Trong thập niên 1980, bóng đá Việt Nam đã đón tiếp nhiều CLB quốc tế sang thi đấu giao hữu và các lần gặp gỡ đó luôn đón nhận lượng khán giả đến xem kín các khán đài. Đơn cử là chuyến sang thi đấu của đội Cảng Thái Lan trong giai đoạn này đã trở thành một cột mốc đáng nhớ với nhiều CLB bóng đá Việt Nam và người hâm mộ các CLB này đã ao ước một ngày nào đó, những Cảng Sài Gòn, Hải Quan, CLB Quân đội, Quảng Nam-Đà Nẵng… có dịp tranh tài với những đội bóng châu lục ở đấu trường châu Á.
Sau tỷ số đậm 0-15 ở lượt đi, trận lượt về trên sân nhà Chi Lăng, Đà Nẵng lại thua Gamba Osaka (giữa, Nhật Bản) 1-5. Ảnh: HOÀNG VY
Thời điểm đó đã đến vào năm 1992 khi hai đội Hải Quan và Quảng Nam-Đà Nẵng trở thành những đội bóng đầu tiên của Việt Nam tham dự Cúp C1 và C2 châu Á.
Sự kiện đó đã làm cho sân Thống Nhất và sân Chi Lăng không khác gì những “chảo lửa” khi Hải Quan đón tiếp Arseto Solo (Indonesia) và Quảng Nam-Đà Nẵng tiếp CLB Balestier (Singapore).
Tuy nhiên, QN-ĐN lọt tiếp vào vòng 2 mà không tốn sức bởi CLB Balestier sau đó bỏ cuộc và đối thủ tiếp theo của QN-ĐN là CLB Nissan (Nhật Bản). Trận lượt đi, Hải Quan chia điểm với Arseto trong trận hòa không bàn thắng, nhưng sang trận lượt về đã thua 2-3 trên sân Thống Nhất. Còn Đà Nẵng có được trận hòa 1-1 trên sân nhà, nhưng trong trận lượt về tại Nhật đã thất bại chóng vánh 0-3 và cũng bị loại.
Một năm sau, QN-ĐN chuyển từ Cúp C2 sang tham dự Cúp C1 do thành tích vô địch giải đội mạnh 1992. Đại diện cho Việt Nam tham dự Cúp C2 trong năm này là Cảng Sài Gòn và một lần nữa, các đại diện Việt Nam dừng bước ngay từ vòng ngoài. QN-ĐN bị loại bởi Arema Malang (Indonesia) sau hai trận thua 0-1 và 1-2, còn CSG dù hòa 1-1 với Semen Padang (Indonesia) trên sân nhà nhưng lại thất bại 0-1 trên sân khách. Do mùa bóng tiếp theo ở Việt Nam diễn ra trong 2 năm (mùa bóng 1993/1994) nên chỉ có 1 đại diện của VN tham dự là các nhà vô địch Cúp quốc gia QN-ĐN và một lần nữa, đại diện VN bị loại từ vòng 1 sau khi QN-ĐN thất bại trước Telephone Organization (Thái Lan) cả hai trận: 2-5 và 0-3.
Năm 1995, do liên quan đến vấn đề tiêu cực về việc không tham dự vòng chung kết ngược ở giải đội mạnh nên Sông Bé bị kỷ luật và An Giang được cử thay thế. Dù thất bại 0-3 trong trận lượt đi trước Sabah (Malaysia), nhưng An Giang đã trở thành đội bóng đầu tiên của Việt Nam giành thắng lợi ở giải đấu này khi thắng lại Sabah ở lượt về với tỷ số 1-0 bằng bàn thắng duy nhất của Tấn Lợi.
Chuyện lực lượng và kinh phí đã làm cho nhiều CLB Việt Nam không còn mặn mà với giải đấu này, Cảng Sài Gòn, Đồng Tháp, Thể Công, Công an TPHCM, Công an Hải Phòng… đã tham dự giải đấu này và chỉ có Đồng Tháp và Công an Hải Phòng là để lại dấu ấn tốt.
Năm 1996, Công an Hải Phòng đã hòa được đội mạnh của Nhật Bản là Nagoya Grampus 1-1 trên sân nhà trước khi thua trắng 0-3 tại Nhật Bản. Còn Đồng Tháp trở thành đội đầu tiên vào vòng 2 sau khi loại Churchil, nhưng đã thất bại trước Quan thuế (Myanmar) ở vòng tiếp theo. Sau đó, hai đại diện của TPHCM đã tái lập thành tích trên khi Cảng Sài Gòn vào đến vòng 2 sau khi loại Quân đội Singapore ở vòng 1 bằng thắng lợi 2-0 trên sân khách.
Dù chuyển mình sang mô hình bóng đá chuyên nghiệp từ năm 2001, nhưng thành tích của các CLB Việt Nam ở đấu trường này cũng không được cải thiện nhiều, thậm chí còn đi lùi cho đến khi giải đấu được chuyển đổi thành AFC Champions League 2002/2003. Đáng chú ý là thất bại nặng nề 1-8 của Công an TPHCM trước Lifan vào năm 2002; Hải Quan thua Samsung (Hàn Quốc) vào năm 1999 với tổng tỷ số 9-1 sau hai trận; Thể Công thua 0-6 trên sân Suwon (Hàn Quốc) năm 2000…
Kể từ khi chuyển thành AFC Champions League, “sức thua” của các CLB Việt Nam còn nặng nề hơn khi sớm đối đầu với các đội mạnh ở ngoài khu vực ngay từ vòng loại bảng. Khá nhất chỉ có mỗi mình Hoàng Anh-Gia Lai khi họ đã thắng Makassar 5-1 và nhất là trận thắng 3-1 trước Đại Liên vào năm 2004. Còn Bình Định, GĐT.LA và Đà Nẵng vẫn không để lại ấn tượng gì. Đáng thất vọng nhất là trận thua 0-15 của Đà Nẵng trước Gamba (Nhật Bản) trong năm nay.
Chuỗi thành tích đi xuống của CLB Việt Nam ở đấu trường châu Lục như một lời kết luận, đó là một sân chơi quá tầm đối với các đội bóng Việt Nam cho nên việc tham dự, hay nói đúng hơn là các bài học tại giải này là quả là quá sức. Vừa tốn kém kinh phí, sức lực và thường chỉ có các hậu vệ “học phòng ngự” hơn là các tiền đạo “học tấn công”.
NGUYỄN HOÀNG tổng hợp
