Một nghiên cứu cho thấy, Việt Nam hiện có khoảng 15 triệu người trưởng thành, chủ yếu là nam giới, hút thuốc lá. Cụ thể có 31% nam giới tuổi 15 - 24 hút thuốc lá, lứa 25 - 35 tuổi là 60%. Đáng lưu ý Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo, nếu không có biện pháp ngăn chặn thì đến năm 2020 khoảng 10% dân số Việt Nam sẽ tử vong vì các bệnh liên quan đến sử dụng sản phẩm thuốc lá. Bởi vậy, theo Th.S Lê Khắc Bảo, Đại học Y Dược TPHCM, tư vấn cai nghiện thuốc lá là biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu gánh nặng do thuốc lá gây ra đối với sức khỏe của người hút thuốc và cộng đồng.
Theo các nghiên cứu, người hút thuốc lá duy trì sự tích cực và tiêu cực gây ra từ các kích thích bên trong (tâm thần, xúc cảm), bên ngoài (môi trường, xã hội) cũng như các hiện tượng tự động và sự phụ thuộc dược tính gây ra do chất nicotine. Vì thế trong điều trị cai nghiện thuốc lá cho người nghiện cần phải được xem xét toàn diện cả về sự phụ thuộc vào nicotine lẫn thái độ, nhận thức của họ. Nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả của việc phối hợp giữa dùng thuốc với điều trị nhận thức, cải thiện môi trường sống…
Việc tư vấn cai thuốc lá vừa giúp người nghiện thuốc lá hiểu biết rõ về tác hại của thuốc lá, các nguy cơ về sức khỏe. Đánh giá đúng về những yếu tố nguy cơ. Xác định động lực và nguyên tắc giúp cho người bệnh ngưng hút thuốc lá. Đặc biệt giúp họ tăng thêm niềm tin vào khả năng của bản thân vì việc thay đổi thái độ là hết sức cần thiết. Ở Việt Nam, công tác tư vấn điều trị cai thuốc lá tuy bắt đầu muộn nhưng hiện đang phát triển nhanh chóng.
Theo kết quả nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, tỷ lệ cai nghiện thuốc lá thành công (kéo dài sự duy trì bỏ thuốc trong ít nhất 1 năm) tại bệnh viện này với các phương pháp thay thế đơn thuần, tư vấn điều trị nhận thức hành vi kết hợp với thuốc trên 60 bệnh nhân là 60%. Nghiên cứu mở đánh giá hiệu quả tư vấn điều trị nhận thức hành vi kết hợp và sử dụng thuốc thay thế tại Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt trên 193 người hút thuốc, cho thấy tỷ lệ bỏ thuốc lá hoàn toàn là 45% sau 12 tuần can thiệp. Bên cạnh đó, nhiều trường học, bệnh viện và các công sở với kế hoạch không khói thuốc đã triển khai…
Đáng chú ý, vừa qua gần 400 nhà hàng, khách sạn tại trung tâm TPHCM đã ký cam kết triển khai dự án xây dựng môi trường không khói thuốc lá trong các khách sạn, nhà hàng tại TPHCM. Tuy nhiên, Th.S Lê Khắc Bảo cũng cho rằng, dù đã có những phát triển đáng kể nhưng công tác tư vấn điều trị cai thuốc lá tại Việt Nam vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu. Trong thời gian tới, công tác này cần phải triển khai mạnh mẽ và quyết liệt hơn.
Vinh Nguyễn
