Thỉnh thoảng chúng ta bắt bặp những cử chỉ, hành vi ứng xử thiếu lịch sự, thiếu văn hóa, đã làm xấu đi hình ảnh đất nước và con người Việt Nam, nhất là khi hành vi ấy diễn ra tại những nơi công cộng có giao lưu quốc tế.
1. Nói điều này để minh chứng câu chuyện, trong một chuyến về nguồn tại Côn Đảo vào những ngày cuối tháng 7 qua, cùng đáp máy bay xuống sân bay Côn Đảo với chúng tôi có đôi nam nữ ăn mặc trông có vẻ sang trọng. Khi đi cách nơi máy bay đáp chưa được chục mét, người thanh niên này móc thuốc ra châm lửa hút và ném luôn vỏ bao thuốc xuống đất. Khi bị nhân viên hải quan nhắc nhở, anh ta ném điếu thuốc còn đỏ lửa xuống đất. Nhân viên hải quan tiếp tục yêu cầu anh quay lại dập tắt điếu thuốc, nhưng anh này cứ phớt lờ đi như không nghe thấy gì. Thấy vậy, cô gái đi cùng anh lùi lại dập điếu thuốc rồi nhặt điếu thuốc cùng vỏ bao thuốc lá lên đến bỏ vào thùng rác. Hai người khách nước ngoài đáp chung chuyến bay quan sát từ đầu đến cuối và nhìn nhau, nói với nhau điều gì đó.
2. Một câu chuyện khác nhưng tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, xảy ra tầm 3 giờ chiều ngày 15-7. Khi vào nhà vệ sinh công cộng, chúng tôi chứng kiến cảnh một nữ nhân viên vệ sinh đang quát nạt to tiếng một cháu gái khoảng 10 tuổi với lời lẽ khiếm nhã, đại loại như đứa bé này không được cha mẹ dạy hay sao mà tè ra ngoài bồn cầu. Nghe tiếng chửi bới, mọi người cùng nhìn, mẹ cháu chạy đến hỏi rõ vụ việc. Mặt mũi tái nhợt sợ sệt, cháu bé cho biết, vì bồn vệ sinh dơ quá nên cháu không thể ngồi vào được mà đi bên ngoài. Rõ ràng, ở đây, trước khi trách cháu bé này, phải thấy rằng người nhân viên vệ sinh đã không tròn trách nhiệm, không giữ sạch sẽ nhà vệ sinh.
3. Đến đất nước Lào hiền hòa, ngoài điệu múa lâm vông thì một hình ảnh đẹp khác mà người ta không thể nào quên, đó là khi người dân dừng xe lại hai bên đường, quay người vào trong, gỡ nón cúi đầu chào mỗi khi họ nhìn thấy đoàn xe của lực lượng cảnh sát giao thông dẫn đường đi qua. Hình ảnh này không chỉ diễn ra ngay thủ đô Viêng Chăn mà tại bất kỳ vùng tỉnh lẻ nào trên đất nước Lào. Chưa bàn vì sao người Lào có thói quen này, nhưng rõ ràng chỉ một cử chỉ, một hành vi ứng xử lịch sự đã làm nên nét văn hóa của người Lào - hình ảnh đẹp của một quốc gia.
Rõ ràng, việc làm nên hình ảnh của đất nước, hình ảnh con người Việt Nam không hẳn phải bằng điều gì đó thật to tát mà đôi khi chỉ là những cử chỉ, những ứng xử đẹp. Và để làm nên điều đó, không ai khác hơn chính là mỗi công dân Việt Nam qua cách ứng xử hàng ngày, nhất là tại nơi công cộng. Đôi khi nét đẹp ấy đơn giản chỉ là lời nói xin lỗi hay thói quen xếp hàng…
VÂN ANH
