Trở về với thiên nhiên

Hàng loạt tập đoàn kinh doanh thực phẩm khổng lồ từ Wal-Mart, General Mills đến Kellogg đang tập trung đầu tư cho thực phẩm hữu cơ (nuôi trồng tự nhiên), trong xu hướng thực phẩm sạch đang là quan tâm hàng đầu và là sự chọn lựa tối ưu đối với sức khỏe cộng đồng.

Muốn “sạch”, không dễ dàng

Nuôi bò thả đồng với thức ăn tự nhiên là yếu tố quan trọng cho vấn đề “sữa sạch”.

Thực phẩm sạch là thực phẩm không hề có sự tác động về hóa chất từ phía con người. Cách đây bốn năm, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) từng ra quy định, nhấn mạnh rằng thực phẩm được gọi là sạch khi người ta không sử dụng thuốc trừ sâu, hormone, thuốc kháng sinh, phân hóa học, công nghệ sinh học và phóng xạ.

Có một sự thật mà không ai có thể phủ nhận: thực phẩm sạch đang là nhu cầu bức thiết của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu này có giới hạn và không thể cung cấp dồi dào như những loại khác. Xây dựng một trang trại không thuốc trừ sâu, phân hóa học và vô vàn hóa chất khác là điều không dễ dàng. Nông dân thường xuyên phải nhổ cỏ dại bằng tay. Những người khác phải trông coi gia súc để tránh bị bệnh truyền nhiễm từ ruồi, muỗi hoặc từ các loại côn trùng có cánh khác.

Thử tìm hiểu nông trại Butterworks của Jack và Anne Lazor. Nông trại này đã sản xuất sữa chua ở vùng Đông Bắc Vermont (Mỹ) kể từ năm 1975. Tại đây có 45 con bò sữa được nuôi rất kỹ. Tất cả thức ăn dành cho bò đều được lấy từ nông trại và Anna sử dụng các phương pháp bổ sung dinh dưỡng riêng để giữ cho bò luôn khỏe mạnh. Butterworks sản xuất 9.000 bình sữa chua mỗi tuần…

Vài năm trở lại đây, số người sử dụng thực phẩm sạch ngày càng nhiều mặc dù giá cả các loại thực phẩm này rất cao. Rau sạch có giá cao hơn 20%, sữa nguyên chất có giá thậm chí gấp đôi sữa thường.

Kể từ sau khi thuốc trừ sâu nhân tạo được sử dụng, ngành nông nghiệp thật sự phát triển nhanh chóng, năng suất tăng 200% so với cách đây 70 năm; gà có trọng lượng nặng hơn 25% so với cách đây hai thập niên; bò cho số lượng sữa nhiều hơn 60%; các sản phẩm nông nghiệp ngày càng phát triển cả về số lượng.

Thực phẩm ngày càng rẻ, càng thuận tiện cho người tiêu dùng nhưng đồng thời cũng có hại nhiều hơn. Chưa bao giờ sức khỏe cộng đồng bị đe dọa nghiêm trọng từ thực phẩm không an toàn nhiều như lúc này.

Chẳng phải tự nhiên mà việc chuyển sang dùng thực phẩm hữu cơ (hoàn toàn theo phương pháp tự nhiên) đang trở thành xu hướng. Ngày nay, các nhà sản xuất dự đoán nhu cầu về sữa sạch sẽ tăng gấp đôi so với thị trường hiện nay. Riêng tại Mỹ, để giải quyết điều này, USDA quyết định tăng số lượng bò sạch lên gấp đôi, lên 280.000 con trong 5 năm tới (đàn bò này tất nhiên chỉ được nuôi thực phẩm tự nhiên).

Nhập khẩu nguyên liệu - không hẳn an toàn

Các loại thực phẩm dán nhãn “thực phẩm hữu cơ” đang là mặt hàng nóng tại các nước phát triển.

Một giải pháp nữa là nhập nguyên liệu từ các nước khác, sữa bột nhập từ New Zealand, dâu từ Trung Quốc, táo từ Thổ Nhĩ Kỳ, quất từ Canada và chuối từ Ecuador. Đây thật sự là giải pháp duy nhất khả dĩ để có thể đáp ứng nhu cầu tăng nhanh trong thị trường tiêu dùng.

Tuy nhiên, nhập nguyên liệu từ nước ngoài cũng chưa là chọn lựa an toàn, đặc biệt hàng nhập từ Trung Quốc. Có một vài chứng cứ cho thấy hoa màu và thực phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc toàn là thực phẩm phi hữu cơ.

Nhãn thực phẩm sạch dù được USDA chứng nhận nhưng các cuộc kiểm tra không phải lần nào cũng chính xác (vì vậy, nhiều khách hàng từ chối sử dụng thực phẩm nhập từ những nước đang phát triển).

Đúng là sự lạm dụng thuốc trừ sâu và nhiều loại hóa chất giúp tăng trưởng khác đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu cho biết thuốc diệt cỏ Atrazine đã biến ếch đực thành ếch lưỡng tính.

Tuy nhiên, việc bỏ hoàn toàn thực phẩm sử dụng hóa chất là điều bất khả thi trong tình hình diện tích canh tác ngày càng bị thu hẹp. Hiện thực phẩm hữu cơ chiếm 1-2% tổng doanh số thực phẩm toàn cầu và tỷ lệ trên bắt đầu tăng dần.

Tại Áo, chính phủ nước này đã quyết định tăng lượng thực phẩm hữu cơ lên 10% (trên thị trường thực phẩm) trong vài năm nữa. Chính phủ Ý cũng quyết định yêu cầu tất cả trường học cung cấp bữa ăn trưa phải dùng thực phẩm hữu cơ từ năm 2005.

Tại Anh, tháng 1-2005, 686.100ha đất đã được quy hoạch riêng cho sản xuất thực phẩm hữu cơ (doanh số thực phẩm hữu cơ tại nước này đã tăng từ hơn 100 triệu bảng năm 1993-1994 lên 1,21 tỷ bảng năm 2004). Tại Mỹ, thực phẩm hữu cơ hiện chiếm khoảng 12 tỷ USD trong thị trường thực phẩm nói chung trị giá 500 tỷ USD…

ANH VŨ