bờ sông Elbe (5-1945). Trong khi đó, tại mặt trận phía Đông, quân đội Liên Xô phối hợp với nhân dân và quân đội cách mạng các nước sở tại đã giải phóng Romania (8-1944), Bulgaria (9-1944), Nam Tư (10-1944), Ba Lan và Hungary (2-1945), Áo (4-1945), Tiệp Khắc (5-1944) và chiếm miền Đông nước Đức kể cả Berlin đến sông Elbe. Hy Lạp được quân Đồng minh giải phóng vào tháng 11-1944, còn Albania thì tự giải phóng vào cùng thời điểm. Chiến tranh trên chiến trường châu Âu kết thúc ngày 8-5-1945 với sự đầu hàng vô điều kiện của Đức.

Trên chiến trường Thái Bình Dương, tấn công chiến lược của Anh - Mỹ cũng bắt đầu từ giữa năm 1944, giải phóng dần các đảo từ phía Đông; đến cuối năm 1944 đã giải phóng được New Guinea và một số đảo của Philippines, sau đó lần lượt giải phóng Myanmar, Philippines (5-1945), chiếm đảo Iwo Jima (3-1945) và Okinawa (6-1945). Ngày 6-8-1945, Mỹ ném quả bom nguyên tử đầu tiên xuống Hiroshima (Nhật). Ngày 8-8-1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật. Ngày 9-8-1945, Mỹ ném quả bom nguyên tử thứ hai xuống Nagasaki (Nhật). Cũng từ 9-8-1945, quân đội Liên Xô tấn công đội quân Quan Đông tinh nhuệ của Nhật. Chỉ trong vòng 2 tuần lễ, toàn bộ đội quân thiện chiến này (750.000 người) bị đánh tan phải đầu hàng. Quân đội Liên Xô cùng quân giải phóng Trung Quốc giải phóng toàn bộ Đông Bắc Trung Quốc và cùng với lực lượng cách mạng Triều Tiên giải phóng Bắc Triều Tiên. Tiếp sau đó, Liên Xô giải phóng đảo Xakhalin và quần đảo Kurin (8-1945). Nhật Bản chấp nhận đầu hàng vô điều kiện (15-8-1945) và ký văn bản đầu hàng vào ngày 2-9-1945.

Ảnh tư liệu về Hồng quân Liên Xô năm 1941.

Tuy Chiến tranh thế giới thứ II kết thúc nhưng nhiều vấn đề quan trọng về bảo vệ hòa bình, toàn vẹn lãnh thổ, quyền tự quyết dân tộc… chưa được giải quyết triệt để. Số phận nhiều tội phạm phát xít đặc biệt cũng được giải quyết theo những kiểu cách rất đặc biệt của chúng. Đầu tiên là Mussolini: Thành lập đảng Phát xít từ năm 1919; năm 1925 thành lập chế độ độc tài phát xít; năm 1936 thành lập khối Trục Roma - Berlin; năm 1940 tham gia Chiến tranh thế giới lần thứ II cùng với Đức; năm 1943 Mussolini thành lập ở miền Bắc nước Ý chính phủ “Cộng hòa xã hội Ý” rồi bị đổ cùng sự thất bại của phát xít Đức, bỏ trốn sang Thụy Sĩ nhưng bị bắt, bị Tòa án Quân sự Ủy ban giải phóng dân tộc Bắc Ý kết án tử hình vào tháng 4 - 1945.

Còn tội phạm số 1 trong Chiến tranh thế giới thứ II là Hitler - Quốc trưởng Đức trong thời kỳ nước Đức phát xít. Sau khi Berlin rơi vào tay quân đội Liên Xô, chủ nghĩa phát xít Đức sụp đổ, Hitler tự sát vào ngày 30-4-1945. Các tội phạm chiến tranh khác cũng đã bị đưa ra xét xử tại các Tòa án quốc tế.

Nói về chiến thắng phát xít, đương nhiên không thể không nói đến thành tựu vĩ đại của nhân dân Xô viết và Hồng quân Liên Xô anh hùng. Dưới sự lãnh đạo của Stalin và Đảng Cộng sản Liên Xô, nhân dân Liên Xô đã giành thắng lợi trong cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại chống phát xít Đức (1941 - 1945), giải phóng nhiều nước ở Trung và Đông Âu, dẫn đến sự thành lập hệ thống xã hội chủ nghĩa.

Thời gian mà cả nhân loại tiến bộ hân hoan với chiến thắng phát xít thì tại Việt Nam, niềm hân hoan đó càng như được tăng lên gấp bội. Cách mạng Tháng Tám thành công đúng vào thời gian “Pháp chạy, Nhật hàng”, vua thoái vị. Và trong Tuyên ngôn Độc lập 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Dân tộc Việt Nam đã gan góc chống lại ách nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm, đã cùng đứng về phe đồng minh chống phát xít, phải được tự do, phải được độc lập…”.

Chiến tranh thế giới 1939-1945 là một cuộc chiến tranh lớn nhất trong lịch sử loài người do phát xít Đức - Ý và quân phiệt Nhật phát động, lúc đầu mang tính chất chiến tranh đế quốc, sau trở thành chiến tranh chống phát xít giữa hai liên minh quốc gia là phe Trục (Đức - Ý - Nhật) và phe Đồng minh (Mỹ - Anh - Pháp - Liên Xô - Trung Quốc), diễn ra trên 4 châu lục và 4 đại dương, liên quan đến 72 quốc gia, 1,7 tỷ người, tổng số quân tham chiến 110 triệu. Chiến tranh thế giới lần thứ II đã làm chết gần 55 triệu người.

TRẦN TRỌNG ĐĂNG ĐÀN

Ngày 8-5, tại trụ sở Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị TPHCM đã diễn ra lễ kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng phát xít (9-5-1945 - 9-5-2015).

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Hữu Thành, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Nga tại TPHCM, nhấn mạnh Chiến tranh thế giới thứ II đã lùi xa nhưng những ký ức bi tráng, những bài học đắt giá của cuộc chiến chưa bao giờ mất đi tính thời sự trong bối cảnh mới của thế giới hiện đại. Cùng cả nước, nhân dân TPHCM sẽ cùng nhân dân Liên bang (LB) Nga phát huy tinh thần của ngày Chiến thắng phát xít, thắt chặt và phát triển hơn nữa mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân hai nước.

Ôn lại quá trình đấu tranh và ý nghĩa ngày Chiến thắng phát xít, ông Alexey Vladimirovich Popov, Tổng Lãnh sự LB Nga tại TPHCM, khẳng định nhân dân Nga luôn ghi nhớ sự giúp đỡ của các nước đồng minh, trong đó có Việt Nam. Đặc biệt, sự có mặt của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trong lễ kỷ niệm 70 năm ngày Chiến thắng phát xít tại Mátxcơva đã thể hiện rõ tình hữu nghị vững bền giữa Việt Nam và LB Nga.

THANH HẰNG

Tin cùng chuyên mục