Hình thành và phát triển từ trước khi Ấn Độ giành độc lập hoàn toàn vào năm 1947, cho đến ngày nay, Tập đoàn Tata Group của dòng họ Tata đã có 77 năm tuổi đời, không chỉ là niềm tự hào của Ấn Độ mà còn là một thế lực kinh tế hùng mạnh mang tính toàn cầu.
- Dòng họ “number one” của Ấn Độ
Tới thời điểm hiện nay, Tata Group đã trở thành một thế lực thực sự của nền kinh tế thế giới với 96 công ty lớn nhỏ – trong đó có hãng sản xuất chè lớn thứ hai thế giới (Tata Tea); hãng phần mềm lớn nhất châu Á (Tata Consultancy Services); nhà khổng lồ về sản xuất thép (Tata Steel); một hệ thống khách sạn trên khắp thế giới (Indian Hotels) cũng như hệ thống nhà máy sản xuất các loại xe của Tata Motors (bao gồm cả nhà máy xe đạp tại Zambia và những dự án sản xuất xe hơi giá rẻ) v.v…
Năm ngoái, hãng sản xuất thép Corus của Anh-Hà Lan về cơ bản đã chấp nhận mức giá 8 tỷ USD mà Tata Steel thuộc Tập đoàn Tata Group đã đưa ra để mua lại.
Nếu thương vụ này hoàn tất, đây sẽ là một kỷ lục mua lại công ty nước ngoài có giá trị lớn nhất trong lịch sử kinh tế Ấn Độ, giúp đưa Tata Steel nhảy vọt từ vị trí nhà sản xuất thép lớn thứ 56 lên top 5 của thế giới.
Tata Group là một biểu hiện sinh động nhất về quá trình tích hợp của Ấn Độ vào nền kinh tế hiện đại. Trong lịch sử phát triển 138 năm, các công ty của gia tộc Tata luôn là những trụ cột trong giới kinh doanh Ấn Độ.
Người sáng lập ra tập đoàn, J.N.Tata, là một thương gia có tinh thần chủ nghĩa dân tộc cao, luôn phấn đấu về ý tưởng và tự tin trên trường quốc tế. Chính J.N.Tata đã hiến cho đất nước nhà máy sản xuất thép đầu tiên, nhà máy thủy điện đầu tiên, xưởng dệt đầu tiên, tuyến vận tải thủy đầu tiên, nhà máy xi măng đầu tiên, trường đại học khoa học đầu tiên và ngay cả một khách sạn đẳng cấp thế giới đầu tiên.
Những người kế tiếp của ông – trong đó có phi công đầu tiên của Ấn Độ J.R.D Tata – đã thành lập ra hãng hàng không đầu tiên, hãng sản xuất môtô đầu tiên, ngân hàng đầu tiên và nhà máy hóa học đầu tiên. Tuy nhiên sau khi Ấn Độ giành độc lập hoàn toàn vào năm 1947, Tata Group đã lâm vào một giai đoạn thoái trào.
Năm 1991, Ratan Tata, đứa cháu thế hệ thứ 3 của dòng họ Tata lên nắm quyền điều hành đế chế kinh tế của gia tộc. Lúc này các cải cách kinh tế tại Ấn Độ bắt đầu được triển khai rộng rãi.
Vị chủ tịch mới đã nhận thấy nhu cầu cấp thiết phải xem xét toàn bộ cung cách điều hành của tập đoàn. Ông quyết định tăng số tiền vốn của tập đoàn trong tất cả các công ty con lên tối thiểu 26%.
Kèm theo đó là các chỉ thị cụ thể về hiệu suất kinh doanh – nắm giữ vị trí thứ nhất hay thứ hai trong lĩnh vực kinh doanh của mình, đáp ứng được các tiêu chí cụ thể về khả năng lãnh đạo và đổi mới – nếu như không muốn bị bán đi.
Điển hình nhất trong những thay đổi kiên quyết chính là Tata Steel. Hãng thép này đã kiên quyết cắt giảm một nửa đội ngũ công nhân 78.000 người của mình trong giai đoạn 1994-2005, tận dụng những khoản tài chính tiết kiệm được này để đầu tư cho quá trình giảm giá thành sản phẩm và nâng cao năng suất.
Từ khi Ratan Tata trở thành chủ tịch của tậïp đoàn này vào năm 1991, ông đã giúp tăng doanh thu của Tata Group lên gấp 7 lần (trung bình 22 tỷ USD năm). Tính từ năm 2000, giá trị của tập đoàn này trên thị trường đã tăng lên gần 18 lần với con số ước tính 49,1 tỷ USD.
Trong 6 năm qua, Tata đã tung ra tổng cộng 1,9 tỷ USD để sáp nhập vào đế chế của mình một loạt các công ty nước ngoài khác như Tetley Tea của Anh, Daewoo Commercial Vehicles của Hàn Quốc, NatSteel của Singapore, khách sạn Pierre tại New York, cùng hơn chục hãng kinh doanh lớn nhỏ khác.
- Mở đầu làn sóng thâm nhập thị trường quốc tế
Năm 2000, Tập đoàn Tata mua lại được nhãn hiệu trà Tetley Tea bán chạy nhất tại Anh. Thương vụ trị giá 435 triệu USD này được coi là điểm mở đầu của một làn sóng xâm nhập thị trường quốc tế của những tập đoàn kinh tế hàng đầu Aán Độ và Trung Quốc khác như Mittal Steel và Lenovo.
Còn với kế hoạch mua lại hãng thép Corus sắp tới, Tata Steel lại có cơ hội xâm nhập vào các thị trường mới cùng với các sản phẩm thép giá rẻ của mình.
Gia tộc nhà Tata còn nổi tiếng với truyền thống của các hoạt động xã hội và từ thiện. Chẳng hạn như để ghi nhớ công lao đóng góp của người sáng lập ra Tập đoàn, Jamsetji Nusserwanji Tata, sau khi ông qua đời vào năm 1904, một thành phố tại Ấn Độ đã được đổi theo tên ông thành Jamshedpur.
Ngày nay, Jamshedpur – với một hệ thống các nhà nghỉ, bệnh viện, trường học miễn phí, các sân vận động và đường phố sạch đẹp - đã được LHQ chọn cùng với Melbourne và San Francisco là một trong 6 ví dụ hàng đầu về việc quy hoạch thành phố.
Truyền thống tốt đẹp này giờ đây vẫn được phát huy. Tata Sons, một công ty cổ phần của tập đoàn hiện đang nắm giữ 65,8% số vốn của 11 quỹ từ thiện khác nhau, từng chi tổng cộng 379,2 triệu USD cho các hoạt động xã hội chỉ riêng trong giai đoạn 2003-2004.
Trong vòng 12 tháng tiếp theo, các công ty của Tata còn hiến tặng cho các hoạt động xã hội thêm 97,8 triệu USD nữa.
Tata Group cũng có những chính sách quan tâm đặc biệt với nhữnh nhân viên của mình. Sau khi phải sa thải hơn 40.000 nhân viên tại Jamshedpur, Tata Steel quyết định vẫn tiếp tục chi trả mức lương hiện thời của họ cho tới tuổi nghỉ hưu, cùng chế độ chăm sóc sức khỏe miễn phí suốt đời, sử dụng nhà ở của công ty thêm 3 năm sau khi nghỉ việc...
Những sáng kiến kiểu này đã giúp tập đoàn không phải đương đầu với bất kỳ một cuộc bãi công hay rắc rối nào từ phía nhân viên trong vòng 77 năm qua.
Chủ tịch hiện nay của Tập đoàn này - Ratan Tata - đang có một bước chuyển hướng mới khi quyết định đầu tư vào một vài nước nghèo nhất thế giới tại châu Phi. Cụ thể như tại Nam Phi, tập đoàn đã đầu tư vào lĩnh vực khai mỏ, du lịch và chế tạo máy.
Tata Group còn có nhà máy sản xuất cà phê uống liền tại Uganda, nhà máy chế tạo xe buýt tại Senegal, nhà máy phân lân tại Morocco v.v… “Chúng tôi đang tìm kiếm các quốc gia mà mình có thể đóng vai trò hỗ trợ cho sự phát triển” – Ratan Tata giải thích như vậy về chính sách đầu tư mới của tập đoàn.
NHƯ QUỲNH (Tổng hợp)
