Dân số ngày càng tăng, công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra ngày càng mạnh, thâm canh nông nghiệp, lối sống của con người... ngày càng tiêu thụ nhiều nước, khiến cho nước trở thành tài nguyên ngày càng đắt giá. Các nhà khoa học đã nghiên cứu áp dụng một phương pháp rẻ tiền và hòa hợp môi trường để... làm ra nước.
Giăng lưới bắt... sương
Sương trời - nguồn nước ngọt quý giá còn ít được khai thác
Chuyện bắt đầu vào những năm 1990 ở Chili, trên vùng núi El Tofo xa xôi, một trong những nơi khô hạn nhất thế giới. Khi đó, làng Chungungo không còn đủ khả năng cung cấp nước sạch cho người dân. Nước phải chở đến đây bằng xe tải. Các nhà khoa học Chili và Canada nảy sinh một ý tưởng táo bạo: “Vắt” nước từ những đám sương bị gió biển thổi vào làng, lơ lửng hàng đêm trên trời.
Trên một diện tích 5.000m2, họ giăng gần 100 tấm lưới làm từ polypropylene, kích thước 4m x 12m. Kết quả thật không ngờ, những hạt nước nhỏ bé trong sương bị “mắc bẫy” trong lưới, chảy xuống hệ thống hứng, cho ra tới… 15.000 lít nước/ngày. Kỳ diệu!
“Cách này cho phép nhận được một lượng nước rất tinh khiết mà ít tốn kém, ở mức độ kỹ thuật rất đơn giản”, ông Robert Schemenauer, giám đốc tổ chức FogQuest của Canada chuyên nghiên cứu “bắt sương”, nói. “Nhờ những tấm lưới như thế, người ta có thể... làm ra nước ở những vùng sa mạc, nơi nước mưa rất khan hiếm. Điều quan trọng là chọn vị trí thích hợp. Ngoài ra còn cần phải bảo trì thường xuyên để hệ thống làm việc hiệu quả”.
Công nghệ “bắt sương” được nhiều người ở El Tofo tiếp tục nghiên cứu tới năm 2002 với việc thử nghiệm nhiều loại vật liệu và mô hình khác nhau. Đến nay, nó đã được ứng dụng và tiếp tục hoàn thiện ở 25 nước trên thế giới như Nam Phi, Tanzania, Nepal, Peru... và mới đây là ở Yemen. Nhiều công trình tương tự đang được xây dựng tại Guatemala, Haiti...
Làm bể hứng sương trời
Hệ thống thu hồi nước từ sương ở Gujarat (Ấn Độ)
Để có hiệu quả cao nhất, nên giăng các tấm lưới ở những vị trí thuận lợi trên đỉnh núi cao từ 400m tới 1.000m, vuông góc với hướng gió. Trung bình các mắt lưới polypropylene có thể “thu tóm” tới 30% lượng nước trong sương, tức từ 17 lít tới 42 lít nước/m2/ngày. Dẫu vậy, hiệu suất của hệ thống vẫn có tính thất thường do bị phụ thuộc vào “chuyện mưa nắng của trời”. Không khí ở vùng đặt lưới càng ít bị ô nhiễm càng tốt.
Các nhà khoa học không dừng lại ở đó, đối tượng “săn lùng” khác là... những giọt sương đêm, điều con người đã biết từ lâu. Cách phổ biến nhất là thu hồi sương nhờ một thiết bị ngưng tụ. Ở vùng Gujarat (Tây Bắc Ấn Độ), một nơi khô hạn, người dân có cách làm thật đơn giản. Với sự giúp đỡ của Tổ chức Opur của Pháp, chuyên nghiên cứu sử dụng nước thu hồi từ sương, cùng Viện Quản lý Ấn Độ, trên diện tích 850m2 họ đào những cái rãnh rồi phủ lên trên một tấm cách nhiệt, bề mặt là một lớp phim tráng sơn màu có khả năng phát tia hồng ngoại giúp làm lạnh tự nhiên.
Nhờ vậy, nhiệt độ trên bề mặt tấm phủ được giảm còn 4OC tới 10OC, giúp sương dễ ngưng tụ. Nước từ sương đọng lại trong các rãnh được dẫn vào bể chứa và xử lý. Trung bình “bộ ngưng tụ” khổng lồ này cung cấp cho dân làng 350 lít nước/ngày. Khi hoàn tất, “nhà máy nước” Gujarat sẽ có diện tích tới 12.000m2, hàng đêm cho phép thu hồi 6.000 lít nước, đủ cung ứng cho nhu cầu sinh hoạt của làng. Nước sương lọc sạch đóng chai được bán với giá chỉ bằng nửa giá so với nước do nhà máy nước “truyền thống” sản xuất. Cần nói thêm, giá 1m2 lớp phủ ở châu Âu là 2 euro, trong khi ở Ấn Độ chỉ 0,4 euro.
NHỊ BÌNH (theo Le Figaro)
